Европа Иттифоқининг санкциялар бўйича махсус вакили Ўзбекистонга келмоқчи
Европа Иттифоқининг санкциялар бўйича махсус вакили Девид O’Салливан Марказий Осиёга мамлакатларига ташрифини Қирғизистондан бошлади. У Россияга қарши санкцияларга амал қилинаётганини текшириш учун Ўзбекистон, Қозоғистонга ҳам ташриф буюришни режалаштирган.
Девид O’Салливан 28 март куни Бишкекда бўлиб ўтган брифингда Россияга қарши санкцияларни қўллаб-қувватламайдиган давлатларнинг фикрини ҳурмат қилишини билдирди. Аммо Евроиттифоқ бу давлатлар санкцияларни четлаб ўтиш платформасига айланишини истамаслигини қайд этди.
Унинг сўзларига кўра, санкцияларни четлаб ўтишнинг олдини олиш бўйича иш Европа Иттифоқининг ўзидан бошланади. Бундан ташқари, ҳамкор давлатлардаги вазиятни ва санкцияларни четлаб ўтишга ишора қилувчи сигналларни диққат билан кузатиш керак.
“Бизнинг вазифамиз санкцияларнинг самарали амалга оширилишини таъминлашдан иборат. Савдо оқимларини таҳлил қилгандан сўнг илгари кузатилмаган сезиларли ўсишни аниқламоқдамиз. Қирғизистон ҳам шундай давлатлардан бири, аммо бу ягона давлат эмас. Мен БАА ва Туркияга ҳам ташриф буюрдим. Қозоғистон, Ўзбекистон, Грузия ва Арманистонга ҳам бориш ниятим бор”, — деди Девид O’Салливан.
2022 йил охирига келиб Евроиттифоқдан Қирғизистонга товарлар экспорти 300 фоизга, илғор технологиялар ва икки томонлама мақсадли маҳсулотлар эса 700 фоизга ошган.
“Сизнинг импортга бўлган талаб ва иштаҳангиз ошдими ёки бу товарлар Россияга товарлар экспорт қилиняптими, билмоқчимиз. Охирги ҳолат муаммоларни келтириб чиқаради”, — деди O’Салливан.
Maxсус вакилнинг сўзларига кўра, ЕИ экспорт қилинадиган маҳсулотлар ҳарбий мақсадларда қўлланилишини, бутловчи қисмлар эса Россия қуролларида бўлишини истамайди.
“Россия орқали транзит ўтаётган кўплаб товарлар у ерда қолаётганидан хавотирдамиз. Биз бундай эмаслигини тасдиқлашни истаймиз. Аллақачон Россия орқали айрим товарларнинг транзитини тақиқлаб қўйганмиз ва рўйхатни кенгайтиришни хоҳламаймиз. Ҳамкорлардан бундай бўлмаслигига ишонч ҳосил қилишни истаймиз”, — деди O’Салливан.
Аввалроқ Европа расмийлари Қозоғистон, Қирғизистон, Ўзбекистон ва бошқа Осиё мамлакатлари орқали Европа Иттифоқидан Россияга савдо каналларини аниқлаган, улар орқали етказиб бериш ҳажми 60-80 фоизга ошган.
Етказиб берилаётган товарлар орасида кир ювиш машиналари, камералар ва автомобиллар борлиги, улар ҳарбий мақсадларда фойдаланилиши мумкинлиги келтирилган. Руслар Украинадаги урушда шикастланган танклар, бронетранспортёрлар, разведкачи дронлар ва бошқа жиҳозларни таъмирлаш учун электроника ва бошқа бутловчи қисмлардан фойдаланаётгани айтилмоқда.
Эндиликда Европа Иттифоқи россияликлар билан савдо қилувчи мамлакатларга нисбатан чекловлар жорий этишни режалаштирмоқда, бироқ биринчи навбатда сиёсатчилар муаммони иқтисодий оқибатларга таҳдид солиб, дипломатия йўли билан ҳал қилмоқчи. Қозоғистон аллақачон мамлакат орқали ўтадиган товарлар устидан назоратни кучайтиришга ваъда берган.
