1999 йилнинг 26 май куни “Камп Ноу” стадионида Европа Чемпионлар Лигаси тарихидаги афсонавий финал учрашуви бўлиб ўтганди. Ҳал қилувчи баҳс “Манчестер Юнайтед” ва “Бавария” жамоалари ўртасида кечган. Ушбу ўйинда “қизил иблислар” томонидан қилинган камбек ҳалигача кўпчилик томонидан эсланади. Қуйида Алекс Фергюсоннинг ўзгаришлари чемпионлик келтирган финал ҳақида сўз боради.

“Камп Ноу”даги камбек

Мюнхенликлар учрашув аввалида ҳисобни очади. Марио Баслер жарима зарбасини қойилмақом ижро этган ҳолда Петер Шмейхелни доғда қолдиради. “Бавария” минимал ҳисобдаги устунликни деярли ўйин якунига қадар ушлаб туради.

Иккинчи бўлимга қўшиб берилган вақтнинг биринчи дақиқасида “Манчестер Юнайтед” футболчилари бурчак зарбасига эга бўлади. Алекс Фергюсон таваккалга қўл уради: жарима майдонига ҳатто Шмейхель ҳам етиб боради. Девид Бекҳэм тўпни ўйинга киритади, ҳаводаги тўпга Шмейхель бир оз йўналиш беради, Дуайт Ёрк эса уни футболчилар томон узатади. Торстен Финк тўпни жарима майдонидан узоқлаштира олмайди, ўз навбатида Райан Гиггзнинг жарима майдони ташқарисидан йўллаган зарбаси ҳам кучсиз чиқади. Бироқ Тедди Шерингем яқин масофадан дарвозани аниқ нишонга олган ҳолда ҳисобни тенглаштиради — 1:1.

“Манчестер Юнайтед” мувозанатни тиклаган вақтда таблодаги вақт 90:36 эди. Бу билан “Юнайтед” ўзи учун камида қўшимча бўлимларни нақд қилиб қўйганди.

Орадан кўп ўтмай инглиз клуби яна бурчак зарбасига эга бўлади, бироқ бу сафар Шмейхель жарима майдонига бормасликка қарор қилади. Яна Бекҳэм тўпни жарима майдонига узатади, Шерингем тўп йўналишини ўзгартиради ва Оле-Гуннар Сульшер уни дарвоза томон тўғрилаб қўяди — 2:1. “Манчестер Юнайтед” иккинчи голни урган вақтда таблода 92:17 сонлари порлаб турарди.

Фергюсон ўйинчи алмаштиришда ютди, “Бавария” мураббийи хато қилди

Бутун ўйин давомида “Бавария” “Манчестер Юнайтед”дан кўра кескинроқ ўйнади ва тез-тез хавфли ҳужумлар уюштирди. Лекин иккинчи таймда тарихга кирган ва икки жамоа мураббийларининг фаолиятига таъсир кўрсатган воқеа содир бўлди.

“Манчестер Юнайтед” мураббийи Алекс Фергюсон захирадан майдонга Тедди Шерингем ва Оле-Гуннар Сульшерни туширди ва айнан улар натижа кўрсатди. Биринчи футболчи бир гол ва бир ассист қайд этди, иккинчиси эса ғалаба тўпини киритди. “Бавария”нинг ўша вақтдаги устози Оттмар Хитцсфелд эса захирадан ўйинга Торстен Финк, Меҳмет Шолл ва Ҳасан Салиҳамиджични ўйинга ташлаганди.

Ўзгартиришлар омадсиз бўлди. Ҳар учаласи ҳам биринчи ўтказиб юборилган голда бевосита айбдор бўлди. Финк тўпни узоқлаштира олмади, Салиҳамиджич жарима майдони чизиғи олдида тўхтаб қолди ва Гиггзни ёлғиз қолдирди, Шолл Шерингемга энг яқин турган футболчи эди, бироқ унга қаршилик қила олмади.

“Бавария” мураббийининг ўзгаришлари

Қўшиб берилган вақтдаги икки дақиқа ичида киритилган голлар “Бавария”ни таслим этди. Фергюсон ўйинчи алмаштиришда яққол ғалаба қозонди. Хитцсфелднинг уч ўзгаришидан иккитаси ўйиннинг ўзидаёқ шубҳали туюлганди. Охир-оқибат, захирадан ўйинга қўшилган футболчилар ҳеч нарса қила олмади. Қуйида ўзгаришларнинг ҳар бири ҳақида батафсил маълумот берилади.

1. Лотар Маттеуснинг ўйиндан олиниши

Ўйиннинг 80-дақиқасида жамоанинг етакчиси ва сардори захирага олинди. Лотар Маттеус ўйинни ўқирди ва доим керакли жойда пайдо бўларди. Ярим ҳимоячи баъзи вазиятларда ҳимояга ҳам қайтиб, рақибдан тўпни олиб қўяётганди.

Унинг ўрнига майдонга тушган Торстен Финк ўйинга киришиб кета олмади. У нафақат “Манчестер Юнайтед” гол киритган вазиятда, балки унгача бўлган вақтдаги ўйинда ҳам бир неча марта позицион хатоларга йўл қўйди.

У вақтда 38 ёшда эдим, ўша ўйинда ўзимизга ноодатий бўлган тактикада ҳаракат қилгандик. Бутун мавсум давомида эркин ҳимоячи сифатида ўйнадим, ҳимояда уч футболчи эдик: мен, Куффур ва Линке. Лекин “Манчестер Юнайтед”га қарши ўйинда тўрт нафар ҳимоячи билан ўйнадик, мен ярим ҳимояда ҳаракат қилдим. Жуда кўп югуришим керак эди, нафас олиш учун ҳам вақт йўқ эди. Барселона шаҳрида ҳаво жуда иссиқ эди, 70–75-дақиқадан кейин мураббийга чарчаганимни айтдим. Мени майдонда қолдириш ёки олиб ташлаш бўйича у қарор қабул қилиши керак эди. Бу мураббий учун ниманидир ўзгартириш кераклиги ҳақида белги бўлди ва шундай ҳам қилди, — дея эслайди Маттеус.

2. Марио Баслернинг захирага олиниши

Энг хавфли ҳужумкор футболчи 89-дақиқада захирага олинганди. Баслер “Бавария”нинг учрашувдаги ягона голини киритганди. У ақлли қарорлари билан ёдда қолган — майдон марказидан гол уриши мумкин эди, 50 метрлик масофани босиб ўтганидан кейин голли пас беришга яқин келганди.

Қолган дақиқаларда ҳужумда нимадир қилишнинг ҳожати қолмаганди. Фақатгина диққатни сақлаб қолиш керак эди. “Бавария” учун янада аламлиси эса захирадан майдонга тушган Салиҳамиджичнинг диққатни йўқотгани ва жарима майдони чизиғи устида туриб қолгани бўлди. Ҳужумда нимадир кўрсатиш учун унга вақт етмасди.

3. Шоллнинг майдонга тушиши

Меҳмет Шолл Александр Циклернинг ўрнига майдонга тушган. Ҳужумда хавфлироқ кўринган бўлса ҳам, Шерингем гол урган вазиятда хатога йўл қўйди.

Фергюсон асосий нарсани тушунганди — ғалаба қозониш учун яхшироқ ўйнаш керак эмас. Мураббий буни бир ибора билан изоҳлади — “Бу футбол, ​​жин урсин!”. Ушбу ўйин Сер Алекснинг бутун фаолиятига таъсир қилганига шубҳа йўқ. Бунинг тасдиғини эса у кейинчалик мураббийлик қилган футболчиларнинг сўзларидан ҳам билиш мумкин.

“Фергюсоннинг энг яхши маслаҳати? У сен жуда ҳам кўп ишлайсан, деганди. Мен тушунмай қолдим, у нимани назарда тутганди? Лекин кейинчалик тушундим. Одатда мен бутун 90 дақиқа давомида югурардим. Ўйин охирида эса шунчаки чарчаб қолардим. Фергюсон ҳужумчилари ўйин охирига ҳам куч сақлаб қўйишини хоҳларди. Чунки ғалаба қозониш учун имконият 90-дақиқадан кейин ҳам бўлиши мумкин”, — деганди Уэйн Руни.

Фергюсон бутун умрга ғалаба қозониш учун баъзида бир лаҳза (ёки икки) керак бўлишини ўрганганди. Кейинчалик унга сўнгги дақиқалар ғолиби номи ёпишиб олди ва “Ферги-тайм” ибораси пайдо бўлди. Шу ғалаба ортидан Фергюсон бошчилигидаги “Манчестер Юнайтед” яна 33 та совринни қўлга киритганди.

Хитцсфелд учун ҳам бундай мағлубият таъсир қилмай қолмади. Ҳар бир инсон ақл бовар қилмайдиган ғалабалар ва шов-шувли мағлубиятлардан таъсирланади. Орадан икки йил ўтиб, Хитцсфелд “Бавария” билан “Валенсия”ни пенальтилар сериясида мағлуб этиб, Чемпионлар Лигасида ғолиб чиқди. Ўша учрашувда мураббий жуда эҳтиёткор ҳаракат қилганди. Учта алмаштиришдан иккитаси қўшимча дақиқаларда амалга оширилганди.

“Бавария” “Манчестер Юнайтед”ни мағлуб этиши керак эди. Майдон марказида Ники Батт ва Девид Бекҳэм ҳаракат қилганди

Дисквалификация сабаб финални “Манчестер Юнайтед”нинг асосий ярим ҳимоячилари Рой Кин ва Пол Скоулз ўтказиб юборганди. У вақтда Рой Кин жамоа сардори ҳам эди. Уларнинг ўрнини босиш учун катта куч сарфланганди.

Майдон марказида Ники Батт ва Девид Бекҳэм ўйнаганди. “Бавария” футболчиси Штефен Эффенберг кўп бора ёлғиз қолиб кетди. Маттеус ҳужумга қўшилди, қанот ҳужумчилари ҳам ёрдамга келди. Ўйин тақдирини ҳал қилиш имкониятлари кўп бора пайдо бўлганди.

Имкониятлар доим ҳам кўп бўлмайди ва агар ундан фойдаланилмаса қайтиб келмаслиги мумкин. Ким ундан кўпроқ фойдаланса, чемпионга айланади. 24 йил олдинги Барселонадаги оқшомда айнан шундай бўлганди.