«Дарё» ўтаётган ҳафтада жаҳон сиёсатида рўй берган энг муҳим воқеаларга тўхталиб ўтади.
Таниқли уйғур ҳофизининг ўлими Туркия ва Хитой ўртасида низо келтириб чиқарди
10 февраль санасида Туркия Хитойга уйғурлар учун ташкил қилинган меҳнат лагерларини ёпишни талаб қилиб нота юборди.
Туркиянинг мазкур нотаси меҳнат лагерларида машҳур уйғур миллатига мансуб мусиқачининг вафоти ортидан юз бермоқда. Абдураҳим Ҳайит Хитойдаги Шинжон вилоятида жойлашган меҳнат лагерида 8 йил мобайнида ушлаб турилиши ортидан вафот этди. Туркия Ташқи ишлар вазирлиги бу ҳолат юзасидан фикр билдирар экан, бу Хитой ҳукуматининг уйғурларга нисбатан репрессив сиёсати маҳсулидир, деди. Хитой томони ўз баёнотида Туркия тарафидан қилинган баёнот «ҳеч қандай асосларга эга эмаслигини» таъкидлади.
Туркия ТИВ матбуот котиби Ҳамид Оқсой «XXI асрда концентрацион меҳнат лагерларининг мавжудлиги ва бу лагерларда уйғур-турк қавмининг Хитой халқи билан ассимиляциясини тезлаштириш ортидан қилаётган хатти-ҳаракати ҳеч қандай усул билан оқлаб бўлмайди. Бу жиноят ва бу мудҳишдир. Халқаро ҳамжамият бу борада уйғур халқини озод қилиш учун Хитойга нисбатан кескин чораларни кўриши керак», — дея баёнот берди.
Эслатиб ўтамиз, уйғурлар Шинжондаги жами аҳолининг 45 фоизини ташкил этади ва улар келиб чиқишига кўра Марказий Осиё туркий халқларига қариндош элатдир. Сўнгги 20 йил мобайнида Хитойнинг асосий миллати — ханлар Шинжон мухтор вилоятига кўчирилди ва натижада уйғурларнинг анъаналари ва миллий мероси хитойлаштириш таъсирида хавф остида қолмоқда.
Венгрия: Венгр аёллари кўпроқ фарзанд кўрса…
Венгрия бош вазири Виктор Орбан 10 февраль куни муҳожирларга қарши курашиш ҳақида гапирар экан, венгр аёлларини кўпроқ фарзандли бўлишга чақирди. Унинг назарида серфарзанд оила мусулмон муҳожирларининг мамлакатга кириб келишидан яхшироқ. Миллатга мурожаат нутқида чиқиш қилар экан, жаноб Виктор Орбан шундай дейди:
«Европада борган сари туғилиш камайиб кетаётгани ва оилалар фарзанд кўришга шошилмаётгани ортидан аксар ғарблик сиёсатчилар муҳожирларни муаммонинг ечими сифатида кўрсатмоқда. Биз венгрлар дунёқарашимиз ўзига хос. Бизга венгр миллатига мансуб болалар керак. Миграция биз учун таслим бўлишдир».
Виктор Орбан тўрт ва ундан кўпроқ фарзанд кўрадиган аёлларга даромад солиғидан имтиёзлар, автоулов олишда шартлари енгил бўлган кредитлар ва ижтимоий марказ ҳамда болалар боғчалари хизматидан фойдаланишда маблағ билан ёрдам бериш борасида бир қатор чора тадбирлар амалга оширилишини эълон қилди.
Маълумот ўрнида, Виктор Орбан ўзи ташкил этган «Фидес — Ёш демократлар иттифоқи» етакчиси сифатида 2010 йилдан бери Венгрия бош вазири лавозимида фаолият юритиб келади.
Нафрат сабаби «сариқ нимчалар»ми?
11 февраль санасида Times нашрида «Нима учун французлар ва итальянлар бир-биридан нафратланади?» номли сарлавҳа остида мақола нашр этилди. Мақолада Франциянинг Римдаги элчиси Кристиан Массенинг Италиядан чиқариб юборилгани Рим–Париж муносабатларида сўнгги 80 йил ичида энди кузатилаётгани баён қилинади ва ўзаро нафратнинг сабабларига жавоб изланади.
Жосусларни яхши кўрадиган шаҳар
Die Welt нашри Европа пойтахти Брюссель айни дамда жосуслар шаҳри эканини ёзади. Европа Ташқи ишлар бўйича ички ҳавфсизлик хизмати хорижлик дипломатлар ва ҳарбийларни рус ва хитой жосусларидан огоҳлантирди. Хавфсизлик хизмати келтиргам маълумотларга кўра, Брюсселда 250 га яқин хитойлик жосус ва 200 рус жосуси фаолият юритмоқда. Хавфсизлик хизмати дипломатларга Еврокомиссия штаб-квартирасига яқин бўлган машҳур стейк-хауслардан ва қаҳвахоналардан имкон қадар узоқроқ бўлишни маслаҳат берган.
Die Welt Ички хавфизлик хизмати маълумотларига таяниб хабар беришича, хитойлик ва россиялик жосуслар энг аввало ўз мамлакатларининг элчихона ва савдо ваколатхоналарида фаолият юритади. Брюссель, шунингдек, америкалик ва марокашлик жосуслар учун ҳам керакли маълумотни қўлга киритиш имконини берадиган шаҳар сифатида кўрилар экан.
Дунё учинчи жаҳон уруши арафасида
АҚШнинг Business Insider нашри «Америка биринчи рақам бўлиши керак» деб номланган мақола чоп этди. Мақолада денгиз кучлари адмирали Жон Ричардсон Америка Хитой ва Россияга нималарга қодирлигини кўрсатиб қўйиш вақти келганлигини айтади. Адмирал назарида Хитой ва Россия халқаро денгиз ҳудудларида тобора ўзбошимчалик билан ҳаракат қилмоқда ва бу билан АҚШга дов ташламоқда.
«АҚШ ташаббусни ўз қўлига оладиган пайт келди, аммо биз оқилона иш тутиб, димпломатия воситасида қоидаларга амал қилинишни уларга эслатиб қўйишимиз, иш бермаган тақдирда муносиб жавоб қайтаришимиз керак», — деб баёнот берди у.
Адмирал Жон Ричардсон Хитой ва Россия борасидаги фикрларини исботлаш учун Россия денгиз кучларини Ўрта Ер денгизида фаол бўлиб қолгани оқибатида Сурияга денгиз ҳужумлари уюштирилгани, Хитойнинг АҚШ эсминецларини чўктириб юборишга қодир бўлган янги турдаги ракеталари рекламасига асосланиб фикр билдирган. Нима ҳам дердик, агар дунёнинг тақдирини ҳал қилиш АҚШ, Хитой ва Россияга боғлиқ экан, улар тарихдан сабоқ олиб, оқилона иш тутар.
Изоҳ (0)