Энг кенг тарқалган муаммолардан бири — уйқу билан боғлиқ муаммолардир. Бунинг битта сабаби бор: асаб тизимининг заифлашиб боришидир. “Нима қилиш керак?” деган саволга аниқ жавоб берамиз. Қуйида яхши дам олишнинг бир неча оддий ва самарали усуллари мавжуд. Ўзингизга маъқул келганини танланг ва бажаринг.
Уйқу бузилиши сабаблари
Бир неча сабабларга кўра уйқу бузилади:
- Душ каби иссиқ хона. Хонадаги оптимал ҳаво ҳарорати +18 даража бўлиши керак;
- Чалғитувчилар — сершовқин қўшнилар, баланд товушлар, телефон қўнғироғи, кўчадаги шовқин-сурон;
- Кечки овқат. Тўқ қорин билан ухлаш жуда қийин. Шифокорлар 18:00 дан кейин овқатланишни тавсия этмайди. Агар ошқозон кечаси овқат талаб қилса, очликни ёгурт ёки кефир билан қондиринг;
- Уйқуга ётишдан аввал ичилган қаҳва. Ишлайдиган одам концентрацияни яхшилайдиган хушбўй ичимликдан бош тортиши қийин. Кофеин ҳақиқатан ҳам муайян вазифа учун мияни фаоллаштиради. Ухлашдан аввал ичилган кофенинг қўзғатувчи таъсири ухлашни қийинлаштиради;
- Зарарли одатлар. Спиртли ичимликлар ва сигареталар фақат қисқа муддат стрессни енгиллаштиради, кейинроқ эса, аллақачон заифлашиб қолган асаб тизимини салбий таъсир кўрсата бошлайди;
- Шахсий ўй-фикрлар. Ақлий меҳнат қиладиганлар иш вақтидан ташқарида ҳам иш муаммоларни онг остида ҳал қилишда давом этадилар;
- Стресс. Асаб таранглиги уйқусизликнинг энг кенг тарқалган сабабидир;
- Соғлиқ муаммолари. Бошингиз оғриса, бўғинларингиз синса ёки бирор-бир орган безовта бўлиб турса, тезгина ухлаб қолиш ҳақиқатга тўғри келмайди.
Рўйхатда келтирилган 8 сабаб тунги уйқуни энг кўп бузувчилардир. Шундай экан, кечаси яхши ухламасангиз ва тез-тез уйғонсангиз, бу ҳолатда нима қилиш керак, деган савол ташвишлантирса, биринчи навбатда юқоридагиларнинг ҳеч бири сизни безовта қилмаслигига ишонч ҳосил қилинг.
Кечаси ухлай олмайман. Нима қилай?
Уйқуга халақит берадиган сабабни аниқлаш керак. Тунги уйқуни энг кўп бузувчи омиллар шовқин ва ёруғликдир. Шунинг учун хонада сукунат ва қоронғиликни яратиш керак.
Баъзиларга фон товушлари, масалан, сокин мусиқа ёки телевизордаги сериал ухлаб қолишларига ёрдам беради. Ташқи омилларга қарамасдан ухлашни ўрганинг. Шундай қилиб сиз ҳар қандай шароитда: ҳатто цивилизациянинг ҳеч бир кўриниши етиб бормаган жойда ҳам соғлом уйқуни кафолатлайсиз.
Фойдали профилактика
Уйқу сифатини яхшилаш учун бир неча оддий қадамларни бажаришингиз мумкин:
• Хонада тоза ҳаво. Хонани вентиляция қилишни унутманг;
• Қулай ётоқ. Ёстиқ, адёл, матрас — буларнинг барчаси танани иложи борича бўшаштириши керак;
• Уйқуни бузадиган ташқи воситалардан халос бўлиш. Чуқур уйқу, эҳтимол, қоронғилик ва сукунатда содир бўлади. Шунинг учун қора пардалар ва овозни яхши қайтарадиган изоляция — сизнинг бу борада ҳақиқий дўстларингиздир;
• Танадаги ҳар қандай ноқулайликка чек қўйиш. Агар қайсидир тана аъзоси сизни безовта қилса, иложи борича тезроқ шифокорга мурожаат қилинг.
Ухлаб қолишингизга ёрдам берадиган махсус методлар
“Ётоқхонада аллақачон жимлик ва қоронғиликни яратдим ва ҳали ҳам кечаси яхши ухламайман, уйғонаман — нима қилишим керак?” Асаб тизимини бўшаштириш лозим. Ухлаб қолишингизга ёрдам берадиган бир нечта фойдали маслаҳатлар:
1. Кечқурун сайр қилинг. Агар уйингиз яқинида парк ёки очиқ майдон бўлса, ўша ерга боринг. Табиат билан ёнма ён бўлиш тунги уйқудан олдин вақтни тўғри йўналтириш демакдир.
2. Иссиқ ванна. Агар уйда денгиз тузи, ванна учун кўпик ёки ўтлар бўлса, уларни сувга қўшинг. Биринчидан, улар ёқимли ҳидга, иккинчидан, тинчлантирувчи таъсирга эга. Тинчлантирувчи ҳаммомдан сўнг, имкон қадар тезроқ ухлаб қоласиз ва уйқу кучли бўлади.
3. Қизиқарли китоб мутолаа қилиш. Китоб ёки маълумот берувчи журналнинг бир неча саҳифаси сизни безовта қиладиган фикрларингиздан чалғитади. Фақатгина ишга оид китоб бўлмаса бўлди!
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)