Блокчейн маданиятининг энг катта ижобий томони шундаки, унинг кўплаб тармоқлари, NFT’да аллақачон бошланиб, метаоламда ҳам тез кунларда бошланадиган «mass adoption» (оммавий татбиқ этиш) даражасига ҳали етмаган, деб ёзади Forbes.
P2E («play to earn» қисқартмасидан келиб чиққан – «пул ишлаб топиш учун ўйна») — бу ўзаро аватарлар билан курашиш орқали фойдаланувчиларга криптовалюталар ишлаб топиш имконини берувчи ўйин саноатидаги янги сектор.
DeFi (марказлаштирилмаган молиялар) — бу блокчейн асосидаги махсус иловалар ва молиявий хизматлар тўплами. DeFi’нинг ўзига хос жиҳати шундаки, фойдаланувчилар технологиялар, дастурий кодлар ва шифрлаш алгоритмларига тўлиқ таянади.
P2E — оммавий фойдаланувчилар эътиборидан яширинган мавзулардан бири. P2E ўйинчиларга пул ишлаб топиш, виртуал персонажлар ва рақамли кўчмас мулкни ривожлантириш бўйича бизнес яратишга имкон берувчи блокчейн лойиҳаларидир.
Осиё мамлакатларидаги миллионлаб одамлар ўз иш жойларини 2021 йили криптовалюталар капиталлашуви беш бараварга ошиши натижасида «ёмғирдан сўнг қўзиқориндек пайдо бўладиган» виртуал майдонга ўзгартирдилар.
Аслида P2E – ўйинлар, метаолам ва DeFi’дан (блокчейнда яратилган анъанавий молиявий инструментлар аналоги) ташкил топган аралашма. Бу ердаги асосий мақсад мулоқот қилиш эмас, балки даромад топишдан иборат бўлганлиги учун ҳам у метаоламдан ажралиб туради.
Уларни DeFi билан солиштирадиган бўлсак, P2E’да даромаддан ташқари, катта ўйин ва маданият компонентлари мавжуддир.
Одамлар қандай қилиб пул ишлай бошлашди?
P2E ўйинларининг оммалашувини ушбу ўйинлардан бири бўлмиш – Axie Infinity’нинг капиталлашуви орқали ҳам изоҳлаш мумкин. 2018 йилда ишга туширилган лойиҳа ҳозир 10 миллион фаол ўйинчиларга эга. 2021 йилда ўйин 29,9 млрд долларга баҳоланган.
Axie Infinity’нинг бош қаҳрамонлари Акси деб номланади. Ўйинни бошлаш учун дастлаб учта Акси сотиб олиш керак – бошланғич тўплам 300-400 долларга тақалади.
Учта Аксидан иборат жамоа сотиб олингандан сўнг, иштирокчида улардан турлича фойдаланиш имконияти пайдо бўлади. Ҳар кунлик квестлар ўтказиш, бошқа ўйинчилар билан курашиш ва ўзаро бирлашиш мумкин.
Аксининг кўплаб авлодлари бўлиб, улардан энг арзони Genesis камида 6000 долларга баҳоланади, камёб ва кучлилари эса 600 000 доллардан 900 000 долларгача сотилади.
Кунлик квестларни бажариш ва бошқа Аксилар билан курашиш орқали ўйинчи икки турдаги – SLP ва АХS криптовалюталарга эга бўлиши мумкин.
Даромадлар криптовалюта курсига боғлиқ, бироқ оддий ўйинчилар кунига 10-15 доллар ва ойига 400 доллар топиш мумкинлиги ҳақида гапиришади.
Пуфакми ёки йўқ?
Бу ташқаридан қараганда пуфакдек кўриниши мумкин.
Кўплаб P2E ўйинларида бир неча пул оқимлари мавжуд, иқтисодий моделлар эса реал ҳаётдаги кабидир. Масалан, бадавлат инсоннинг унга обрў ёки даромад келтирувчи яхтаси ёки тулпори бўлади.
Улар маблағ талаб этадиган парвариш ёки хизмат кўрсатишни тақозо этади. Хўжайинлар ўзлари учун унчалик катта бўлмаган суммани тўлаб, эвазига бир неча баравар кўпроғини олишади. P2E’даги активлар ҳақида ҳам худди шундай дейиш мумкин.
P2E’да ҳеч бўлмаганда бирон нимага (обрў ёки даромад) эга бўлиш учун кимнидир ёллаш ва унга пул тўлаш ёки бу билан шахсан шуғулланиш мумкин.
Блокчейн ва рақамлаштириш янги имкониятларни олиб келади. Ҳаттоки беш йил аввал «рақамли кўчмас мулк» тушунчаси ҳам уни ижарага бериш ҳам йўқ эди, ижтимоий ҳолатни рақамли суратни сотиб олиш орқали кўрсатиш эса ғайритабиий кўринар эди.
2021 йили иккала асосий метаоламдаги рақамли кўчмас мулк 500 млн долларга сотилди, NFT токенларнинг савдо ҳажми 2022 йил январь ойи учун 6 млрд долларга тенг бўлди.
Аслини олганда, метаолам ва NFT каби ҳар қандай P2E ўйинлари криптовалюталарнинг оммалашувини кучайтирувчи воситалардир.
Яқинда энг йирик криптовалюталардан бири бўлган Polygon’да P2E бўйича ҳаттоки махсус йўналиш очилиб, ишлаб чиқилган лойиҳаларга грантлар тақдим этилмоқда.
Блокчейнларнинг рақобатлашиши 1980 йиллардаги операцион тизимларнинг ёки 2000 йиллардаги браузерларнинг қарама-қаршилигини ёдга солади. P2E тамойиллари, эҳтимол, метаоламнинг муҳим элементига айланиши мумкин.
Изоҳ (0)