«Замонавий шаҳарлар қурилишида ўзбекнинг 100 йиллик тажрибасини ўрганишимиз керак» — халқаро эксперт «Яшил қурилиш» ва қайта тикланадиган ресурслар ҳақида

Сўнгги 10 йилликларда ҳаётимизга электр тежовчи чироқлардан тортиб, қуёшдан қувват олиб ишлайдиган технологияларгача кириб келди. Ҳозирга келиб бутунжаҳон мамлакатлари ва шаҳарларида «Яшил қурилиш» атамаси остидаги лойиҳалар кенг тарқалмоқда. Хўш, бу жараёнлар Ўзбекистонга қанчалик фаол кириб келмоқда? Ўзининг кўп йиллик тажрибасига эга халқаро эксперт Темур Аҳмедов бу борада юртимизнинг қадим ўтмишига назар ташлаш, географик хусусиятларини чуқур ўрганиш кераклигини таъкидлади.

Яшил қурилиш ва энергия самарадорлиги, қайта тикланадиган ресурслар бўйича халқаро эксперт Темур Аҳмедов билан «Дарё» суҳбатлашди.

Мутахассис ҳозирги янги бинолар, комплекс ва шаҳарлар қурилишида халқимизнинг тарихий тажрибаларини ўрганиш ва улардек чуқур фикрлаб йўл тутиш кераклигини айтди.

Масалан, мен электр бўлганидан олдинги эски биноларни кўришни яхши кўраман. Чунки уларда қуёш нури бино ичига кириб, етарли ёруғлик киришига ҳаракат қилинган, яъни ‘дизайн’ қилинган. Кондиционер бўлмаган, қувурлардан иссиқ сув келмаган пайтлар қандай қилиб бинони иситиш ёки совитиш масаласани ечган?

Шунинг учун ҳам бизда синч уйи бўладими, пахса уй бўладими ҳовли устига токлар тортиб қўйиларди ва улар соя берарди. Буларнинг бари бекордан қилинмаган-да. Уларнинг ҳаммаси бир-бирига боғлиқ тизим бўлиб, кўчадан уйга борганда, ҳаммаёқ салқин туради. озда ташқари 40 даража, сизнинг уйингизда эса 30 даража.

Демак, бунинг барчаси аввалдан ўйланган режа бўлганми?

Буларни одамлар юз йиллаб, минг йиллаб тажрибадан ўрганиб қилган. Ўша тажрибани кузатиш керак. Мен 25 қаватли пахса уй қуринг, демайман. Бунинг ўз технологияси бор. Лекин аввалги ғояларни ўрганиш керак, чунки бу юз-минг йиллаб йиғилган тажриба ва маълумот ҳисобланади.

Ўша фикрларни синчиклаб таҳлил қилиб биноларга киритилса, иморат кам энергия талаб қиладиган бўлади. Шунда сиз қуёш панели қўясизми, шамол энергиясини ишлатасизми ёки тармоқдан келадими, барибир кам сарф қиласиз.

Темур Аҳмедов, халқаро эксперт

Суҳбатнинг тўлиқ шаклини «Дарё»нинг YouTube’даги саҳифасида тамоша қилишингиз мумкин.