Бирлашган Араб Амирликларида об-ҳавога таъсир кўрсатишнинг ўзига хос усули тажрибадан ўтказилмоқда. Британиялик тадқиқотчилар гуруҳи бортига ионлаштирувчи мосламалар ўрнатилган махсус дронларни ҳавога учиради. Кам қувватли электр зарядлари сув буғидан катта томчилар пайдо бўлишига олиб келиши керак, деб ёзмоқда Tengrinews.
БААда йиллик ёғингарчилик меъёри 100 миллиметрни ташкил этади. Бу миқдордаги ерга тушаётган атмосфера намлиги маҳаллий қишлоқ хўжалигининг фаолияти учун жуда кам ҳисобланади. Тоза сув таъминоти ҳам чексиз эмас. Одамлар сув ичиши, ўсимликлар ва экилган дарахтлар суғорилиши керак. Шунинг учун, БАА ҳукумати мавжуд барча воситалар ёрдамида ҳаёт учун зарур бўлган намликни олиш мақсадида турли хил чораларни кўрмоқда.
Сувни тузсизлантиришга қаратилган инфратузилмани ривожлантириш билан бир қаторда, об-ҳавони бошқариш бўйича лойиҳаларга муҳим инвестициялар киритилмоқда. Булутларга қуруқ муз (қаттиқ карбонат ангидрид) ва кумуш йодид жойлаштириш каби анъанавий услублар ёғингарчилик миқдорини 30 фоизга кўпайтиришга имкон беради. Бу кўп ва ҳар йили ихтисослашган самолётларнинг парвози сони ҳам ортиб бормоқда, лекин барибир етарлича эмас. Шунингдек, мазкур кимёвий моддалардан фойдаланишнинг бой тарихига қарамай, уларни сепишнинг ножўя таъсири ҳалигача тўлиқ ўрганилмади.
Шунинг учун 2017 йилда БАА ҳукумати ёмғир миқдорини кўпайтириш учун тўққизта истиқболли лойиҳага 15 миллион доллар ажратди. Улардан бири Рединг университети (University of Reading) олимлари томонидан амалга оширилмоқда. Британиялик мутахассислар томонидан таклиф этилаётган технология атмосферадаги сув буғининг ионланишини назарда тутади. Кам қувватли электр зарядлари таъсири остида сув молекулалари томчиларга бирлашиши ва ёмғир бўлиб ёғиши керак.
Arab News нашрининг хабар беришича, яқин кунларда технология Дубайда синовдан ўтказилади. Олимларнинг таъкидлашича, моделлаштиришнинг яхши натижалар бериши мумкинлигига қарамай, тажрибанинг муваффақияти аниқ эмас. Лекин дронлар самарадорлиги сезиларли бўлса, 1,4 миллион долларлик унча кўп бўлмаган инвестициялар тез муддатда киритилади. Махсус самолётларнинг бир марталик парвози бир неча минг долларга тушади, дроннинг учувчисиз парвоз вақти эса сезиларли даражада арзон бўлади. Бундан ташқари, жараён кимёвий моддалар ва ёқилғи каби ҳеч қандай материаллар сарфини талаб қилмайди, керак бўладигани фақат электр энергияси.
Об-ҳавони бошқариш учун электр энергиясидан фойдаланиш ғояси дунёнинг турли нуқталарида ўнлаб йиллар давомида ишланиб келмоқда. Ер устига жойлаштириладиган ионлаштирувчи қурилмалар ёрдамида сунъий ёмғир ёғдириш бўйича тўлиқ муваффақиятли тажрибалар 2008 йилда Хитойда ўтказилган. Уларнинг ишлаш механизми ва такомиллаштириш усуллари 2020 йилнинг ёзида MDPI онлайн журналида чоп этилган илмий мақолада тавсифланган. 2014 йилда ClimateViewer News сайтининг ёзишича, БААда тупроқни ионлаштирувчи бир нечта конструкциялар тажрибадан ўтказилди.
БААнинг ёмғирни кучайтириш бўйича тадқиқот дастури (UAEREP — The UAE Research Program for Rain Enhancement Science) 2015 йилда бошланган. Унинг асоси сунъий ёмғир бўйича АҚШ Aтмосферани тадқиқ қилиш миллий маркази (NCAR), Витватерсранд университети (Witwatersrand University, БАА) ва NASA қатнашган муваффақиятли миллий лойиҳалар бўлди. Биринчи босқичда UAEREP беш нафар иштирокчига мукофот сифатида 5 миллион долларлик грант таклиф қилди. Рединг университети тадқиқотчиларининг юқоридаги лойиҳа дастури иккинчи циклнинг бир қисми эди. 2018 йилда йўлга қўйилган учинчи цикли ҳам битта соврин таклиф қилди ва бунда бошқалар қатори россиялик мутахассислар ҳам иштирок этмоқда.
Аввалроқ Қозоғистон тиббиёт олимлари одатда қон кетишни тўхтатишда фойдаланиладиган «аминокапроик кислота» препарати инсон танасини нурланишдан самарали ҳимоя қилишга қодир эканини аниқлагани ҳақида хабар берилди. «Евразия» (Россиянинг «Биринчи канал»и филиали) сюжетида ушбу кашфиёт шов-шувли деб аталди.
Шунингдек, Россиянинг бортида 38 та космик қурилма бўлган «Союз-2.1а» ракетаси Бойқўнғир космодромидан муваффақиятли учирилди.
Изоҳ (0)