Ўзбекистон Марказий банки 18 сентябрдан бошлаб тижорат банклари учун валюта операцияларига қўйиладиган талабларни кучайтирмоқда. Бу ҳақдаги қарор Марказий банк томонидан бугун, 15 сентябрь куни қабул қилинган. “Газета.уз” сайти банк соҳасидаги бир нечта мустақил манбаларига таяниб ёзишича, эндиликда хўжалик юритувчи субъектларнинг чет эл валютасини сотиб олиш ва валюта операциялари билан боғлиқ амалиётлари фақат асосий ҳисобварақ очилган банклар орқали ўтказилиши керак.
“Бундан ташқари, хўжалик юритувчи субъектларга хорижий валютани сотиш операцияларини ҳар бир банкда ташкил этилган таркибий бўлинмалар (раис ўринбосари раҳбарлигида экспертлик гуруҳлари) хулосалари асосида амалга оширилиши устидан қатъий назорат ўрнатилади.
Шунингдек, мижозларнинг асосий ҳисобварақларидан валюта конвертациясини қилиш мақсадида миллий валютадаги маблағларни бошқа банклардаги иккиламчи ҳисобварақларига ўтказиш ҳам тақиқланади.
Шунингдек, хўжалик юритувчи субъектлар — мижозларнинг бошқа банкларда очилган ва бошқа банк мижозларига банкларда очилган иккиламчи махсус валюта ҳисобварақлари ёпилади. Бошқача қилиб айтганда, мижозлар бошқа банклардаги махсус ҳисобварақларини ёпиши, фақат битта ҳисоб рақамига эга бўлиши, яъни конвертацияни фақат битта банк орқали амалга ошириши керак.
Конвертация қилиш учун сотиб олинган валютанинг мамлакат ичида бухгалтерия ҳисоби ва ҳаракатини юритиш учун махсус валюта ҳисобварақларидан фойдаланилади. Махсус ҳисобварақдан конвертация қилинган валюта шартнома бўйича импорт учун тўланиши ёки конвертация қилишдан кўзланган бошқа мақсадларда ишлатилиши мумкин. Экспорт ёки бошқа даромадлар бўйича (низом, қарз) эркин валюта жорий валюта ҳисобварақларига тушади.
Бундан ташқари, қаноатлантирилган буюртмалар бўйича операцияларни валюта сотиб олинган кундан эътиборан етти иш кунида якунлашга рухсат берилади. Ҳозирда бу жараён тахминан бир кун давом этади.
Манбаларнинг тушунтиришича, гап мижознинг сотиб олинган чет эл валютасидан маблағлар махсус валюта ҳисобварағига тушган пайтдан бошлаб етти кун ичида фойдаланиш мажбурияти ҳақида кетаётган бўлиши мумкин (бундай бандлар аллақачон баъзи банкларнинг шартномаларида мавжуд).
Барча тижорат банклари раҳбарлари мазкур талабларга риоя этилмаган тақдирда банкка нисбатан валюта операцияларини амалга оширишга доир чекловлар ўрнатилиши ҳамда республика валюта биржаси савдоларида иштирок этишини чеклаш ва бошқа тегишли чоралар кўрилиши тўғрисида огоҳлантирилади” дейилади “Газета.уз” хабарида.
Жамоатчилик ушбу янгиликни қандай қабул қилди?
Жамоатчилик вакиллари, иқтисодчилар ҳамда блогерлар бу хабарни хавотир билан қабул қилишди.
Жумладан, иқтисодчи Отабек Бакировнинг ёзишича, миқдорий чекловлар доим техник чекловлардан бошланади.
“Бугун банкларга юборилган ва 18 сентябрдан ижрога олинадиган топшириқ қандай “эзгу мақсадлар” билан асослантирилмасин, иқтисодиётга, бизнесга ва ишончга етказадиган зиёни билан эмас, чекловларнинг боши сифатида эсда қолади. Оладиган зиён ва тўлайдиган товонларимизни ҳозир санашга ва ҳисоблашга ҳожат йўқ. Бу кун ҳали яна жуда кўп эсланади”, деб ёзди у.
“Эффект Макаренко” канали муаллифи Никита Макаренко эса бу хабарга “1997 йилга қайтишми?” деб муносабат билдирган. Унинг таъкидлашича, 2016 йилда амалга оширилган иқтисодий ислоҳотлар кўп жиҳатдан ҳозир биз билган Ўзбекистон юзага келишига ҳисса қўшган.
Иқтисодчи Юлий Юсуповнинг муносабати эса қуйидагича бўлди:
“Кеча мендан конвертация ҳолати орқага қайтиши мумкинми, деб сўрашди. Мен, албатта, ҳамма нарса мумкин, дедим. Лекин мен конвертацияни чеклашга қайтишни тасаввур қила олмайман.
Энди, афсуски, қила оламан. Нега бошқа банк орқали конвертация қилиш мумкинмас? Бу нима аҳвол?
“Валюта банкларнинг таркибий бўлинмалари – банклар раис ўринбосарлари бошчилигидаги эксперт гуруҳлари хулосалари асосида сотилади” дегани нимаси? Улар нимага асосланиб қарор чиқарадилар? Қандайдир ақл бовар қилмайдиган бемаънилик”.
Марказий банк ҳозирча бу хабарларга изоҳ бергани йўқ.
Изоҳ (0)