• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12857.35
    • RUB163.45
    • EUR14672.81
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +28°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Саломатлик

    Узоқ умр кўришга ёрдам берадиган 8 та кундалик одат

    Муайян одатларга риоя қилиш ҳаётни сезиларли даражада узайтириши мумкинлиги бироз шубҳали кўринади. Бироқ биолог Эндрю Стил узоқ умр кўриш масаласи бўйича ҳақиқий профессионалдир. У одамларнинг нима учун қаришини ва уни қандай тўхтатиш кераклигини аниқлаш учун юзлаб илмий тадқиқотларни ўрганди.

    Фото: Pinterest

    Фото: Pinterest

    Чекмаслик

    Чекиш жуда зарарли. Узоқ умр соғлом бўлиб яшашни истовчилар, биринчи навбатда қилиши керак бўлган нарса бу кашандаликдан воз кечишдир. Доимо чекувчиларнинг умри тахминан 10 йилга қисқаради. Умрининг охирида улар чекмайдиганлар каби касалликка дучор бўлади, яъни улар қисқа умрининг кўп қисмини маълум касаллик билан ўтказади.

    Чекиш ўпка саратонининг 90 фоизи ва ўпка касалликларидан ўлимнинг деярли ярмининг сабабидир. Гарчи ўпка тамакининг зарарини ўз зиммасига олган бўлса-да, чекиш одатда қариш жараёнини тезлаштиради. Бу бошқа кўплаб саратон касалликлари, шунингдек, юрак касалликлари, инсульт ва деменсия каби бошқа касалликлари хавфини оширади.

    Чекувчиларнинг ёши каттароқ кўринади: тамаки терининг юпқалашишига, ажинлар пайдо бўлишига, сочларнинг оқариб, тўкилишига олиб келади. Тамаки тутунида мутацияга олиб келадиган юзлаб заҳарли кимёвий моддалар мавжуд. ДНКда улар чекувчилар ўпкасининг шиллиқ қаватида саратоннинг ўзига хос мутацион белгисини қолдиради.

    Бу ўзгаришлар саратонга анча яхши имконият беради, клонал кенгайишлар кетма-кетлигини тезроқ давом эттиришга мажбур қилади ва касалликнинг ривожланиш хавфини оширади.

    Чекиш сурункали яллиғланишни келтириб чиқаради, бу юрак-қон томир касалликлари билан боғлиқ. Эсда тутингки, атеросклеротик плиталар асосан ўлаётган иммунитет ҳужайралари – иммунитет тизимини рағбатлантириш уларнинг шаклланишини тезлаштиради.

    Чекиш, шунингдек, ҳужайраларнинг қаришига олиб келади, теломерларни қисқартиради ва ҳатто қисман тамаки тутунидаги юқори кимёвий моддалар туфайли тўқималарда АGЕ – шакарлар оқсиллар билан реакцияга киришганда ҳосил бўладиган гликацияни ишлаб чиқаришни рағбатлантиради.

    Ортиқча овқатланмаслик

    Ажабланарлиси шундаки, инсоннинг истеъмол қилаётган нарсаси умр кўриш давомийлигига сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин. Кўпроқ мева, сабзавот, дон маҳсулотлар ва ёнғоқлардан иборат мувозанатли овқатланиш жуда муҳим ҳамда умумий умр кўриш давомийлигини ва унинг соғлом қисмини сезиларли даражада ошириши мумкин.

    Минглаб одамларни бир неча ўн йиллар давомида истеъмол қиладиган турли хил овқатлар миқдори бўйича гуруҳларга ажратадиган тажриба бўлмаган. Шунинг учун олимлар фақат кузатув тадқиқотлари асосида тахмин қилишлари мумкин. Қолаверса, одамларнинг овқатланиш одатлари уларнинг бойлиги, ижтимоий мавқейи, соғлиғига умумий қизиқиш ва генетика билан боғлиқ бўлгани сабабли, бу ҳам умр кўриш давомийлигига таъсир қилади.

    Шунинг учун фойдали озиқ-овқатларнинг кўпроқ истеъмол қилиш тавсия этилади. Ёғли ёки қайта ишланган маҳсулотлар ва спиртли ичимликларни рациондан чиқариш лозим. Тўғри, фойдали маҳсулотларни истеъмол қилишн соғлиқни деярли ўзгартирмайди, аммо мувозанатли овқатланиш буни, албатта, амалга ошириши мумкин.

    Спорт билан шуғулланиш

    Машқ қилиш соғлиқ учун фойдалидир, лекин бу жуда кўп бўлиши шарт эмас. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, ҳар бир қўшимча машқ дақиқаси ёки кунига ҳаракатсизликда ўтказиладиган вақт хавфини камайтиради.

    Маълумки, жисмоний машқлар ўнлаб касалликларни, шу жумладан ёшга боғлиқ энг жиддий патологияларни ривожланиш хавфини камайтиради, улар ҳатто когнитив пасайиш ва деменсиядан ҳимоя қилади.

    Ҳаракатсиз турмуш тарзига эга инсонларда кунига ярим соатлик енгил жисмоний фаоллик ҳам ўлим хавфини 14 фоизга камайтиради. Кунига 10-15 дақиқагача мўътадил машқ қилиш янада фойдали бўлиб, касаллик сабабидан ўлиш хавфини икки баравар камайтиради. 30 дақиқалик кундалик машқлар бироз кўпроқ ёрдам беради.

    Ҳар кеча 7-8 соат ухлаш

    Кечаси 7-8 соатлик қаттиқ уйқу, эҳтимол, соғлиқ учун энг мақбул миқдордир, аммо бунга тўлиқ ишонч ҳосил қилиш қийин, чунки уйқуни ўрганиш жуда қийин. Катта тизимли шарҳлар шуни кўрсатадики, кам уйқу ўлим хавфи ортиши билан боғлиқ.

    Айрим одамлар кунига 11 соат ухлайди ва буни ўзи хоҳлайди, эҳтимол, уларда қўшимча уйқуга муҳтожлик келтириб чиқарадиган муаммо бўлиши мумкин. Кунига 4 соат ухлайдиган одамларнинг қисқа умр кўриши дам олишнинг етишмаслигиданми ёки уларнинг соғлиғига таъсир қиладиган стрессли ҳаёт кечираётганлигиданми?

    Узоқ йиллар давомида фан одамларни буни аниқлашга ҳаракат қилди. Инсон ухлаётганида, мия ўзини, шу жумладан, Альцгеймер касаллиги билан боғлиқ токсик амилоидни тозалаш имкониятидан фойдаланади. Бу эса меъёрда ухлаш учун етарлича сабаб ҳисобланади.

    Эмлаш ва қўлни ювиш

    Эмлашлар ҳаёт давомида инсонлар ўлимини камайтиришнинг энг муҳим усулларидан бири бўлиб, улар нафақат инсоннинг ўзини, балки атрофдагиларни ҳам ҳимоя қилади. Вакциналар ҳар қандай юқумли касалликнинг олдини олади. Шунингдек, улар сурункали яллиғланишни камайтиради, бу ҳам қаришни секинлаштиради.

    Шунингдек, инфекцияни олдини олиш учун маслаҳатларга амал қилиш керак: қўлларни яхшилаб ювиш ва маҳсулотларни яхшилаб пишириш ва касал бўлганда дам олиш. Бу атрофдагиларнинг ҳам соғлиғини ҳимоя қилади, касалликни бошқаларга етказиш тўхтатилади.

    Тишларга ғамхўрлик қилиш

    Шифокорларнинг доимий тавсиясига кўра, кунига икки марта тишларни фторидли тиш пастаси билан ювиш, тишларингиз орасидаги бўшлиқларни тиш иплари билан тозалаш, ширинликлар ва спиртли ичимликлардан сақланиш керак. Бу нафақат табассумга, балки бу умр кўриш давомийлигига ва ҳатто деменсия ривожланиш хавфига таъсир қилиши мумкин.

    Қуёшдан ҳимояловчи кремлардан фойдаланиш

    Терининг қариши қуёш таъсири билан чамбарчас боғлиқ. Бу терига тезроқ ажин тушишига олиб келади. Салбий томони шундаки, тери саратони хавфи сезиларли даражада ошади.

    Бу ҳодисаларнинг барчаси учун қуёш нурида мавжуд бўлган ультрабинафша нурлар жавобгардир. Ультрабинафша нурлар молекулаларни, шу жумладан оқсилларни ва ДНКни бир-бирига боғлаб турадиган кимёвий алоқаларни бузиш учун этарли энергияга эга. ДНКнинг шикастланиши, агар тўғри тикланмаса, мутацияга айланиши мумкин ва саратон касаллигини келтириб чиқаради.

    Ультрабинафша нурланишининг терига етиб боришининг олдини олиш қуёш нури таъсиридан қаришни тўхтатиши мумкин. Бу қуёш энг юқори чўққисига чиққанда кўчага чиқиш, очиқ жойларни кийим билан ёпмаслик ёки ультрабинафша нурларини ўзига сингдирувчи қуёш кремини сурмаслик ортидан келиб чиқади.

    Юрак уриши ва қон босимини кузатиб бориш

    Ҳаётнинг ҳар бир жабҳасида турли дастур ва қурилмалар сони ортиб бормоқда, аммо, эҳтимол, энг қимматлиси бу оддий автоматик қон босими манжетидир. Юрак уриши тезлиги ва қон босимини ўлчаш орқали юрак-қон томир соғлиги ҳақида сезиларли тасаввурга эга бўлиш мумкин. Юрак касалликлари, инсульт ва деменсия ўлим ва ногиронликнинг умумий сабаблари эканини ҳисобга олинса, умумий саломатликнинг муҳим қисмини ташкил қилади.

    Юракнинг ҳар бир уриши аортага, марказий артерияга қон оқимини юборади. Қон босимини ўлчаш учун қурилма иккита рақамни кўрсатади, масалан, 120 дан 80 гача. Биринчи юқори рақам систолик босим деб аталади ва зарба берилганда юракдан бутун танага тарқаладиган босим тўлқинини ўлчайди. Иккинчи, пастроқ рақам диастолик босимдир, бу уришлар орасидаги қон томирларидаги минимал босимдир.

    Юмшоқ, эластик деворларга эга артериялар юракнинг босим тўлқинининг кучини ўзлаштира олади, шунинг учун юракдан узоқроқда жойлашган кичик томирлар камроқ стрессни бошдан кечиради.

    Юқори қон босими юрак хуружи ва қон томирларининг асосий сабабидир. Қон босимини ўлчаш ва гипертония ташхиси қўйилган бўлса, дори-дармонлар қабул қилишни унутмаслик керак.

    Гипертония деб аталадиган юқори қон босими овозсиз қотилдир. Дунё миқёсида 25 ёшдан ошган одамларнинг қарийб 40 фоизи ундан азоб чекади. Қон босими 120/80 дан паст бўлса, нормал ҳисобланади. Тахминан 115/75 дан бошлаб, ҳар бир қўшимча 20/10 юрак хасталиги ёки инсультдан ўлиш хавфини икки баравар оширади. Шундай қилиб, 135/85 — хавф икки баробар ортади. Агар қон босими мунтазам равишда 120/80 дан ошса, рационни ўзгартиришга ёки бироз кўпроқ машқ қилишга арзийди. Ушбу оддий усуллар қон босимини туширишнинг ажойиб усули ҳисобланади.

    Мавзуга доир:

    • Узоқ умр кўриш учун юрак саломатлиги ҳақида билиш керак бўлган 8 факт
    • Иммунитетнинг заифлашувига сабаб бўладиган одатлар
    • Нима сабабдан саломатлик учун шакардан воз кечмаслик керак?

    29.11.2021, 21:42   Изоҳ (0)   34786
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Апельсиннинг кўпчиликка номаълум фойдали хусусиятлари

    29.11.2021, 18:39

    Ошқозон-ичак касалликлари ривожланишининг 7 сабаби

    29.11.2021, 16:56

    Сочга чекиш ва қуёш нуридан ҳам кўра кўпроқ зарар етказадиган тунги одатлар

    29.11.2021, 08:26

    Туршакнинг саломатлик ҳамда гўзаллик учун 7 фойдали жиҳати

    28.11.2021, 14:20

    Болалар рационидан ўрин олган 5 та зарарли маҳсулот

    28.11.2021, 09:45

    Лимонли сув ичиш учун 8 сабаб

    27.11.2021, 18:28
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Навоий инновациялар университети — келажагингизни кафолатлайдиган замонавий таълим маскани! 


    InfinBLACK - ортиқча тўловлар талаб қилмайдиган кредит карта


    Чирчиқдаги янги боғ - замонавий кўнгилочар ва дам олиш маскани очилди


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


    Mastercard Digital Uzbekistan 5- халқаро PLAS-Форумида қатнашди


     Coca-Cola жамғармаси ва Глобал атроф-муҳит ва технологиялар жамғармаси (ГЕТФ) “Айланма иқтисодиёт келажаги учун ҳамкорлик битими (PACТ)” ни эълон қилганлиги ҳақида маълум қилди


    Ўзбекистон Миллий банки Хитой юани айирбошлаш хизматини Тошкент шаҳри ва пойтахт аэропортида йўлга қўйди


    Замонавий Haval Jolion энди 0% муддатли тўлов шартида 


    Молиявий фирибгарликлар: фирибгарлар кексаларни қандай алдамоқда 


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    Сув — бебаҳо неъмат: Агробанкдан фермерлар учун янги методик тўплам


    Hyundai Uzbekistan - фоизсиз бўлиб тўлаш имконияти қайтди!


    Янгийўлда “Томорқа мактаби” очилди


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    Centrum Air ёзги йўналиш очади: Тошкентдан Иссиқкўлга тўғридан-тўғри рейслар

     

    Тавсия этамиз

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Дунёнинг энг гўзал 10 нафар аёл теннисчилари

    Лайфстайл | 4 июн, 22:55

    Инсофсиз рақобат ёхуд кўчирмакаш “Сурхон ошпази”: хорижий компания шикоят билан чиқди

    Ўзбекистон | 4 июн, 22:50

    Самарқандда трансформатор ёниб кетди

    Ўзбекистон | 4 июн, 22:45

    Польшада собиқ махсус хизмат ходимлари сиёсатчиларнинг телефонларини тинглашда айбланиб қамоққа олинди

    Дунё | 4 июн, 22:25

    Ховос тумани собиқ ҳокими Учқун Камолов озодликдан маҳрум этилди

    Ўзбекистон | 4 июн, 22:05

    Instagram: Ҳамдам Собиров 230 минг долларлик автомобиль харид қилди, Муниса Ризаева ўғлининг исмини қачон айтади? Мўмин Иброҳимовнинг рекламаси қанча?

    Шоу-бизнес | 4 июн, 21:55

    Ҳиндистонда 50 минг нодир китобдан иборат қадимий ер ости кутубхонаси топилди

    Дунё | 4 июн, 21:44

    Қозоғистонда вертолёт ва дронлар ишлаб чиқарувчи завод қурилиши режалаштирилмоқда

    Марказий Осиё | 4 июн, 21:25
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.