Андижон вилоятининг Шаҳрихон туманидаги «Полосон» маҳалласида яшовчи аҳоли вакилларининг «Дарё»га мурожаат қилишича, «Обод қишлоқ» дастури асосида қилиниши зарур бўлган ишлар охирига етказилмаган. Туман ҳокимлиги мавжуд муаммолардан хабардор бўлса-да, масалага эътибор бермаяпти.
«Дарё» мухбири мурожаатни ўрганиш мақсадида Шаҳрихон туманида бўлди.
Маълум бўлишича, «Полосон» маҳалласи Президентнинг «‘Обод қишлоқ’ давлат дастурини 2019 йилда амалга ошириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарорига асосан бошқа ҳудудлар каби давлат дастурига киритилган. Туман ҳокими Ҳикматилла Дадахонов томонидан тасдиқланган йўл харитасига асосан ўтган йилда ушбу ҳудуддаги муассасаларда қурилиш ва таъмирлаш, шунингдек, ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишлари амалга оширилган.
Маҳалла нуронийлари ва фаолларининг айтишича, дастур доирасида қилинган ишлардан қисман кўнгил тўлган. Бироқ электр ва сув таъминоти, йўлларни асфальтлаш масалалари бўйича ишлар чала қолган. Бу ҳолатдан аҳоли ранжимоқда.
Маҳалла фаоли Илҳом Мадумаровнинг айтишича, у 2019 йилнинг май ойига қадар маҳалла фуқаролар йиғини раиси лавозимида ишлаган. Ҳудудни ободонлаштириш учун қилиниши лозим бўлган ишларни дастурга киритиш жараёнида бевосита иштирок этган.
«2018 йилдан 2019 йил май ойига қадар, яъни сайловгача маҳалла раиси сифатида ишлаганман. Маҳалламиз ‘Обод қишлоқ’ дастурига тушиши олдидан махсус штаб аъзолари ҳамда ‘Сувоқова’, ‘электросет’, йўл қурилиш ташкилотлари ходимлари билан биргаликда маҳалладаги ҳолатни тўлиқ ўрганганмиз. Ўшанда ҳар бир кўча эътибордан четда қолмаган. Туман ҳокимлигига мавжуд камчилик ва муаммоларни бартараф этиш бўйича таклифлар берилган. Шунга кўра, 2019 йилнинг февраль ойида туман ҳокими томонидан ‘Қўрғонча’, ‘Полосон’ ва ‘Навбаҳор’ маҳаллаларида ‘Обод қишлоқ’ дастури доирасида ишларни ташкил этиш бўйича қарор қабул қилинган», — дейди Илҳом Мадумаров.
Мадумаровнинг қўшимча қилишича, қарор асосида 2019 йил март ойи охирида иш бошланган. Мустақиллик байрамигача мактаб ва боғчани қайта реконструкция қилиш ишлари якунланган. Электр, сув ва йўл масаласи бўйича ҳам ишлар қилинган. Бироқ ичимлик суви ва электр симёғочларни ўрнатиш ишлари якунига етмаган.
«Бизни қийнаётган биринчи масала бу — ичимлик суви. Дастур доирасида етти километр ҳудудни ичимлик суви билан таъминлаш белгиланган. Қурувчи ташкилот томонидан ишлар олиб борилди. Лекин маҳалланинг асосий кўчаси қолиб кетди. Шундан кейин 1,2 километрга вилоятдан рухсат олиб келганман. Аммо қурувчилар маблағ йўқ, деб ишни якунлашмади. Айтишларича, бунинг учун ҳоким қарори ҳам чиқарилган, ‘смета’ тасдиқланган экан. Лойиҳага қўшимча киритилган 700 метр жойга эса сув тармоғи етиб бормади. Ушбу масала бўйича туман ҳокимлигига бир неча маротаба мурожаат қилдик. Натижа бўлмагач, вилоят ҳокимига борганимиздан кейин ‘Сувоқова’нинг вилоят бошлиғи ҳамда туман ҳокими келиб мактабда йиғилиш ўтказди. Шунда баҳорда қилиб берамиз, дейишди. Мутасаддилар охирги марта февралда келишганда 40 миллион пул ажратилди, уч кундан кейин ишни бошлаймиз, дейишди. Мана тўрт ой ўтяптики, ҳеч кимдан дарак йўқ», — дейди Илҳом Мадумаров.
Фаолларнинг айтишича, Қўрғонча кўчасида яшовчи 50 га яқин хонадон ичимлик суви билан таъминланмаган. Уларнинг аксарияти бир километрлик масофадан сув ташиса, айримлари ҳовлисига ўрнатилган «качалка»лардаги зах сувдан ичади.
«Андижон сув таъминоти» МЧЖ Шаҳрихон туман филиали масъул ходими Музаффар Юнусовнинг айтишича, дастур асосида барча ишлар бажарилган. Дастурни тайёрлаш, лойиҳалаштириш жараёнида маҳалла оқсоқоллари Полосон кўчасига 50 йил аввал астбест қувур ўрнатилганлигини, ҳолати яхшилигини айтишиб, янги тармоқ тортиш шартмаслигини билдиришган. Шу туфайли ушбу кўча дастурдан қолиб кетган.
«Ҳақиқатан ҳам ушбу маҳалла 2019 йилда ‘Обод қишлоқ’ давлат дастурига киритилган. Белгиланган муддатларда иккита қудуқ реконструкция қилиниб, битта янги қудуқ қурилган. Шунингдек, етти километр масофага ичимлик суви тармоғи тортилиб, режа тўлиқ бажарилган. Муаммо кўтарилаётган бу кўча ҳеч қандай дастурга тушмаган. Аксинча, дастурда жорий таъмирлаш ишларини олиб бориш белгиланган холос. Иш бошидан бу мавзу кўтарилган. Лойиҳалаштириш иши билан бошқа ходим шуғулланган. Аммо бу масаладан хабарим бор. Лойиҳа қилишда собиқ маҳалла раиси иштирок этган. Раис билан ҳудудни айланиб, қаерга тармоқ тортиш кераклиги аниқлаштирилган. Ўшанда шу ерда яшовчи оқсоқоллар бу ерга 50 йил аввал астбест қувур ўрнатилганлигини, ҳолати яхшилигини айтишиб, янги тармоқ тортиш шартмаслигини билдиришган. Шундан келиб чиқиб, уларнинг розилиги билан бу кўча қолдирилиб, бошқа ҳудудларга янги тармоқ тортилиши белгиланган. Ачинарлиси, ишлар якунлангандан сўнг бу мавзу кўтариляпти. Айтганлар ўз сўзидан тоняпти. Бизнинг энг катта хатомиз шуки, ўша пайтда янги тармоқ шартмас, деган оқсоқоллардан тилхат олиб қўймаганимиз», — дейди Музаффар Юнусов.
Юнусовнинг маълум қилишича, аҳолининг мурожаатига кўра, ўтган йилнинг охирида қўшимча тарзда 1,2 километрлик тармоқ тортиб берилган. Қолиб кетган 700 метр жойни эса туман ҳокими маҳаллий бюджет ҳисобидан қилиб беришга ваъда берган.
Ҳамидулла Тошматовнинг айтишича, электр тармоқлари масаласида ҳам муаммо мавжуд. Дастурга асосан 400 га яқин электр устун ўрнатилиши белгиланган, аммо 15 та «столба» ўрнатилиши билан ишлар якунланган.
«Маҳаллага электр симлари тортилганига 50 йилдан ошди. Асосий кўчадаги устунлар ўша пайтда ўрнатилганлиги сабабли бугунги кун талабига жавоб бермайди. Янги кўчиб чиққан хонадонлар ҳолатидан келиб чиқиб, ёғоч ‘столба’лар ўрнатган. ‘Столба’ларни кўрсангиз, кулгингиз келади. Ҳаттоки айримларини олдидан ўтаётганда бошимга тушиб кетмасмикан, деган ҳадик билан ўтасиз. Кучли шамол бўлганда йиқилиб тушиши ҳеч гапмас. Дастур асосида ушбу ‘столба’лар ҳам янгиланиб қолар дегандик, афсуски, ундай бўлмади. Дастур бўйича 414 та ўрнатилиши керак экан. Ўтган йилнинг баҳор охирларида ‘электросетъдагилар 15 тача устун олиб келиб, маҳалла бошига ўрнатмасдан қўйиб қўйишди. Ишонасизми, шулар октябрь ойигача турди. Қайта-қайта мурожаатлардан сўнг қишга яқин ўрнатиб кетишди, лекин сим тортилмаган. Ваҳоланки, дастур октябрь ойида тугатилиши керак эди», — дейди Ҳамидулла Тошматов.
Шаҳрихон туман электр тармоқлари корхонаси бошлиғи Шавкат Нурматовнинг айтишича, дастурда белгиланган режага асосан барча ишлар бажарилган.
«Режага асосан 2,1 километр масофага 120 та таянч устун ўрнатиш белгиланган. Шунга қарамай, 2,5 километр масофага 140 та янги таянч устун ўрнатилган. Бундан ташқари, битта трансформатор ҳам ўрнатилган. Мукаммал таъмирлаш бўйича ҳам тўлиқ ишлар якунига етказилган. Корхонага алоқадор муаммо мавжуд эмас. Агарда ўрнатиш учун ‘столба’лар берилса, яна қўшимча ишларни қилишимиз мумкин. Мабодо ‘столба’ келса, уч-тўрт кун ичида муаммо ҳал бўлади», — дейди Шавкат Нурматов.
Маҳалла фаолларига кўра, режа бўйича 19 километр йўл таъмирга тушган. Шундан асосий кўчаларнинг 9 километри асфальт қилиниши, ички кўчаларнинг 10 километрига эса шағал ётқизилиши режалаштирилган. Афсуски, ушбу масала бўйича ҳам ишлар қолиб кетган, асфальт белгиланган меъёр даражасида ётқизилмаган.
«Дастур бўйича ‘Қўрғонча’, ‘Қашқармаҳалла’, ‘Қўқонқишлоқ’ маҳаллаларининг асфальти бўлди. ‘Полосон’га келганда асфальтланиши керак бўлган кўчанинг уч километри сифатсиз асфальтланган, қолган қисми эса қолиб кетди. Бундан ташқари ички кўчаларга меъёр бўйича тўкилиши зарур ҳисобланган шебен тўкиш ишлари ҳам якунига етказилмаган. Охирги асфальтни босишаётганда тугатиб беришларини сўраганимизда мутахассислардан бири ёғингарчилик бошланяпти, кейинги йилга қилиб берамиз, деди. Иккинчиси эса аввал сувни тушириб олинглар, кейин якунига етказамиз, деди. Ўтган йилда босилган асфальтга қаранг, ҳали йил тўлмасдан кўчишни бошлади. Йўлчилар тупроқнинг устига асфальт ётқизишган, ҳамма ишни қўл учида қилишган. Буни қабул қилиб оладиган, ишнинг сифатига баҳо берадиган инсон бўлмагани учун ҳолат мана шундай қолиб кетди», — дейди Набижон Овулов.
Шаҳрихон туман йўллардан фойдаланиш унитар корхонаси бош муҳандиси Бахтиёр Фозиловнинг айтишича, дастур сўзсиз тўлиқ бажарилган. Ҳаттоки қўшимча равишда 700 метрга асфальт ётқизилиб, 1,2 километр йўлга шағал тўкилган.
Маҳалла фаоли Жамолиддин Исоқов эса чала қолгани боис ишларни якунига етказиш сўралиб борилмаган ташкилот, учралмаган мансабдор қолмаганини айтмоқда.
«Қишлоғимиз ‘Обод қишлоқ’ дастурига тушди, деган гапни эшитганимизда хурсанд бўлгандик. Эътибордан четда қолиб кетган қишлоғимизда ҳам ўзгаришлар бўлиши Президент томонидан олиб борилаётган ислоҳотларга бўлган ишончимизни икки карра оширганди. Ишлар катта ҳажмда бошланди. Кейин эса қурувчилар ҳам бирин-кетин қорасини кўрсатмасликни бошлашди. Дуолар билан бошланган ишлар якунига етмасдан чала қолиб кетди. Тегишли мутасаддиларга айтсак, биз ‘йўл харитаси’да белгиланган барча ишларни қилдик, дейишяпти. Бормаган жойимиз, ёрдам сўрамаган ташкилотимиз қолмади. Ҳар сафар текширгани келишганда ишлар бошланиб қолади. Текширувчилар кетишгач, яна ўз ҳолича қолиб кетади. Тан олиш керак, ўтган йили сентябрь ойида сизлар келгандан кейин шу маҳаллага бир километр ерга сув қувури ўтказилиб, айнан ўша ерларга асфальт ётқизилди. Олиб келиниб, уч-тўрт ой ерда ётган ‘столба’лар ҳам ўрнатилди. Ўйлаймизки, сизлар келганингиздан кейин ҳам яна натижа бўлиб қолар», — дейди Жамолиддин Исоқов.
Жамолиддин Исоқовнинг қўшимча қилишича, мазкур муаммолар бўйича вилоят ҳокими қабулига ҳам борилган. Ўшанда туман ҳокими Ҳикматилла Дадахонов мурожаатни мазмунини эшитгач, Исоқов ишлаётган ташкилотнинг раҳбари билан гаплашиб қўйишини айтиш орқали жавоб қилган.
«Маҳалламиз оқсоқоли менга вилоят ҳокими қабули бўлаётганини аниқлаб айт, ўттиз-қирқ киши бўлиб мурожаат қилгани борамиз, деди. Спорт коллежида вилоят ҳокими қабули бўлаётган экан. Ҳоким ёрдамчисига ёздирдим. У киши туман ҳокимига учраб туришимни айтди. Дадахоновга ҳолатни тушунтирсам, қаерда ишлайсан,деб савол берди. Темир йўлда ишлайман, десам бўпти-да, унда раҳбаринг билан бир гаплашиб қўярканман-да, деган жавобни қилди. Мана шундан кейин оқсоқолга қабул бўлаётганини айтиб, одамлар келаверишини билдирдим. Шу куни туман ҳокими ички ишлар бўлими бошчилигида милиция ходимлари келишиб, аҳолини йўлда тўхтатиб қолди. Эртасига туман ҳокими муовини келиб, сизларга 40 миллион ажратдик. Бугун кеч кириб қолгани учун эртадан сув ва асфальт, ‘столба’ ҳам бўлади, деди. Шу куни бир йил турган ‘столба’лар бир кунда ўрнатилди. Қолган масалалар эса ташкиллаштирилаётгандек қолиб кетди. Ўшанда октябрь ойи эди», — дейди Жамолиддин Исоқов.
Маҳалла раиси Ш. Раззоқовнинг маълумот беришича, маҳаллада 695 та хонадон мавжуд бўлиб, ушбу хонадонларда 875 та оила, жами 4020 та аҳоли истиқомат қилади. Полосон кўчасида 235 та хонадон бор. Ушбу кўчадаги 50 нафарга яқин хонадонга ичимлик суви етиб бормаган. Бундан ташқари, Қўрғонча кўчасида яшовчи 40 та хонадон ҳам ичимлик суви билан таъминланмаган.
Шаҳрихон тумани ҳокими ўринбосари Шуҳрат Абдураҳмонов дастур асосида барча ишлар ўз вақтида белгиланган режа асосида амалга оширилганини билдирди. Агарда камчиликлар бўлса, уни бартараф этишга ваъда берди.
«‘Обод қишлоқ’ дастурига тушди дегани, бу маҳалладаги ҳамма кўча ичимлик суви билан таъминланади, электр таянч устунлари ўрнатилади, йўллар асфальт қилинади дегани эмас-да. Барча ишлар ажратилган маблағ ҳисобига белгиланган режа асосида амалга оширилади. Мана йўналиш бўйича туман ташкилотлари раҳбарларини эшитдингиз. Дастурга асосан ҳамма ишлар қилинди. Иш бор жойда камчилик ҳам бўлади, албатта. Биз томондан нимадир хато кетган бўлса, уни ўз жойида бартараф этамиз. Шунда ҳам дастурдан ва ваколатимиз доирасидан келиб чиққан ҳолда. Ҳозир вилоят ҳудудий электр тармоқлари корхонаси ва вилоят йўллардан фойдаланиш унитар корхонаси раҳбарияти билан гаплашдим. Улардан бири ҳозир ҳисобимизда пул йўқ, лекин шароитдан келиб чиқиб ёрдам бераман, деяпти. Сув масаласи бўйича эса ҳокимга маълумот бераман. Ҳоким қилиб бераман дегани учун ичимлик суви муаммосини ўзимиз ечамиз. Май ойи якунига қадар вақт берсангиз, камчиликларни тугаллаб, бу бўйича ахборот берамиз», — деганди Шуҳрат Абдураҳмонов.
Суриштирув давомида маҳалла фаоллари бажарилмайдиган бундай ваъдаларни кўп эшитишганини, ташкилотлардан асоссиз хатлар олишганини, мутасаддиларнинг гапларга ишонмай қўйишганини билдиришганди.
Мақола тайёрланишидан олдин «Дарё» мухбири туман ҳокими ўринбосарининг ваъдаси бажарилган ёки бажарилмагани билиш ҳамда ҳолатга аниқлик киритиш мақсадида мурожаатчилар билан яна суҳбатлашди. Маълум бўлишича, мутасаддилар ўз ваъдаларини бажармаган. Фаоллар муаммони кўтараётганларга турли шахслар томонидан таҳдидлар бўлаётганлигини ҳам қўшимча қилди.
«Дарё» вазиятни кузатади ва албатта мавзуга қайтади.