• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12456.25
    • RUB158.36
    • EUR14461.71
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +41°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Саломатлик

    Узоқ умр кўришга ёрдам берадиган 8 та кундалик одат

    Муайян одатларга риоя қилиш ҳаётни сезиларли даражада узайтириши мумкинлиги бироз шубҳали кўринади. Бироқ биолог Эндрю Стил узоқ умр кўриш масаласи бўйича ҳақиқий профессионалдир. У одамларнинг нима учун қаришини ва уни қандай тўхтатиш кераклигини аниқлаш учун юзлаб илмий тадқиқотларни ўрганди.

    Фото: Pinterest

    Фото: Pinterest

    Чекмаслик

    Чекиш жуда зарарли. Узоқ умр соғлом бўлиб яшашни истовчилар, биринчи навбатда қилиши керак бўлган нарса бу кашандаликдан воз кечишдир. Доимо чекувчиларнинг умри тахминан 10 йилга қисқаради. Умрининг охирида улар чекмайдиганлар каби касалликка дучор бўлади, яъни улар қисқа умрининг кўп қисмини маълум касаллик билан ўтказади.

    Чекиш ўпка саратонининг 90 фоизи ва ўпка касалликларидан ўлимнинг деярли ярмининг сабабидир. Гарчи ўпка тамакининг зарарини ўз зиммасига олган бўлса-да, чекиш одатда қариш жараёнини тезлаштиради. Бу бошқа кўплаб саратон касалликлари, шунингдек, юрак касалликлари, инсульт ва деменсия каби бошқа касалликлари хавфини оширади.

    Чекувчиларнинг ёши каттароқ кўринади: тамаки терининг юпқалашишига, ажинлар пайдо бўлишига, сочларнинг оқариб, тўкилишига олиб келади. Тамаки тутунида мутацияга олиб келадиган юзлаб заҳарли кимёвий моддалар мавжуд. ДНКда улар чекувчилар ўпкасининг шиллиқ қаватида саратоннинг ўзига хос мутацион белгисини қолдиради.

    Бу ўзгаришлар саратонга анча яхши имконият беради, клонал кенгайишлар кетма-кетлигини тезроқ давом эттиришга мажбур қилади ва касалликнинг ривожланиш хавфини оширади.

    Чекиш сурункали яллиғланишни келтириб чиқаради, бу юрак-қон томир касалликлари билан боғлиқ. Эсда тутингки, атеросклеротик плиталар асосан ўлаётган иммунитет ҳужайралари – иммунитет тизимини рағбатлантириш уларнинг шаклланишини тезлаштиради.

    Чекиш, шунингдек, ҳужайраларнинг қаришига олиб келади, теломерларни қисқартиради ва ҳатто қисман тамаки тутунидаги юқори кимёвий моддалар туфайли тўқималарда АGЕ – шакарлар оқсиллар билан реакцияга киришганда ҳосил бўладиган гликацияни ишлаб чиқаришни рағбатлантиради.

    Ортиқча овқатланмаслик

    Ажабланарлиси шундаки, инсоннинг истеъмол қилаётган нарсаси умр кўриш давомийлигига сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин. Кўпроқ мева, сабзавот, дон маҳсулотлар ва ёнғоқлардан иборат мувозанатли овқатланиш жуда муҳим ҳамда умумий умр кўриш давомийлигини ва унинг соғлом қисмини сезиларли даражада ошириши мумкин.

    Минглаб одамларни бир неча ўн йиллар давомида истеъмол қиладиган турли хил овқатлар миқдори бўйича гуруҳларга ажратадиган тажриба бўлмаган. Шунинг учун олимлар фақат кузатув тадқиқотлари асосида тахмин қилишлари мумкин. Қолаверса, одамларнинг овқатланиш одатлари уларнинг бойлиги, ижтимоий мавқейи, соғлиғига умумий қизиқиш ва генетика билан боғлиқ бўлгани сабабли, бу ҳам умр кўриш давомийлигига таъсир қилади.

    Шунинг учун фойдали озиқ-овқатларнинг кўпроқ истеъмол қилиш тавсия этилади. Ёғли ёки қайта ишланган маҳсулотлар ва спиртли ичимликларни рациондан чиқариш лозим. Тўғри, фойдали маҳсулотларни истеъмол қилишн соғлиқни деярли ўзгартирмайди, аммо мувозанатли овқатланиш буни, албатта, амалга ошириши мумкин.

    Спорт билан шуғулланиш

    Машқ қилиш соғлиқ учун фойдалидир, лекин бу жуда кўп бўлиши шарт эмас. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, ҳар бир қўшимча машқ дақиқаси ёки кунига ҳаракатсизликда ўтказиладиган вақт хавфини камайтиради.

    Маълумки, жисмоний машқлар ўнлаб касалликларни, шу жумладан ёшга боғлиқ энг жиддий патологияларни ривожланиш хавфини камайтиради, улар ҳатто когнитив пасайиш ва деменсиядан ҳимоя қилади.

    Ҳаракатсиз турмуш тарзига эга инсонларда кунига ярим соатлик енгил жисмоний фаоллик ҳам ўлим хавфини 14 фоизга камайтиради. Кунига 10-15 дақиқагача мўътадил машқ қилиш янада фойдали бўлиб, касаллик сабабидан ўлиш хавфини икки баравар камайтиради. 30 дақиқалик кундалик машқлар бироз кўпроқ ёрдам беради.

    Ҳар кеча 7-8 соат ухлаш

    Кечаси 7-8 соатлик қаттиқ уйқу, эҳтимол, соғлиқ учун энг мақбул миқдордир, аммо бунга тўлиқ ишонч ҳосил қилиш қийин, чунки уйқуни ўрганиш жуда қийин. Катта тизимли шарҳлар шуни кўрсатадики, кам уйқу ўлим хавфи ортиши билан боғлиқ.

    Айрим одамлар кунига 11 соат ухлайди ва буни ўзи хоҳлайди, эҳтимол, уларда қўшимча уйқуга муҳтожлик келтириб чиқарадиган муаммо бўлиши мумкин. Кунига 4 соат ухлайдиган одамларнинг қисқа умр кўриши дам олишнинг етишмаслигиданми ёки уларнинг соғлиғига таъсир қиладиган стрессли ҳаёт кечираётганлигиданми?

    Узоқ йиллар давомида фан одамларни буни аниқлашга ҳаракат қилди. Инсон ухлаётганида, мия ўзини, шу жумладан, Альцгеймер касаллиги билан боғлиқ токсик амилоидни тозалаш имкониятидан фойдаланади. Бу эса меъёрда ухлаш учун етарлича сабаб ҳисобланади.

    Эмлаш ва қўлни ювиш

    Эмлашлар ҳаёт давомида инсонлар ўлимини камайтиришнинг энг муҳим усулларидан бири бўлиб, улар нафақат инсоннинг ўзини, балки атрофдагиларни ҳам ҳимоя қилади. Вакциналар ҳар қандай юқумли касалликнинг олдини олади. Шунингдек, улар сурункали яллиғланишни камайтиради, бу ҳам қаришни секинлаштиради.

    Шунингдек, инфекцияни олдини олиш учун маслаҳатларга амал қилиш керак: қўлларни яхшилаб ювиш ва маҳсулотларни яхшилаб пишириш ва касал бўлганда дам олиш. Бу атрофдагиларнинг ҳам соғлиғини ҳимоя қилади, касалликни бошқаларга етказиш тўхтатилади.

    Тишларга ғамхўрлик қилиш

    Шифокорларнинг доимий тавсиясига кўра, кунига икки марта тишларни фторидли тиш пастаси билан ювиш, тишларингиз орасидаги бўшлиқларни тиш иплари билан тозалаш, ширинликлар ва спиртли ичимликлардан сақланиш керак. Бу нафақат табассумга, балки бу умр кўриш давомийлигига ва ҳатто деменсия ривожланиш хавфига таъсир қилиши мумкин.

    Қуёшдан ҳимояловчи кремлардан фойдаланиш

    Терининг қариши қуёш таъсири билан чамбарчас боғлиқ. Бу терига тезроқ ажин тушишига олиб келади. Салбий томони шундаки, тери саратони хавфи сезиларли даражада ошади.

    Бу ҳодисаларнинг барчаси учун қуёш нурида мавжуд бўлган ультрабинафша нурлар жавобгардир. Ультрабинафша нурлар молекулаларни, шу жумладан оқсилларни ва ДНКни бир-бирига боғлаб турадиган кимёвий алоқаларни бузиш учун этарли энергияга эга. ДНКнинг шикастланиши, агар тўғри тикланмаса, мутацияга айланиши мумкин ва саратон касаллигини келтириб чиқаради.

    Ультрабинафша нурланишининг терига етиб боришининг олдини олиш қуёш нури таъсиридан қаришни тўхтатиши мумкин. Бу қуёш энг юқори чўққисига чиққанда кўчага чиқиш, очиқ жойларни кийим билан ёпмаслик ёки ультрабинафша нурларини ўзига сингдирувчи қуёш кремини сурмаслик ортидан келиб чиқади.

    Юрак уриши ва қон босимини кузатиб бориш

    Ҳаётнинг ҳар бир жабҳасида турли дастур ва қурилмалар сони ортиб бормоқда, аммо, эҳтимол, энг қимматлиси бу оддий автоматик қон босими манжетидир. Юрак уриши тезлиги ва қон босимини ўлчаш орқали юрак-қон томир соғлиги ҳақида сезиларли тасаввурга эга бўлиш мумкин. Юрак касалликлари, инсульт ва деменсия ўлим ва ногиронликнинг умумий сабаблари эканини ҳисобга олинса, умумий саломатликнинг муҳим қисмини ташкил қилади.

    Юракнинг ҳар бир уриши аортага, марказий артерияга қон оқимини юборади. Қон босимини ўлчаш учун қурилма иккита рақамни кўрсатади, масалан, 120 дан 80 гача. Биринчи юқори рақам систолик босим деб аталади ва зарба берилганда юракдан бутун танага тарқаладиган босим тўлқинини ўлчайди. Иккинчи, пастроқ рақам диастолик босимдир, бу уришлар орасидаги қон томирларидаги минимал босимдир.

    Юмшоқ, эластик деворларга эга артериялар юракнинг босим тўлқинининг кучини ўзлаштира олади, шунинг учун юракдан узоқроқда жойлашган кичик томирлар камроқ стрессни бошдан кечиради.

    Юқори қон босими юрак хуружи ва қон томирларининг асосий сабабидир. Қон босимини ўлчаш ва гипертония ташхиси қўйилган бўлса, дори-дармонлар қабул қилишни унутмаслик керак.

    Гипертония деб аталадиган юқори қон босими овозсиз қотилдир. Дунё миқёсида 25 ёшдан ошган одамларнинг қарийб 40 фоизи ундан азоб чекади. Қон босими 120/80 дан паст бўлса, нормал ҳисобланади. Тахминан 115/75 дан бошлаб, ҳар бир қўшимча 20/10 юрак хасталиги ёки инсультдан ўлиш хавфини икки баравар оширади. Шундай қилиб, 135/85 — хавф икки баробар ортади. Агар қон босими мунтазам равишда 120/80 дан ошса, рационни ўзгартиришга ёки бироз кўпроқ машқ қилишга арзийди. Ушбу оддий усуллар қон босимини туширишнинг ажойиб усули ҳисобланади.

    Мавзуга доир:

    • Узоқ умр кўриш учун юрак саломатлиги ҳақида билиш керак бўлган 8 факт
    • Иммунитетнинг заифлашувига сабаб бўладиган одатлар
    • Нима сабабдан саломатлик учун шакардан воз кечмаслик керак?

    29.11.2021, 21:42   Изоҳ (0)   34917
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Апельсиннинг кўпчиликка номаълум фойдали хусусиятлари

    29.11.2021, 18:39

    Ошқозон-ичак касалликлари ривожланишининг 7 сабаби

    29.11.2021, 16:56

    Сочга чекиш ва қуёш нуридан ҳам кўра кўпроқ зарар етказадиган тунги одатлар

    29.11.2021, 08:26

    Туршакнинг саломатлик ҳамда гўзаллик учун 7 фойдали жиҳати

    28.11.2021, 14:20

    Болалар рационидан ўрин олган 5 та зарарли маҳсулот

    28.11.2021, 09:45

    Лимонли сув ичиш учун 8 сабаб

    27.11.2021, 18:28
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Click & Смарт Business (собиқ УЗКАССА): бизнес муваффақияти ва мижозлар қулайлиги учун ҳамкорлик


    Маркет Yandex Go Самарқандда ишга тушди


    “Микрокредитбанк” АТБ IX Германия-Ўзбекистон бизнес форуми доирасида ОДДО БҲФ банк билан 50 миллион долларлик шартнома имзолади


    BYD Astana Motors расмий дилерлик тармоғи Тошкентдаги барча бешта дилерлик марказида "Бест Буй Дай" тадбирини ўтказади


    Савдо, финтех ва “яшил” лойиҳалар: Octobank Хитой билан ҳамкорликни қандай йўлга қўймоқда


    Оқтепа Лаваш “Калмар ўйини” асосида Далгона Боксини чиқарди


    Тошкент шаҳар ҳокимлиги кўмагида 2025 йил 2-4 октябрь кунлари CAEx HoReCa & UzFPT кўргазмаси бўлиб ўтади


    “Wyndham Garden Чарвак” курорт мажмуаси қурилиши қандай кечаётганини кўрсатди


    American University of Technology (AUT)  28 июнь - Очиқ эшиклар кунига таклиф этади


    Ўзбекистон терма жамоасининг дунёдаги энг йирик спорт тадбирига чиқиши Kia брендининг мавқеини янада мустаҳкамлашга хизмат қилади 


    “S&P” Ўзбекистон Миллий Банкининг рейтинг прогнозини “ижобий”га кўтарди 


    Paynet хизматлари энди Kapitalbank банкоматларида мавжуд


    Анорбанк ва Beelab Ўзбекистон рақамли банкинг бозорида ҳамкорлик ўрнатди


    "Эcо Expo Central Асиа 2025" доирасида халқаро экологик ташаббуслар бирлашмоқда


    AKFA Group “AKFA Medline Social” номли тиббий стартап қурилишини бошланганини эълон қилди 

     

    Тавсия этамиз

    Вашингтон Теҳронга қарши ҳарбий кампаниядан Хитой ва Россияни жиловлашда фойдаланмоқчими? Минтақамизни нималар кутади?

    19 июн, 22:05

    Челябинскка қулаган метеорит — 540 килоли осмон жисми қандай топилган эди?

    19 июн, 13:31

    Қарийб ярим асрлик меҳнат ёхуд Эронни нима ракета державасига айлантирди?

    18 июн, 20:05

    Раддияга раддия: “Юксалиш” ҳаракати ва “Ўзсувтаъминот” АЖ бир-бирини ёлғон маълумот тарқатишда айбламоқда

    17 июн, 00:10
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Мали ва Россия ўртасида савдо битими имзоланди

    Дунё | 25 июн, 15:30

    Хитойда кунг-фу ҳақидаги 100 та фильм сунъий интеллект ёрдамида тикланади

    Кино | 25 июн, 15:20

    Ўзбекистонда пенсияга чиқиш ёшини ошириш тавсия қилинди

    Иқтисодиёт | 25 июн, 15:15

    Мозамбикда 120 нафар бола исёнчилар томонидан ўғирлаб кетилди

    Дунё | 25 июн, 15:10

    Путин 2027 йилгача урушни давом эттира олади — НАТО разведкаси

    Дунё | 25 июн, 15:00

    Витамин ва минераллар танқислигини қандай тўлдириш мумкин? Мутахассисдан 5 тавсия

    Саломатлик | 25 июн, 14:50

    Шавкат Мирзиёевнинг Мўғулистонга ташрифи якунланди

    Ўзбекистон | 25 июн, 14:38

    Юришдан ҳам яхшироқ: олимлар мия учун энг фойдали жисмоний фаоллик турини аниқлади

    Лайфстайл | 25 июн, 14:35
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.