Туркия президенти Босфорни айланиб ўтувчи канал қурилишини очиб берди

Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон Қора ва Мармар денгизларини боғловчи янги Истанбул канали қурилишига старт берди, деб ёзади «РБК».

«Биз бугун Туркия ривожланиши тарихидаги янги саҳифани очяпмиз. Бугун биз мамлакатимизни ривожлантиришга янги қадам қўйяпмиз», — деди Эрдўғон.

Хусусан, бўлғуси канални кесиб ўтувчи биринчи кўприкнинг пойдевори қўйилди. Канал очилишида сўзга чиқиб, Эрдўғон лойиҳани амалга ошириш бошланганини билдирувчи рамзий тугмани босди.

Туркия президенти таъкидлашича, катта кемаларнинг Босфор бўғози орқали ўтиши шаҳар учун жиддий хавфни юзага келтиради: авария кўплаб инсонларнинг ўлимига олиб келиши мумкин. Шу билан бирга, 2050 йилга келиб, бўғоз орқали ўтадиган кемалар сони йилига 78 мингтагача етиши мумкин, унинг ўтказиш қобилияти эса аслида 25 мингтага тенг.

Янги Истанбул каналининг узунлиги режа бўйича 45 км, минимал кенглиги — 275 м, чуқурлиги — 21 метрга тенг бўлади. Лойиҳани олти йил ичида тугатиш режалаштирилмоқда. Уни амалга оширишга тахминан 15 миллиард доллар сарфланади. Канал Босфордан 35 км ғарбда, Истанбул халқаро аэропорти яқинида бошланиб, шаҳар чегарасида Мармар денгизига чиқади.

Истанбулнинг ғарбий қисмида барпо этилиб, Қора ва Мармар денгизларини бирлаштирувчи ҳамда кемалар қатнайдиган янги алоқа йўли бўлиши кутилаётган 45 километрли канал лойиҳаси Эрдўғон томонидан 2011 йилда тақдим этилган эди.

Эрдўғоннинг сўзларига кўра, ушбу лойиҳанинг амалга оширилиши Туркия мегаполисининг стратегик аҳамиятини кўтаради, чунки канал орқали ўтадиган олтита кўприк, унинг қирғоқларида эса иккита шаҳар қурилади, улар ўз навбатида «Истанбулнинг қиёфасини безайди».

14 апрель куни Туркия президенти Тоййиб Эрдўғон лойиҳалаштирилган Истанбул канали Монтрё конвенциясига тааллуқли эмаслигини эълон қилган.

1936 йилда имзоланган Монтрё конвенцияси мамлакатлар юк кемаларининг Босфор ва Дарданел бўғозларидан фойдаланишини тартибга солади. Бу Туркияга ўз чегараларидаги бўғозларни бошқариш ҳуқуқини беради ва уларга тинчлик даврида фуқаролик кемаларининг киришини кафолатлаб, ҳарбий-денгиз кемаларининг киришини чеклайди. Туркиянинг Истанбул шимолидаги Қора денгизни жанубдаги Мармара денгизи билан боғлайдиган улкан Истанбул каналини қуриш лойиҳаси аслида конвенция шартларига зид ҳисобланади.