• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12634.34
    • RUB162.37
    • EUR14821.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +23°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Иккинчи жаҳон уруши давридаги энг катта оммавий қирғин. Фашистлар Бабий Ярда уюштирган қатлиом ҳақида

    1941 йил 29 ва 30 сентябрда, яъни икки кун ичида Киевнинг шимоли-ғарбидаги Бабий Яр жарлигида немис фашистлари томонидан 33 771 киши отиб ташланган эди. «Дарё» тинч аҳолининг Иккинчи жаҳон уруши пайтидаги энг катта оммавий қирғинларидан бири тарихи ҳақида ҳикоя қилади.

    Фото: Google Photos

    Фото: Google Photos

    Инсоният тарихидаги энг катта оммавий қирғин ҳаракатларидан бири

    Бабий Яр жарлигида қатл қилинганлар орасида яҳудийлар, совет ҳарбий асирлари, лўлилар, руҳий касалхоналарнинг беморлари ва партизан коммунистлар бор эди. Аммо уларнинг жуда кўп қисми, аниқроғи, 30 минг киши яҳудийлардан иборат эди. Бабий Яр жарлигидаги қирғин инсоният тарихидаги энг катта оммавий қирғин ҳаракатларидан бирига айланди.

    Яҳудий ови

    Урушгача Киевда 50 мингга яқин яҳудий яшаган эди. СССР ҳудудида ҳарбий ҳаракатлар бошланиши билан кўпчилик шарққа, мамлакатнинг ички қисмига қочди, бошқалари фронтга кетди, шаҳарда қолганларнинг аксарияти эса ўлдирилди. Немислар Киевни эгаллаши биланоқ яҳудийларни ов қилиш бошланди. Уларни кўчаларда, ҳовлиларда ушлаб, калтаклашди. Сентябрь ойининг охирида шаҳар бўйлаб эълонлар жойлаштирилди. Эълонларга кўра, 29 сентябрь куни барча яҳудийлар Мелниковая ва Доктеривская кўчаларининг бурчагига йиғилиши, ўзлари билан ҳужжатлари, қимматбаҳо буюмлари ва иссиқ кийимлар олиб келиши керак эди. Бўйсунмаганлар дарҳол отиб ташланиши таъкидланганди.

    Нима учун Бабий Яр?

    Немис қўмондонлиги томонидан оммавий қотиллик учун айнан Бабий Ярнинг танланишига келадиган бўлсак, у ерда табиий ариқлар ва жарликлар мавжуд эди. Бу эса жаллодлар учун ишни осонлаштирди, минглаб жасадлар учун қабр қазишларига ҳожат қолмади ва жасадларни осон кўмиб юбориш мумкин деб режа қилинди. Бундан ташқари, бу жой шаҳар марказидан етарлича узоқликда эди: қизиқувчан кўзлардан панада  ва шаҳарга бу ердан ҳеч қандай ўқ овозлари эшитилмасди.

    Фото: Google Photos

    Фото: Google Photos

    Ўлим корхонаси

    Бу шунчаки отиб ўлдириш эмасди. Бу ўлим конвеер лентаси эди. Бир неча соат давомида даҳшат билан бақираётган одамлар бошларининг орқа қисмига кетма-кет ўқ узилди. Фақат биринчи куннинг ўзидаёқ 20 мингдан ортиқ одам отиб ўлдирилди. Бу «ўлим корхонаси»даги ишлар бир нечта гуруҳлар томонидан немисча тартиб-интизом билан бажариларди. Бунда бир гуруҳ немислар қатлни ижро этиш учун масъул бўлса, иккинчи гуруҳ жасадларни тахлаш учун, учинчи гуруҳ қимматбаҳо буюмларни саралаш учун, тўртинчиси эса ўз «навбати»ни кутаётганларни қўриқлаш учун жавобгар эди. Бу гуруҳларнинг умумий номи «айнзац группа» деб аталарди.

    Даҳшатли Einsatzgruppen der Sicherheitspolizei

    Фашист Германияси қуролли кучлари таркибидаги «айнзац группа»лар айнан ўлим гуруҳлари сифатида яратилди. Босиб олинган ўлкаларда Вермахтга ҳамроҳлик қилган ушбу бўлинмалар ҳудудларни «кераксиз элементлардан тозалаш»да ишлатиларди. Америкалик тарихчи Тимоти Снайдернинг сўзларига кўра, оммавий қатлни ташкил қилиш ва амалга оширишда нафақат СД хавфсизлик хизмати ва СС вакилларини, балки оддий немис полициячилари, шунингдек, фуқаровий идора вакиллари, Вермахтнинг офицерлари ва оддий аскарлари ҳам иштирок этганини англаш жуда муҳимдир.

    Маҳаллий коллаборационистлар (немислар томонга ўтган аҳоли вакиллари) ҳам немисларни фаол қўллаб-қувватлади. Украиналик миллатчилар ҳам бу даҳшатли фожиаларда бевосита иштирок этди. Урушдан кейин бўлиб ўтган Нюрнберг судидан кейин халқ тилида «кичик Нюрнберг судлари» деб номланган бир қатор судлар бўлиб ўтди. Улар «айнзац группа»ларнинг фаолиятини алоҳида текширишга бағишланди. Баъзи қуролли бўлинма раҳбарлари ҳарбий жиноятчилар сифатида суд қилинди.

    Фото: Google Photos

    Фото: Google Photos

    Нюрнбергдаги судда айбдор деб топилган Курт Вернер 1941 йилдаги Бабий Яр қирғини ҳақида гапира туриб, бу ишларни амалга ошириш вақтида немис офицерлари жуда катта психологик муаммоларга учраганлари ҳақида «шикоят» қилди. Балки фашистлар ушбу жаллодларининг нозик асабларини сақлаб қолиш учун одамларни оммавий қирғин қилишнинг оддийроқ ва самаралироқ усулларини қидиргандир, шунинг учун ҳам Освенцимда асфиксия қилувчи кимёвий газлар билан тажрибалар ўтказилгандир.

    Тарихчи Тимоти Снайдер таъкидлаганидек, Бабий Яр Учинчи рейх раҳбарияти учун немисларнинг нималарга қодир эканини намойиш этишнинг ўзига хос усули бўлди: улар икки кун ичида Европанинг йирик шаҳарларидан биридаги яҳудий аҳолини деярли бутунлай қириб юборишга муваффақ бўлди. Аслида, немислар томонидан яҳудийларнинг йўқ қилиниши Освенцимнинг газ камераларида бошланмаганди. Фашистлар томониддан 1942 йилда бўлиб ўтган Ванзей конференциясида яҳудийлар масаласини узил-кесил ҳал қилиш йўллари муҳокама қилинаётган пайтда немислар камида ярим миллионга яқин яҳудийни қириб ташлашга улгурган эди.

    Баби Ярдаги қирғинлар 30 сентябрдан кейин ҳам давом эттирилди. Қирғинлар энди унчалик катта масштабда бўлмаса-да, доимий равишда – Қизил Армия шаҳарни озод қилгунига қадар амалга оширилди. Баби Ярдан кейин бошқа катта шаҳарларда ҳам яҳудийларнинг қатлиомлари давом этди. Бироқ кейинчалик бу фожиаларнинг барчаси контцентрацион лагерларда содир бўлган даҳшатлар фонида ноҳақ унутилди. Масалан, Одесса ва Ригада содир этилган қатлиомлар, аммо булар энди умуман бошқа ҳикоялар...

    Нурбек Алимов тайёрлади.

    29.09.2020, 19:35   Изоҳ (0)   219270
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    «Бу даҳшатли воқеа» – БМТ бош котиби коронавирус оқибатида вафот этганлар сони 1 миллионга етганига муносабат билдирди

    29.09.2020, 18:43

    ЖССТ кам ва ўрта даромадли мамлакатларга коронавирус таҳлили учун 120 миллион дона тезкор тестлар етказиб берилишини маълум қилди

    29.09.2020, 14:13

    Расмий Ереван Озарбайжон Арманистондаги ҳарбий қисмга зарба берганини маълум қилди

    29.09.2020, 13:57

    Светлана Тихановская Литвада Франция президенти билан учрашди

    29.09.2020, 13:27

    Арманистонда 18 ёшдан 55 ёшгача бўлган эркакларнинг мамлакатдан чиқиши тақиқланди

    29.09.2020, 13:12

    Озарбайжонда кўплаб ижтимоий тармоқ ва мессенжерлар блокланди

    29.09.2020, 12:43
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    InfinBANK’дан VISA картаси энди Swoo Pay иловасида


    Ипотекага хонадон, совға сифатида эса — омборхона!


    Central Asian University RUR ва THE Impact Rankings 2025 халқаро рейтингларида ўз мавқеини мустаҳкамламоқда


    Ипак Йўли Банкдан Tradeloan: халқаро битимларни молиялаштириш


    Centrum Air 25 июлдан Тошкент — Сеул тўғридан-тўғри рейсларини бошлайди 


    Нео Insurance — суғурта бозоридаги рақамли ўзгаришларнинг 2 йиллик натижаси 


    Kia Ўзбекистон бозорини эгалламоқда: 2025 йилнинг биринчи ярмида рекорд даражадаги сотувлар


    Ўзбекистон Миллий банки халқаро капитал бозорида 400 млн АҚШ долларлик облигацияларни муваффақиятли жойлаштирди


    BI Sad’O Business лойиҳасида очиқ эшиклар куни бўлиб ўтди ва ЧИЛЛА акцияси бошланди


    Чиқим ва кирим: назорат сари илк қадам


    Ўзбекистонда янгиланган HAVAL H6 расман ишга туширилди


    Туризмдаги трендлар 2025: Хитойда Марказий Осиёга – Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистонга қизиқиш ўсмоқда


    Beeline Uzbekistan ҳудудларда рақамли ривожланишни жадаллаштирмоқда


    Ичкаридан назар: Imzo фабрикаси қандай ишлайди?


    “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг молиявий барқарорлик рейтинги “Fitch Ratings” томонидан “Ижобий” прогнози билан “Б+” даражасида тасдиқланди

     

    Тавсия этамиз

    Кремль соясидаги жумбоқлар: сирли равишда вафот этган россиялик тадбиркор ва амалдорлар

    10 июл, 20:40

    Исроилнинг Ғазодаги қирғини ягона эмас: Инсоният тарихидаги энг йирик геноцидлар қандай содир бўлганди?

    10 июл, 19:12

    Patriot: Исроил воз кечган, Украина эса кўпроғига эга чиқишни истаётган ярим асpлик тизим ҳақида нималар маълум?

    8 июл, 20:45

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    6 июл, 15:23
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    АҚШда Трампга қарши терговларга ёрдам берган ходимлар ишдан бўшатилди

    Дунё | 12 июл, 23:50

    “Ҳеч кимдан қўрқмайман” — Тошкентда тадбиркор болалар майдонини эгаллаб олди, аҳоли норози

    Ўзбекистон | 12 июл, 23:37

    “Барча заправкаларда электр қувватлагичлар ўрнатилади” — транспорт вазири Илҳом Маҳкамов

    Ўзбекистон | 12 июл, 23:27

    Ҳиндистонда россиялик аёл икки боласи билан чангалзорда яшаётгани аниқланди

    Дунё | 12 июл, 23:10

    Аббосбек Файзуллаев ва “ЦСКА” — Россия Суперкубоги соҳиби (видео)

    Спорт | 12 июл, 22:42

    Францияда Янги Каледония номли янги давлат тузиш тўғрисида битим имзоланди

    Дунё | 12 июл, 22:35

    Сунъий интеллект орқали ҳаётингизни осонлаштиришнинг 9 та усули

    Лайфстайл | 12 июл, 22:00

    Дональд Трамп Клублар ўртасидаги ЖЧ финалида қатнашади

    Спорт | 12 июл, 21:35
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.