АҚШда 29 сентябрь куни мамлакат президентлигига номзодларнинг биринчи дебати бўлиб ўтди. Дебат бир ярим соат давом этди ва ҳар бирининг давомийлиги 15 дақиқа бўлган олти қисмдан иборат бўлди. Тадбирга Fox News телеканали журналисти Крис Уоллес бошловчилик қилди. Дебат бошланишидан олдин амалдаги президент Дональд Трамп ва демократлар номзоди Жо Байден коронавирус пандемияси сабабли анъанага қарши равишда қўл бериб кўришмади, деб ёзмоқда Meduza.
Дебатнинг асосий мавзулари иқтисодиёт, коронавирус ва АҚШдаги ирқчилик билан боғлиқ норозиликлар бўлди.
Коронавирус. Байден АҚШ коронавирус билан касалланганлар ва унинг қурбонлари сони бўйича дунёда етакчи эканлиги учун жавобгарликни Трампга юклади ҳамда президентда пандемия вақтида ҳаракат қилиш бўйича аниқ режа бўлмаганини айтди. Бунга жавобан Трампнинг айтишича, агар Байден президент бўлганида, АҚШнинг 200 минг эмас, балки икки миллион аҳолиси касалликдан ўлган бўларди. Трамп инфекцияга қарши курашиш учун чегараларни ўз вақтида ёпганига ишонч билдирди.
Иқтисодиёт. Трампнинг маълум қилишича, у коронавирус пайдо бўлишидан олдин АҚШ тарихидаги энг муваффақиятли иқтисодиётни қурган ва ҳозирги кунда бу иқтисодиёт пандемиядан кейин тез суръатлар билан тикланмоқда. Ўз навбатида Байденнинг айтишича, инқироздан фақат у (Трамп) каби миллионер ва миллиардерлар фойда кўрган, ўрта қатламнинг иши эса анча ёмон кетмоқда.
Ирқчилик билан боғлиқ норозиликлар. Байден Трампни ҳарбийлар ёрдамида тинч намойишчиларни бостирганликда айблади. Байденнинг эслатишича, президент ультраўнглар ва уларга қарши бўлганлар ўртасидаги тўқнашувлар ҳақида фикр билдирганда «икки томонда ҳам яхши одамлар бор эди», деган. Байденнинг тўғридан-тўғри таклифига жавобан Трамп оқ супремасистларни қоралашдан бош тортган, норозиликлар вақтидаги зўравонлик учун жавобгарликни эса чап радикалларга юклаган.
Баҳслар давомида рақиблар доимий равишда шахсиятга ўтиб кетган. Трамп тез-тез Байденнинг гапини бўлиб қўйган, бунинг учун бир неча марта бошловчи Крис Уоллесдан танбеҳ эшитган, Байденнинг ўзи эса Трамп унинг гапини бўлган вақтда тўғридан-тўғри «Жим бўл, бола. Бу президентга ярашмайди», деган. Дебат чоғида демократлар номзоди амалдаги президентни «Путиннинг лайчаси», ёлғончи, клоун ва АҚШ тарихидаги энг ёмон президент, деб атаган.
Ўз навбатида, Трамп Байденнинг 47 йиллик сиёсий карьераси ҳақидаги фикрини айтган. Трампнинг фикрича, у сайланганидан бошлаб 47 ой ичида рақиби 47 йилда қилганидан кўра кўпроқ иш бажарган. Шунингдек, баҳслар давомида Трамп рақибининг ўғли Хантер Байден ҳақида ҳам бир неча марта эслаб ўтган ва у кокаин истеъмол қилгани учун армиядан ҳайдалганига урғу берган, Байденнинг ўзини эса ўғлининг тарафини олганликда айблаган. Бундан ташқари, АҚШ президенти Хантер Байденни Москванинг собиқ мери Юрий Лужковнинг рафиқаси Елена Батуринадан 3,5 миллион доллар олганликда айблаган ва бу эҳтимолий коррупция эканлигига ишора қилган. Байден эса бу гаплар ёлғон эканлигини айтган.
Кўплаб таҳлилчиларнинг фикрича, дебатда иккала номзоднинг ҳам чиқиши кучсиз бўлди. Баъзи таҳлилчилар эса бу дебатни «тарихдаги энг ёмони» деб атаган. Номзодларга нисбатан умумий эътироз уларнинг позицияси олдиндан маълум эканлиги ва танлашга иккиланаётган сайловчиларни ўзига жалб қила оладиган янги фикрларнинг мавжуд эмаслиги бўлган. Таҳлилчилар Трампни у ўзининг биринчи президентлик муддатида эришган ютуқларини санашга эътибор қаратгани, қайта сайланганидан кейин америкаликларнинг ҳаётини яхшилаш учун нима қилмоқчи эканлиги ҳақида деярли ҳеч нарса гапирмагани учун танқид қилган.
Таҳлилчилар фикрига кўра, Байден, бу олдиндан маълум бўлса ҳам, Трамп унинг гапини доимий равишда бўлиши мумкинлигига яхши тайёрланмаган. Шунингдек, у ҳиссиётларга берилган ҳолда шахсиятга ўтиб кетган ва бу сайловчиларга унча ёқмаган бўлиши мумкин, чунки сайловчилар Байденда амалдаги ҳиссиётларга берилувчан президентга ўхшаш шахсни кўрган бўлиши мумкин. «Бугунги ғолиб? Сизнинг бошқарув пультингиздаги ‘овозни ўчириш’ тугмаси», — дея дебатни тавсифлаган CNN телеканалининг сиёсий таҳлилчиси Сара Исгур.
Бундай натижа ҳозирги пайтда Байден учун нисбатан маъқул. Сўровларга кўра, у президентлик пойгасида етакчилик қилмоқда. Шунинг учун Байден эмас, балки Трамп ўз томонига янги сайловчиларни жалб қилиш учун кучли юришлар ҳақида ўйлаши керак. CNN томонидан дебат томошабинлари ўртасида ўтказилган тезкор сўров натижаларига кўра, томошабинларнинг 60 фоизи Байденни ғолиб деб ҳисоблаган, Трамп учун 28 фоиз овоз берилган.
Сайловга қадар яна иккита дебат бўлиб ўтади. Трамп ва Байденнинг иккинчи учрашуви 15 октябрда Майамида, учинчиси эса 22 октябрда Нэшвиллда ўтказилади. Бундан ташқари, вице-президентликка номзодлар ҳам битта дебат ўтказади. Эслатиб ўтамиз, АҚШ президентлиги сайлови 3 ноябрь куни бўлиб ўтади.
Изоҳ (0)