Ўзбекистон ва Туркманистонда сув ресурсларидан фойдаланиш даражаси таҳликали нуқтага етди. Жумладан, Ўзбекистон ўз сув захираларининг 169 фоизидан, Туркманистон эса 144 фоизидан фойдаланмоқда. Бу ҳақда БМТнинг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти (FAO) экспертлари мазкур мавзуга бағишланган иккита янги ҳисоботига таяниб, «Gazeta.uz» хабар қилди.

Тожикистон, Арманистон ва Озарбайжонда «сув стресси» ўртача баҳоланмоқда, уларда бу кўрсаткич мос равишда 62 фоиз, 56 фоиз ва 54 фоизни ташкил этмоқда. Қирғизистон ва Қозоғистонда чучук сувдан фойдаланиш кўрсаткичи дунё миқёсидаги ўртача кўрсаткичдан ортиб, мос равишда 50 фоиз ва 33 фоизга етган.

Россия ва Грузия ўз чучук сув захираларининг 4, Молдова — 12, Украина — 14 фоизидан фойдаланмоқда.

Захира сувлардан энг кўп фойдаланиш ҳолати Кувайтда қайд этилган — 3850 фоиз. Энг яхши вазият эса Конгода кузатилмоқда ва ушбу мамлакатда бу кўрсаткич бор-йўғи 0,03 фоизни ташкил этади.

Мутахассисларнинг қайд этишича, сув ресурсларини бошқариш самарадорлигини ошириш ва қишлоқ хўжалигини модернизация қилиш лозим. Глобал иқлим исиши ҳам қишлоқ хўжалигини сув билан таъминлашга салбий таъсир кўрсатмоқда, дейилади хабарда.

Дунёнинг кўплаб минтақаларида ёғингарчиликлар сони ва давомийлиги ўзгарган, қурғоқчилик ва сув тошқинлари кўпроқ содир бўлмоқда, шу сабабли сув етишмовчилиги янада ўткирроқ ҳис этилиб, сув ресурслари соҳасида рақобат кучаймоқда.

«Сув ресурсларидан самарали фойдаланишга ўтиш барқарор агроозиқ-овқат тизимини ташкил этишга асосланган», — деди FAO бош директори Сюй Дунюй. FAO’нинг қайд этишича, дунёда 72 фоиз чучук сув қишлоқ хўжалиги, 16 фоизи — саноат ишлаб чиқариш, 12 фоизи — маиший соҳада қўлланмоқда.

Дунё аҳолисининг учдан бир қисмига яқинроғи — 2,3 миллиард киши — сув тақчиллиги кузатилаётган мамлакатларда, 10 фоиз ёки 733 миллион киши — сув таҳликали даражада етишмаётган давлатларда яшамоқда. Бу 733 миллион киши нафақат қишлоқ хўжалиги, балки шахсий эҳтиёжлари учун ҳам сувга муҳтож деганидир.

FAO’нинг маълум қилишича, яқин ўн йилликда янада кўпроқ мамлакат ва ҳудудларда сув тақчиллиги оғирроқ даражага етади. Пекин, Лондон, Мумбай ва Токио каби йирик шаҳарлар 2050 йилга бориб сув таъминоти соҳасида жиддий муаммоларга тўқнаш келиши кутилмоқда.

Сув етишмовчилиги даражасини ўлчаш учун FAO экспертлари «сув стресси» ёки сув ресурсларига бўлган босим даражаси каби кўрсаткичлардан фойдаланади. Улар сув истеъмолининг захираларга нисбатан фоизини ҳисоблайдилар.

2018 йилда дунёда чучук сув захираларининг 18,4 фоизидан фойдаланилган. Бироқ айрим ҳудудлар, масалан, Марказий Осиёда сув истеъмоли ҳажми дунё бўйича ўртача кўрсаткичлардан ошиб кетган.

FAO 2015−2018 йиллар орасида дунёда сув истеъмоли самарадорлиги кўрсаткичи 9 фоизга ўсганини қайд этди. Мазкур ижобий ўзгариш, асосан, саноат ишлаб чиқариш сектори ҳисобига содир бўлган.

86 та давлатда 2006−2018 йиллар орасида қишлоқ хўжалигида сув ресурсларидан фойдаланиш самарадорлиги ўсган.