• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12858.15
    • RUB159.71
    • EUR14505.28
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +26°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Тўйдаги кимўзар ўйини ёки сарпо машмашаси

    «Darakchi.uz» нашри ҳозирги тўйлардаги айрим ҳолатлар юзасидан журналист Азиза Қурбонованинг мулоҳазалари билан бўлишди.

    Фото: «OLX.uz»

    Фото: «OLX.uz»

    Қиз узатаётган ва келин тушираётган оналар диққатига!

    Ота-оналарнинг ярим умри болалари учун сарпо-суруқ йиғиш, уй-жой қуриш, моддий-техник бойликлар жамғариш орзуси ва ташвиши билан ўтади. Нима учун шундайлигини йигит-қизлар яхши фаҳмлашармикан? Қизини бировдан кам қилмай узатиш, ўғлига иморат солиб беришни ҳар бир ота-она ўз бурчи деб билади. Бу бурчни адо этиш асносида улар фарзандини қийинчиликлардан эҳтиётлайди, оғирликларни ўз бўйнига олади, атак-чечакни бошлаган ёш оила оёққа туриб олиши учун қўлидан келган бор имкониятни ишга солади. Фақат шу имконларини икки ёш бахтига омил бўла олмайдиган нарсаларга сарфлаб юбориши баъзан кишини ўйлантириб қўяди.

    Ҳаммаси ўзимиздан бошланади!

    Бундай гапларнинг минг турлисини эшитгансиз: «мебелини қайтариб юборибди», «пардасидан кўнгли тўлмабди», «қудаларим жуда тоғорапараст, молпараст чиқди», «олиб келган мантисининг таги тушиб ётган экан», «норин берган тоғорамга 2 та нон солиб қайтарибди», «қўйган материали бувимнинг замонидан қолган»… Ҳа, тўй қилишга келишилган кундан бошлабоқ шу каби гап-сўзлар, ўй-фикрлар томонлар аро «бориб-келаверади». Оддийгина «оқ ўрар» маросимида аввал куёв томон келинга битта оқ мато ёки оқ рўмол қўйиб, оқлик тақдим этган бўлса, ҳозир бош-оёқ сарпо (тилла тақинчоқ, сўнгги урфдаги оқ либос, оқ туфли, оқ сумка…) қўйишни урфга киритган бўлажак қайноналар бозорларни кезиб чиқишади. Келинни кўрмай туриб, айтилган ўлчам бўйича, ёқиш-ёқмаслигини ҳам билмай, ўз дидига кўра кийим-бошларни палон пулга харид қилади. Каттани кичрайтириш, кичигини сотувчи билан талашиб алмаштириб келиш каби муаммоларнинг ўзи икки томонни ҳам тўй олдидан қанча вақт ва харажат сарфлашга мажбур қилади. Фақат шу муаммони эслабоқ, миямда бир фикр айланаверади: нега ҳаммасини чалкаштириб, мураккаблаштириб юборганмиз ўзи? Ўзимиз тўй олди харажатларидан нолиймиз-у, яна бошқалардан ортда қолмаслик учун тиришаверамиз. Баъзи қудалар «Ҳар ким ўзи учун сарпо қилсин», деган тўхтамга келмоқчи ҳам бўлишади. Лекин яна «эл-юрт аъмоли» устунлик қилади, «бир сидра қилмасам бўлмайди» деб, ҳар икки томон бир-биридан хижолат бўлиб, яна ўша мантиқсизликка қайтишади. Сарпо билан боғлиқ анъаналарни ҳам қулайлаштириш керакмасмикан?

    Мантиқсиз борди-келдилар

    Қудачиликнинг энг катта борди-келдиси фотиҳа тўйида синовдан ўтади. Қўни-қўшни, қариндош-уруғлар олдида уялиб қолмаслик важидан ҳар бирининг қиймати 100 минг сўмдан ошадиган тугун-тоғоралар занжирини шўрлик оналар бўйинларига осишади. «Нечта аёл билан келадиган бўлдингиз?» деб қудасидан сўраб олган қизнинг онаси вакилларнинг ҳар бирига патнис тайёрлайди. Мана шу патнисга қўйиладиган маҳсулотларни кўриб, умрида кулмаган ва куймаган эркак бўлмаса керак. Қаранг-а, келган аёллар тоғорани бекорга кўтариб келишмайди, ўзлари билан бир кийимлик қимматбаҳо мато, бирор идиш-товоқ, қора чой, кўк чой, қаҳва, оқ қанд, баъзан қуйилтирилган сут (!), конфетлар, шоколаднинг донали, килограммли турларидан (ҳаммасини эслаш учун анча вақт керак) солиниб, чиройли қилиб безатилган (махсус қоғоз ҳам яхшигина харажат) патнисни кўтариб кетишади. Самарқандлик дугонам эса бир фотиҳада қуда хотинларга замонавий соябон, қўл фонуси (бу нимага керак, билолмадик), яна бир сафар ҳар бир вакил хотинга хорижий либослар қўшиб беришганини кўрибди. Баъзилар «эркаклар борадиган бўлса, анча камхаржроқ бўлади», деган фикрда эркак қудаларни фотиҳага жўнатади. Ҳатто шундай бўлса ҳам харажатлар ва ҳаракатлар камаймайди, ҳар бирига тўн кийдирилиб, қўлларига катта пакет тутқазилади. Вакиллар зиёфат еб, суҳбат қуриб турган бир чоғда товоқхонада тапир-тупир авжида: тоғоралар зудлик билан бўшатилиб, ювилиб, қуритилиб, бошқа таомлар жойлаштирилади. Зиёфатни тўйиб еб олган вакилларга тоғораларни яна тўлдириб қайтариб беришади. Агар ақлимиз уйғоқ бўлганида мана бундай ўйлармидик: ўша таомлар ҳамманинг ўз уйида қолса бўлмасмикан? Баъзан нега шундай одатлар юзага келган экан деб этнография, маданияцҳунослик, тарих китобларини титкилаб чиқаман, катталардан, бува-бувиларимиздан сўрайман, жавоб тополмай хуноб бўласан киши.

    Талаб ва имкон тўқнашуви

    Аслида бизда ҳамманинг нияти жиддий ва холис: қисқартирилган, аммо орзу-ҳавасли тўй. Бу орзуси тушмагур чегара билмаганидан кейин аёлларимиз нима қилишсин? Қайси вилоятда фақат биргина хонани мебел билан таъминлаш жоиз бўлса, бошқа вилоятда келинга бериладиган ҳар икки (баъзан, уч) хонани тўла-тўкис безатиш талаб этилади. Ҳар қандай ҳолатда ҳам тўй қилиш осон эмас. Яна шуниси ҳам аниқки, ҳар икки томон (келин ва куёв) ҳам тўй қилиб, моддий жиҳатдан ютмайди. Кўпинча «қиз томонга қийин», дейишади, йўқ, ҳам қиз узатиб, ҳам ўғил уйлантиргандан сўраб кўринг, натижа: икки ўн беш — бир ўттиз. Битта мебелининг ўзи палон пуллигидан қиз томон оғринса, никоҳ тўйи харажатларию машмашаси, қалин пулини айтиб, куёв томондагилар ҳам чакана харажат қилмасликларини таъкидлашади.

    Ҳамкасбим гувоҳ бўлган ҳолат: «...Ён қўшнимникида ‘мол ёяр’ маросими бўлди. Қўярда-қўймай, ‘юринг, келинимнинг нарсаларини кўрасиз’, деб олиб чиқиб кетди. Қўшним ўзида йўқ хурсанд бўлиб, ‘мана, қаранг, ҳўл латта билан ҳам артиб кўрдим, келинимнинг бу мебелининг ранги чиқмас экан’ деб қолса бўладими! Одамлар шунчалик ҳам бир-бирини кавлаштирадими? Ўзимнинг ҳам қизим бор, узатишга қўрқиб қолдим».

    Қайнонага келинининг сепи ёқмаса борми, кўнглини қудалари юборадиган кейинги совға-саломлар ҳам илитолмаслиги мумкин. Чунки ғишт қолипдан кўчган: ҳамма кўрадиган, ҳамма гапирадиган пайт бой берилди. «Ўғлим (қизим) бир марта куёв (келин) бўлади, қўйган сарпоси шуми?» деб ошкора хафа бўладиган оналар ёшларнинг ҳам кўнгил уйини бузиб қўйишади. Кийим топиладиган нарса, аммо ёшларнинг бир-бирига, катталарнинг муносабатига қўйган дастлабки ихлосини қайта тиклаш эса жуда мушкул. Шу ўринда қайноналар ҳам бир нарсани тўғри тушунишга ҳаракат қилсалар бўларди: сиз қандай оиладан келин қилаётганингизни яхши тушуниб турибсиз, уларнинг имкониятларини баҳолай оласиз. Шунинг учун ҳам у томондан шунга ярашасини кутинг, иложи бўлса ҳеч нима кутманг. Шунда «ортиғи бўлса бош устига» дейсиз, камига эса асабингизни бузмайсиз.

    Бир танишимиз қиз узатганида «пардасининг ўзи бор йиққан-терганимни кўкка совурди», деганди. Қуда хола 5 хонали уйининг ҳаммасига «янги парда осинглар, пардани кўрганлар бу уйга янги келин тушибди, десин» каби гаплар билан ошхонадан тортиб, балконгача парда остирибди. Мана шундай талаб ва таклифлар билан чиққан қайноналар тўй олдидан оиласидаги молиявий қийинчиликлар, маънавий асаббузарликларни кўриб, эшитиб, қўрқиб, келган келини билан тил топишишда ҳам қийналади.

    Сарпо-суруқ классификацияси

    Икки томон келишмовчилигига сабаб бўладиган сарпо нималардан иборатлиги ҳақида фикр юрицак. Латта-путта, тоғора-тугундан тортиб, келин ва куёв учун 4 фаслга мўлжалланган бошдан-оёқ кийим-кечак, идиш-товоқ, кўрпа-тўшак, гилам-палос, мебеллар (ётоқхона, меҳмонхона мебели, диван-кресло мажмуи, стол-cтул…), техник жиҳозларнинг (телевизор, кир ювиш машинаси, компьютер, микротўлқинли печ, музлатгич, чангюткич...) ҳаммаси келин боланинг сепи доирасига кирадиган бўлиб қолди. Албатта, ҳар бир вилоятда сарпо-cуруқ масаласига ўзига хос ёндашилади. Шундай бўлса-да, ҳамма ерда келиннинг молидан камчилик топиш, ёки сепни дабдабали қилиб, ошириб-тошириш кузатилади.

    Керакмасларни чегириб, кераклиларни олиш мумкин-ку!

    Тўйлар билан боғлиқ қанчадан-қанча исрофгарчиликларга йўл қўямиз. Масалан, 4 та тоғора ўрнига ўртача чангюткич сотиб олиш мумкин. Бир донаси палон сўм турадиган атирлар, 2 та тўйга кийилгач, урфдан қоладиган кўйлаклар ўрнига кир ювиш машинаси, йиллар давомида ишлатиладиган идиш-товоқ, никоҳ оқшомига кийиладиган миллион сўмли оқ кўйлакдан чегириб ёки 3 та ашула айтиб жўнаб қоладиган 5 6 нафар фонограммачи сонини камайтириб, тор кўчамизга сиғмайдиган узундан узун машиналардан воз кечиб, ўрнига оғиримизни енгил қиладиган нарсаларга ҳам имкон топиш мумкин. Агар тўйга режа ва иқтисод лойиҳаси сифатида ёндашилса, тўёналарнинг ўзидан ҳам хом ашёлар олиб, тўй бошлаш ва рисоладагидек ўтказиш мумкин. Бунинг учун фақат иккала қуда ўзларига мос ва хос келишувни йўлга қўйишлари керак. Аммо афсуски, орамизда бир-бири билан тил топиша олмайдиган, қудаси томонидан айтилган тўғри гапни-да фақат ёмон тарафга оладиган қудалар ҳам учрайди.

    Келишув сепни кўнгилдагидек, тўйни орзудагидек қилади!

    Ўзим гувоҳи бўлган ҳолат: бўлажак қайнона қудасига «қизингиз ялтир-юлтир кийимларни кўп тиктириб ташламасин, ўқишга боради, ўзига керакли нарса олсин. Мана, қизимнинг кийимлари ҳам қандай бўлса шундайлигича турибди. Мен ишлайдиган одамман, кўп меҳмонма-меҳмон юролмайман, кийилмаслиги мумкин. Меҳмонхонани ҳам ўтган йили таъмирдан чиқариб, янги замонавий парда осганман. Пардага пул кетказманг» деса, қизнинг онаси «қизимга материал қўймоқчимас, қизининг эски-тускисини тутқазмоқчи. Ҳозирча шундай дейди, парда осмасам, ҳамма қатори ўзи ҳам гап қилади» деб, ўзини ҳам қийнаган, қудасининг ҳам гап билан дилини оғритганди.

    Ҳа, ота-оналаримиз ўзлари билганича, қурблари етганича тахтни қуриб берадилар-у, аммо бахтни қуриб бера оладиган даражада қудратли эмас. Афсуски, кўпчилик оилаларнинг бахтсизлиги, ўзаро тушунмовчилик ва низоларига ўша қурилган тахтнинг катта-кичиклиги, тилла-кумушлиги, безакли-камтарлиги, дабдабали-ҳаминқадар эканлиги сабаб бўладиган ҳолатлар ҳам бўлади... Яна одамлар «сеп ҳеч нарса қилиб бера олмайди, агар келин эпли бўлмаса», дейишади. «Бойлик билан бахтни сотиб олиб бўлмайди»деган фикрга ҳам минг йиллар аввал исбот топиб бўлинган. Бу гапларни ҳамма ёддан билар экан, шунча ғалва нима учун?

     

    29.06.2017, 12:41   Изоҳ (0)   66120
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Тошкентлик қиз қандай қилиб Нью-Йоркдаги машҳур ҳайкалтарошга айланди?

    29.06.2017, 10:47

    Абитуриент—2017: Она тили ва адабиёт фанидан 7-тест синови

    29.06.2017, 10:28

    Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазири Азиз Абдуҳакимов АҚШ элчиси Памела Спартлен билан учрашди

    29.06.2017, 09:30

    Чемпионлар «Сочная долина»ни танлайди ёки «Олмали» шоҳ ва мот

    29.06.2017, 09:06

    Мирзо Улуғбек туманида маҳаллалар ичидаги йўллар таъмирланмоқда (фото)

    29.06.2017, 08:51

    Шавкат Мирзиёев «Лукойл» компанияси раҳбари Вагит Алекперовни қабул қилди

    28.06.2017, 20:50
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    TezQR InfinBANK орқали Амирсойдаги шалеларга эшикларни очади


    “Марказий Осиё – Uzbekistan Airways қанотларида”: Москвада илк йиллик бизнес форум бўлиб ўтди


    TENET: Содиқ Азимов кўчасидаги Stellar Residence премиум резиденсиялари галереяси


    Жаҳон банки Ўзбекистонда электр таъминотини яхшилаш учун 100 млн доллар ажратди


    Жамғармаларни қандай ишлатиш керак: кўчмас мулк ва инвестиция пакетларини солиштирамиз


    Ишончли танлов: Haval М6 ва 0 % дан бошланадиган кредит


    Бизнесни ривожлантириш банки Лондонда келишувларга эришди


    БАШКЕНТ турар жой мажмуасида 1 июнь – Болаларни ҳимоя қилиш кунига бағишланган ментал арифметика бўйича Чемпионат бўлиб ўтади!


    Нега айнан бугун фарзандингизга сармоя киритиш муҳим аҳамиятга эга? 


    Янги Note 50: метал ҳошияли, супер тезкор 90W зарядлаш, MagCharge симсиз заряд қурилмаси совға сифатида


    APEX BANK Марказий савдо офиси ва Бош офисини очишга тайёргарлик кўрмоқда: янги кўлам, янги имкониятлар


    Central Asian University таълим ва тиббиёт янги экотизимига 350 миллион долларлик сармоя киритмоқда


    “Ўзбекинвест” Италия ва Испания суғурта компаниялари билан ҳамкорлик битимларини имзолади


    M-Clinic’да УЗД бўйича етакчи мутахассислар иштирокида биринчи телемедицина маслаҳати ўтказилди 


    Ucell: Устюрт платосининг асосий йўл бўлинмаларида мобил алоқа

     

    Тавсия этамиз

    Аёл овчилардан илғор самолётларга қадар — Украина рус Shahed’ларини қандай овлайди?

    19 май, 20:10

    “Ленд-Лиз” ёрдами совға бўлмаган — Британия иккинчи жаҳон урушида берилган ёрдамни қандай қайтарган эди?

    19 май, 15:00

    “Ёвузлик империяси заминимизга ҳеч қачон қайтмаслиги учун” — жамоатчилик ўроқ-болғали қизил байроқ ва қора-оловранг лентани тақиқлашни сўрамоқда

    13 май, 22:22

    Улар доим дунёда энг яхшиларидан бўлган — покистонлик ҳарбий учувчилар ҳақида

    12 май, 21:30
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Ўзбекистон ва Венгрия ўртасида кенгайтирилган стратегик шериклик муносабатлари ўрнатилди

    Ўзбекистон | 20 май, 21:28

    Франция ҳукумати Павел Дуровни АҚШга боришини тақиқлади

    Дунё | 20 май, 21:15

    БАШКЕНТ турар жой мажмуасида 1 июнь – Болаларни ҳимоя қилиш кунига бағишланган ментал арифметика бўйича Чемпионат бўлиб ўтади!

    Реклама | 20 май, 21:00

    Ўзбекистон Кубоги. “Сўғдиёна” ўз уйида “Хоразм ФА”ни мағлуб этиб, гуруҳда пешқадам бўлди

    Спорт | 20 май, 20:55

    Трампнинг қудаси АҚШнинг Франциядаги элчиси этиб тайинланди

    Дунё | 20 май, 20:55

    Сирдарёда 14 ёшли мактаб ўқувчиси каналда чўкиб кетди

    Ўзбекистон | 20 май, 20:40

    Қирғизистонда содир бўлган зилзила Андижонда сезилди

    Ўзбекистон | 20 май, 20:25

    Шавкат Мирзиёев ва Виктор Орбаннинг музокаралари бўлиб ўтди. Нималар муҳокама қилинди?

    Ўзбекистон | 20 май, 20:17
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.