Ижтимоий тармоқларда Ўзбекистондаги боғча ва мактаб болаларига етказиб берилган “Антиструмин” дори воситасини харид қилиш бўйича жами 21 миллиард 875 миллион сўмлик шартнома тузилгани тўғрисида маълумот тарқалганди. Давлат харидлари порталидаги қўшимча маълумотларда Соғлиқни сақлаш вазирлиги таъсисчилигидаги “Ўзмедимпекс” МЧЖ калий ёдид 1 мг (0,001 г) №100 (“Антиструмин”) дори воситасини харид қилиш учун 2022 йил июнь ойида “Само” МЧЖ билан 5 миллиард 610 миллион сўмлик тўғридан тўғри шартнома тузгани, 2023 йил 11 январда эса ушбу шартномага 956 миллион сўмлик қўшимча келишув қилингани очиқланганди.
Соғлиқни сақлаш вазири Амрилло Иноятов ҳамда вазирлик масъули Шароф Ҳамроевнинг “Дарё” журналисти берган саволга аниқлик критишича, вазирлик муассислигидаги МЧЖ “Антиструмин” дорисини сотиб олиш учун интернетда эълон берган.
Калий ёдидни тўғридан тўғри олиш ҳуқуқимиз бўлса-да, биз бу борада конкурс эълон қилганмиз. Энг арзон нархда сотиб олиш учун сайтда ўзбек ва рус тилларида эълон берилган. Бу эълондан келиб чиқиб, хоҳлаган иштирокчи, хорижлик бўлса ҳам қатнашиши мумкин бўлган. Эълондан сўнг одатда бизга таклифлар келиб тушарди. Лекин бу эълондан сўнг бизга фақат “Само” МЧЖдан таклиф келиб тушган. Фақат бир кишидан, — дейди Шароф Ҳамроев.
Вазир Амрилло Иноятовнинг бунга қўшимча қилишича, эълонда 1 мг (0,001 г) доза сўралгани учун, фақат шу ишлаб чиқарувчи сўралган дозани таклиф қилолган.
Вазирлик вакилининг журналистларга маълумот беришича, “Само” МЧЖ калий ёдидни 65 сўмдан таклиф қилгач, вазирлик вакиллари унинг нархини тушириш бўйича таклиф берган. Аммо МЧЖ бунга жавоб қайтармаган. Шундан сўнг, вазирлик муассислигидаги “Ўзмедимпекс” МЧЖ дорини шу нархда сотиб олишга мажбур бўлган. Шунингдек, вазирлик ва МЧЖ сайтларида ғолиб кимлигини эълон қилган.
Журналистлар ва масъулларнинг мазкур масаладаги савол-жавобига қўшилган соғлиқни сақлаш вазири Амрилло Иноятов “Бу билан шуғулланадиган ташкилотлар бор, улар буни очиқ-ойдин ўрганишяпти. Нархи масаласида ўрганиляпти, аниқланса, ҳаммасини жавобгар қилиш масаласи бор”, — деди.
“Ўзмедимпекс” 2023 йил 4 майда яна “Антиструмин” дори воситасини харид қилиш учун “Само” МЧЖ билан 15 миллиард 275 миллион сўмлик тўғридан тўғри шартнома тузган. Ушбу шартномаларга кўра, жами 21 миллиард 875 миллион сўм маблағ эвазига “Само” МЧЖ 3 миллион 550 мингта миқдорда Антиструмин етказиб бериши кўрсатилган. Тармоқ фойдаланувчилари Соғлиқни сақлаш вазирлиги таъсисчилигидаги “Ўзмедимпекс” МЧЖ калий ёдидни “Само” МЧЖдан 2022 йилда 5500 сўмдан, 2023 йилда 6500 сўмдан сотиб олганини ёзиб, чакана савдода худди шу ишлаб чиқарувчи, айнан шу дорисини 2800-3000 сўмдан таклиф қилаётганини билдирган.
“Само” МЧЖ таъсисчиларидан бири Нодир Юнусов АҚШ божхона ва иммиграция назорати хизмати томонидан қидирувга берилгани ҳақида хабарлар тарқалганди. Унга одам савдоси, қул меҳнати, фирибгарлик, рекетчилик ва коррупцияга учраган ташкилот ташкил этиш каби айбловлар қўйилган.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги Ўзбекистон ёд танқислиги касалликлари кенг тарқалган эндемик минтақалар сирасига киришини маълум қилди. Масъулларнинг билдиришича, океан ва денгизлардан узоқлик, кескин континентал иқлим шароити одамлар саломатлигига ҳам ўз таъсирини ўтказмай қолмайди. Айрим касалликлар борки, улар Ўзбекистонда сурункали тус олган. Шулардан баъзилари ёд етишмовчилиги сабаб келиб чиқади. Шу боис Ўзбекистон ёд танқислиги касалликлари кенг тарқалган эндемик минтақалар сирасига киради.
Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ўткир глобал тиббий-ижтимоий ва демографик муаммо сифатида баҳолаётган ушбу хасталик 130 дан ортиқ мамлакатда учрайди. Дунё аҳолисининг учдан бир қисмидан кўпроғида унинг ривожланиш хавфи юқори. Шундай ҳудудларда яшовчи 740 миллион нафар кишида ёд танқислиги касалликларининг турли кўринишлари мавжуд ва уларнинг 50 миллион нафарида мия дисфункцияси ва ақлий заифлик кузатилиши кишини яна ҳам хавотирга солади. Бу каби ҳолатларнинг асосий “айбдор”и — ёд микроэлементидир.
Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази болалар илмий бўлими мудири, тиббиёт фанлари номзоди Насиба Алимовага кўра, ёд микроэлементи инсон организмида қалқонсимон без гормонларининг нормал синтезланиши учун зарур. Етарли даражада ёд истеъмол қилмаслик қалқонсимон без функциясининг бузилишига олиб келади.