Афғонистонда, айниқса, мамлакатнинг шимолий вилоятларида ёнилғи нархининг ошиши иқтисодий муаммолардан ташқари ишсизлик даражасининг ҳам ўсишига сабаб бўлмоқда, деб хабар берди “Дарё”нинг Афғонистондаги мухбири.

Шимолий вилоятлар аҳолиси бозорларда нефть ва газ нархининг ошишидан норозилигини билдириб, нархларни “Толибон” ҳукумати назоратга олишини истамоқда. Йўловчи ташийдиган кўплаб ҳайдовчилар ёнилғи нархи қимматлигидан шикоят қилиб, бу ҳолат уларнинг ишига салбий таъсир кўрсатганини айтди. Мозори Шарифда яшовчи ҳайдовчилардан бирининг “Дарё” мухбирига айтишича, ёнилғи нархи ошгани сабабли улар ҳам йўлкирани 20 дан 30 афғонийга оширишга мажбур бўлган.

Мозори Шариф аҳолиси шаҳар автомабилларида йўлкира нархи ошганидан шикоят қилмоқда. Фуқаролардан бири қашшоқлик ва етишмовчилик кундан кун ортиб бораётгани, одамлар одатдагидан ошган йўл ҳақини тўлай олмаётганини айтди.

Ёнилғи қимматлиги нафақат аҳоли, балки ҳайдовчилар учун ҳам муаммо туғдирган. Мозори Шарифдаги ҳайдовчилардан бири Ясин ёнилғи қимматлигидан киракашликни тўхтатиб, бошқа иш билан шуғулланаётган 30 га яқин одамни танишини айтди.

Ясиннинг сўзларига кўра, у Афғонистон собиқ ҳукумати даврида аэропорт ходими сифатида ишлаган, режим ўзгариши билан ишдан бўшатилиб, кун кечириш учун ҳайдовчиликка ўтган.

“Кеча мен машинамда 1 000 афғоний, яъни 11 долларлик бензин сарфладим, лекин кун давомида бор-йўғи 4 доллар ишлаб топдим“, — дейди у. Унинг қўшимча қилишича, одамларда таксида юришга имкон йўқ. Улар манзилга пиёда ёки йўл ҳақи арзон бўлган араваларда боришга мажбур.

Афғонистон зарур нефтни Ўзбекистон, Туркманистон, Эрон ва Россиядан импорт қилади.

Мамлакатда нефть ва газ турли шаклларда сотилади: уларни қонуний равишда сотиш лицензиясига эга бўлган “заправка”лар, шунингдек, ёнилғини йўл четида арзонроқ нархда сотадиган лицензиясиз сотувчилар бор.

Шундай сотувчилардан бирининг “Дарё” мухбирига айтишича, унинг савдоси аввалгидек бўлмаса-да, йирик “заправка”ларникидан яхшироқ.

Шу кунларда Афғонистон бозорларида бензин ва газ нархи:

• Бир литр газ 30 афғоний — 0,34 доллар;
• AI 95 бензиннинг литри 76 афғоний — 0,88 доллар;
• AI 92 бензиннинг литри 65 афғоний — 0,75 доллар;
• AI 80 бензиннинг литри шаҳар йўллари ва бозорларда 60 афғоний, яъни 0,70 доллардан сотилмоқда.

 Кўпчилик сифати пастроқ бўлган AI 80 бензинидан фойдаланади.

Афғонистонда бешта нефть ва газ конлари мавжуд, аммо ушбу ресурсларни қазиб олиш учун зарур сармоялар киритилмаган. Мамлакатда нефть қазиб олиш жараёни фақатгина шимолдаги Амударё нефть кони ва Сарипул вилоятидаги Қашғарий конида олиб борилмоқда. Аммо уларнинг ишлаб чиқариш ҳажми жуда кичик ва мамлакат эҳтиёжларини қондира олмайди.