Сўнгги янгиликлар Асосий янгиликлар Энг кўп ўқилган
Ўзб
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng

Daryo.uz Daryo.uz

  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
Сўнгги янгиликлар
    • USD 12200.12
    • RUB 125.4
    • EUR 12949.21
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentда
      +26°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter

    Daryo logo white Daryo logo dark

    • Маҳаллий
      • Меҳридарё
      • Бошқалар
    • Марказий Осиё
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
      • Афгонистон
    • Дунё
    • Пул
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
      • Бизнес
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
    • Колумнистлар
    • Мультимедиа

    Daryo.uz Daryo.uz

    Саломатлик

    Кексалик билан адаштирманг: Альцгеймер касаллигининг 7 та дастлабки белгилари

    6 январ, 14:33 11601

    Инсон ўзидаги ёки яқинларидаги когнитив пасайишнинг огоҳлантирувчи белгиларини арзимас нарса деб эътибордан четда қолдириши мумкин. Мисол учун, Альцгеймер касаллигининг кўплаб дастлабки белгилари оддий қариш жараёни билан адаштирилади, деб ёзади «Новий очаг».

    Фото: «Новий очаг»

    Фото: «Новий очаг»

    Нима учун Альцгеймернинг дастлабки белгиларини билиб қўйиш муҳим?

    «Буни шундай қолдирманг, — дейди Альцгеймер ассоциациясининг ғамхўрлик қилиш ва қўллаб-қувватлаш бўйича катта директори Моника Морено. — Одам когнитив аломатларни келтириб чиқарадиган нарсадан қанчалик қўрқмасин, нима билан шуғулланаётганини билса, бу ҳар доим осонроқ бўлади ва диагностика сезиларли фойда келтиради. Альцгеймер касаллигида тўғри ташхис қўйиш, шифокорга вақтида мурожаат қилиш тузалиш учун имкониятларни кўпайтиради».

    Аммо ўз вақтида чора кўриш учун бир қанча белгиларга эътибор бериш лозим. «Жуда кўпчилик Альцгеймернинг дастлабки белгиларини оддий қариш деб адашади, — дейди у. — Биз мияда ёш билан боғлиқ ўзгаришлар содир бўлишини билсак-да, бу аломатлар меъёрдан ташқари ўзгаришлар ҳақида сигнал бериши мумкин. Агар ушбу белгиларнинг камида биттаси кузатилса, уларни муҳокама қилиш ва когнитив бузилиш даражасини баҳолаш учун шифокор билан маслаҳатлашиш лозим».

    Хотирани йўқотиш яшашга салбий таъсир ўтказади

    Ҳар бир инсоннинг хотираси заифлашади: улар бирдан қўшнисининг исмини ёки дўстининг туғилган кунини унутиб қўяди. Бир неча дақиқа олдин унутилган нарса ёдга тушса, вақтинчалик хотира йўқолиши одатий ҳолдир. Агар Альцгеймер касаллигига шубҳа қилинса, унутувчанлик кундалик ҳаётга қандай таъсир қилишига эътибор бериш лозим. Бутун умр давомида қилган ишни қандай бажариш унутилса, масалан, оддий ҳисоб-китоблар ёки овқат пишириш, бу касалликнинг илк аломатидир. Морено бир пайтлар невараларига бошланғич мактабда математикадан уй вазифаларини бажаришда ёрдам беришда тўсатдан қийналаётган аёл билан ишлаган, гарчи у илгари банк вице-президенти бўлган бўлса ҳам. У шунингдек, омлетни қандай тайёрлашни унутиб қўйган профессионал ошпаз билан ҳам ишлаган.

    Яна бир кенг тарқалган белги — кимдир саволга жавобни эслай олмайди, шунинг учун уни қайта-қайта сўрайди. Эрта ва тўғри ташхис муаммоларни ҳал қилишга ва хотирани янада кучлироқ бўлишга ёрдам беради.

    Қарор қабул қилиш жараёнларидаги нотўғри мулоҳазалар ёки ўзгаришлар

    Морено деменсия ташхиси қўйилган аёл тозаловчи спрейни овқат пишириш воситаси деб адашиб, уни зайтун мойи каби товага сепганини эслайди.  Нотўғри хатти-ҳаракатлар турли йўллар билан ўзини намоён қилиши мумкин. Мисол учун, ўз молиявий аҳволидан хабардор бўлган киши бир қатор кераксиз харидларни амалга оширади. Хулқ-атвор одатийликдан сезиларли даражада ўзгара бошлаганида эътибор бериш керак бўлган ҳолатлар пайдо бўлади. Агар кимнингдир хулқ-атворида катта ўзгаришлар бўлса, Альцгеймернинг мумкин бўлган аломатларини ўтказиб юбормаслик учун вақтида ҳаракат қилиш керак.

    Нутқ, ёзиш ёки режалаштириш билан боғлиқ янги муаммолар

    Бунда асосий нарса хулқ-атвордаги нозик ўзгаришларни сезишдир. Мисол учун Альцгеймер касаллиги билан оғриган одамларда суҳбатга киришиш қийин бўлиши мумкин. Шунингдек, жумла ўртасида тўхтаб қолиш ва давом эта олмаслиги ёки таниш объектларнинг номини ўзгартириш, нотўғри сўзни ишлатиш ҳолати кузатилади.

    Бу шунчаки сўз топишга уриниш эмас. Бу кўпроқ дарс ёки жумлада ўқиганларини эслай олмайдиган ўтмишдаги ўқувчига ўхшайди. Одам ўз фикрларини қоғозга тушириш учун жуда кўп ҳаракат қилади, гарчи бу борада илгари ҳеч қачон муаммо бўлмаган бўлса ҳам. Муаммоларни ҳал қилиш ёки вазифаларни бир неча босқичда бажариш ҳам қийинроқ кечади.

    Рецептга амал қилиш ёки кечки овқатни режалаштириш қийин бўлиши мумкин, чунки вазифани бажариш учун керакли босқичларни амалга ошириш қийинлашади. Баъзилар учун оддий ҳаракатлар имконсиз бўлади: Агар илгари осон бўлган нарсани амалга ошириш қийин бўлса, бу қизил байроқдир.

    Вақт ва маконда чалкашлик

    Альцгеймер касаллигининг дастлабки босқичларида одам уйдан 20 дақиқалик масофада таниш объектга, масалан, илгари йиллар давомида бир хил йўл бўйлаб юрган дўконга қандай боришни унутиши мумкин. Ҳатто олдин юзлаб марта бўлган жойга борганида адашиб қолади. Қаерда бўлиш кераклигини билмаслик ҳам огоҳлантириш белгисидир. Баъзида учрашувларни кузатиб бориш қийин бўлади. Кимдир тадбирларни ўтказиб юбориши ёки келишилган вақтда келмаслиги мумкин.

    Нарсаларни йўқотиш арафасида воқеалар кетма-кетлигини тиклашнинг қийинлашуви

    Одамлар баъзида калит ёки телефонни қаерга қўйганни унутганида, қариликдан деб билади. Баъзида буюмни йўқотиш арафасида қаерда қолганини эслаш мумкин. Шу тарзда йўқолган нарса топилади. Бу ҳар қандай ёшда ҳамма учун содир бўладиган оддий ҳолатдир. Аммо воқеалар кетма-кетлигини ҳам унутиш ёки умуман эслай олмаслик Альцгеймер касаллигининг муҳим белгиларидан биридир.

    Кайфият ва шахсиятнинг намоён бўлишидаги ўзгаришлар

    Кайфият ёки характердаги ўзгаришлар ҳар бир одамда турлича намоён бўлиши мумкин, шунинг учун меъёрдан ҳар қандай оғишларга эътибор бериш керак. Яъни ҳар доим хотиржам ва ўзини тутиб турувчи киши бирданига бошқача муносабатда бўлади ва тезда ғазабланади.

    Альцгеймернинг дастлабки босқичидаги одамлар қорқув, хавотир ёки тушкунликка тушиши мумкин, улар бошқалардан осонгина хафа бўлади. Бу ўзгаришлар унинг миясига таъсир қиладиган касаллик билан боғлиқ.

    Меҳнат ва ижтимоий фаолиятдан бош тортиш

    Альцгеймернинг дастлабки босқичида ишлаш кўпчилик учун қийин бўлади. Шунинг учун нафақага чиққанлар ижтимоий тадбирларда иштирок этишда иккиланишлари мумкин. Улар учун суҳбатларни кузатиш ёки аввалгидек ҳаракат қилиш қийинлашади.

    Ушбу огоҳлантириш белгиларининг бир ёки бир нечтасига эга бўлиш Альцгеймер билан касалланганликни англатмайди, лекин текширувлардан ўтиш тавсия этилади. Альцгеймер ассоциацияси касаллик бошланишидан олдин аломатлар билан таништиришни тавсия қилади. Бу ўз вақтида аниқ ташхис қўйиш, даволаниш режасини тузиш ва келажакдаги режаларни муҳокама қилиш учун энг яхши имкониятдир.

    Мавзуга доир:

    • Компьютер қаршисида узоқ ўтириб ишлаш натижасида бел оғриса нима қилиш керак?
    • Соғлом кексаликнинг калити: темир моддасини ўз ичига олган маҳсулотлар
    • Қаҳва инсон саломатлигига қандай таъсир қилади: Илм-фан томонидан тасдиқланган фактлар

    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Машҳурлар қандай қилиб шартнома имзоламасдан, таниқли брендларнинг миллионлаб доллар фойда олишига сабабчи бўлади?

    Бугун, 18:15

    AKFA BUILD: Aquaterm кўргазмасида сув таъминоти, иситиш ва совутиш тизимлари учун янги технологиялар

    Бугун, 12:00
    Реклама

    Тошкентдаги болалар шифохонасида шифокор айби сабаб бемор вафот этгани аниқланди

    Бугун, 18:03

    “Ойига 80-100 млн сўмлик дорилар сотилиб, ўзаро тақсимлаб келинган”. “Док-1 Макс” судида фармацевтларнинг яна бир кирдикори фош бўлди

    Бугун, 17:52

    Британияда Украинага етказиб бериш учун қурол-яроғ тугади — The Telegraph

    Бугун, 17:31

    Иордания қироличаси Рания ал-Абдулланинг бир хил вазнда юришининг сири нимада?

    Бугун, 17:17

    Ханчжоу—2022. Абдумалик Ҳалоков Олимпиада финалчисини мағлуб этди

    Бугун, 17:16

    Ўзбекистонда “Яшил энергия” сертификатини бериш тартиб белгиланди

    Бугун, 17:14

    Осиё ўйинлари. Футбол бўйича Ўзбекистон аёллар терма жамоаси КХДРдан жавобсиз 8 та гол ўтказиб юборди

    Бугун, 17:13

    Украина захира трансформаторларни қўшни мамлакатларда яширди — ОАВ

    Бугун, 17:05

    Тавсия этамиз

    “Ойига 80-100 млн сўмлик дорилар сотилиб, ўзаро тақсимлаб келинган”. “Док-1 Макс” судида фармацевтларнинг яна бир кирдикори фош бўлди

    17:00 / 03.10.2023

    Фарғонада туман бандликка кўмаклашиш бўлими бошлиғи ЙТҲга учраб, шифохонага ётқизилди

    13:00 / 03.10.2023

    Туғилган кунида ёниб кетган йигит, Қуддусдаги Йиғи девори, бир дақиқалик сукут сақлаётган украиналиклар — 2-октябр суратлари

    22:00 / 02.10.2023

    АҚШнинг Ўзбекистондаги элчихонаси Green Card’да иштирок этмоқчи бўлганларга 10 муҳим маслаҳат берди

    11:00 / 02.10.2023

    МОЛИЯ

    Иқтисодиёт

    Заправкаларда метан ва Аи-92 бензини нархи ошгани айтилмоқда

    20:00 / 01.10.2023

    Марказий Осиёга сармоя киритиш ижобий натижа берадими? 

    23:00 / 29.09.2023

    Ўзбекистонда электрон тижорат қандай ривожланмоқда?

    17:00 / 26.09.2023

    “Бугунги геосиёсий вазиятда битта давлатга таяниб бўлмайди” — бош вазир ўринбосари Жамшид Хўжаев

    15:00 / 26.09.2023

    Кўп ўқилганлар

    Ўзбекистонликлар Буюк Британияга ишга таклиф қилинмоқда. Маош — йилига 30 минг доллардан ортиқ

    16:00 / 02.10.2023

    Пригожиннинг васиятномаси эълон қилинди (фото)

    17:00 / 02.10.2023

    Украина президенти офиси Зеленскийни масхара қилган Илон Маскка жавоб қайтарди

    17:00 / 02.10.2023

    АҚШнинг Ўзбекистондаги элчихонаси Green Card’да иштирок этмоқчи бўлганларга 10 муҳим маслаҳат берди

    11:00 / 02.10.2023

    “Бўлиши мумкин эмас!”. Неймар Эрон клуби стадиони ҳақидаги видеога изоҳ қолдирди 

    13:00 / 02.10.2023
    About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2023

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.