Уруш бошланганидан кейин Россия Украинанинг камида 530 миллион долларлик донини ўғирлаган. Сунъий йўлдошдан олинган суратлар, ҳужжатлар, транспондер маълумотлари ва ижтимоий тармоқлардаги хабарларни ўрганган суриштирувдан сўнг Associated Press журналистлари шундай хулосага келди.
Журналистлар Украинанинг Россия томонидан босиб олинган вилоятларидан дон ортилган 30 га яқин кемаларнинг Туркия, Сурия, Ливан ва бошқа мамлакатлар портларига амалга оширган 50 дан ортиқ рейслари изига тушди.
Мисол тариқасида, АП ўз материалида «Лаодикия» кемасининг йўналишини батафсил таҳлил қилади. Июль ойининг охирида кема Ливандаги Триполи порт шаҳрида тўхтатилади; ўшанда бу мамлакат ҳукумати «Лаодикия» ўғирланган донни ташаётгани ҳақидаги Украинанинг даъволарини рад этди. Расмий баёнотда юклар Ростов вилоятидаги Кавказ портида кемадан туширилгани айтилади, бироқ сунъий йўлдошдан олинган суратлар кема аслида Қримдаги Феодосия шаҳрида тўхтаб турганини кўрсатмоқда. Яриморолга дон урушнинг дастлабки кунларида рус қўшинлари томонидан қўлга олинган Мелитополдан келтирилган бўлиши мумкин, хусусан, Мелитопол ва Ливанда юк тушириш пайтида олинган турли хил видеоларда қоплар бир хил эканини кўриш мумкин.
АП хабарига кўра, контрабанда билан «Бирлашган кемасозлик корпорацияси» ҳам шуғулланган. Ўзининг Crane Marine Contractor шўъба корхонаси орқали у босқиндан олдинги ҳафталарда учта юк ташувчи кема сотиб олган. Кейинчалик улар Қрим билан Туркия ва Сурия портлари ўртасида камида 17 та рейсни амалга оширган.
Украина донини ташиш кўпинча тўғридан-тўғри денгизда амалга оширилмоқда, деб ёзади АП. Транспондер маълумотлари шуни кўрсатадики, йирик юк кемалари Россия қирғоқларида тўхтатилади, Қрим портларидан дон экспорт қилаётган кичикроқ кемалар билан очиқ денгизда учрашади. Шундан сўнг бу йирик кемалар донни Миср, Ливия, Ироқ, Саудия Арабистони каби давлатларга етказиб беради.
Суриштирув муаллифлари, шунингдек, ўғирланган донни қабул қилувчилар Туркия расмийлари ҳам бўлиши мумкинлигини таъкидламоқда. Транспондер ва сунъий йўлдош тасвирлари маълумотларига кўра, Украина ғалласини олиб кетаётган кемалар қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини импорт ва экспорт қилиш билан шуғулланувчи давлат компанияси — Туркия дон кенгаши томонидан бошқариладиган элеватор докларида тўхтаб турган. Шу билан бирга, Туркия ташқи ишлар вазирлиги июнь ойида Анқара ғалланинг ноқонуний экспорти бўйича ҳеч қандай далил топмаганини маълум қилган эди.
Украина — дунёдаги энг йирик дон экспортчиларидан бири. 2021 йилда мамлакат 12,4 миллиард долларлик ғалла сотган. Уруш бошланганидан кейин маҳсулотларни денгиз орқали экспорт қилиш тўхтатилди; БМТ глобал озиқ-овқат инқирози хавфи ҳақида огоҳлантирди. Июль ойида Туркия ва БМТ воситачилигида Россия ва Украина экспортни қайта тиклашга рухсат берувчи шартнома имзолади.
Изоҳ (0)