Баҳорда Европа лигалари ва Еврокубокларида чемпионлар аниқланди. Кўпинча совринни қўлга киритган жамоаларга чемпионлик йўлаклари ташкил этилади. Рақиблар икки қаторга тизилиб, у ердан юриб ўтадиган ғолибларни олқишлаши ихтиёрий ҳаракатдир — масалан, Ла Лиганинг 38-турида “Атлетик” чемпион “Барселона”ни шундай кутиб олганди.
Бугун фахрий йўлак анъанаси қандай пайдо бўлгани, қаерда ишлатилиши ва нима учун танқид қилиниши ҳақида ҳикоя қиламиз.
Илк чемпионлик йўлаги “Манчестер Юнайтед” ташкил этган. Ғояни афсонавий Метт Басби таклиф қилган
Чемпионлик коридорлари анъанаси Англияда пайдо бўлган деб ҳисобланади. Биринчи бўлиб “Манчестер Юнайтед” рақибига худди шундай йўлак ташкил этган. 1955 йилда мураббий Метт Басби футболчиларга дастлабки чемпионлигини қўлга киритган “Челси” учун шон-шараф йўлагини очишни таклиф қилган.
Балки бу қарорга Басбининг “Челси”га бўлган шахсий муносабати таъсир қилгандир — клуб барибир мутахассисга бегона бўлмаган. 1930 йилларда “Манчестер Юнайтед”нинг бўлажак мураббийи “Ливерпуль”да ўйнаган. Уруш йилларида у Лондон клуби билан шартнома имзолади ва армияга ёрдам бериш учун пул йиғишда бир нечта кўргазмали ўйинларда иштирок этди.
1955 йил 30 апрелида “Манчестер Юнайтед” “Олд Траффорд”да “Челси”ни қабул қилди. Манкунианликлар футболчилари ва Метт Басби икки чизиқда саф тортиб, янги чемпионни олқишлар билан кутиб олишди. Кейин эса 2:1 ҳисобида ғалаба қозонди.
Анъана Европада ўрнашиб қолган. Лигалар ва Кубок турнирларида ғолиблар шу тарзда кутиб олинади, хайрлашади ва шахсий ютуқларни шарафлайди.
Аста-секин чемпионлик йўлаклари Англияда машҳур бўлди ва Европа бўйлаб тарқалди
Машҳурликнинг биринчи тўлқини 1970 йилларда “Лидс” туфайли бошланган. Клуб ғолибларни икки марта қутлаган: 1971 йилда “Арсенал” олтин дубль қайд этганида ва 1979 йилда “Ливерпуль” тўрт йил ичида учинчи чемпионликни қўлга киритганида. “Лидс”нинг ўзига эса 1974 йилда — чемпионатдаги иккинчи ғалабадан сўнг “Куэнз Парк Рейжнерс” томонидан коридор ташкил этилган.
Премьер Лига даврида чемпионлик йўлаклари анъанаси мустаҳкамланди — XXI асрда муддатидан олдин чемпионликни расмийлаштирган деярли барча жамоалар унга сазовор бўлди. Гвардиоланинг “Сити”си 7 марта, “Манчестер Юнайтед ва “Челси” 4 мартадан, 2016 йилда эса “Эвертон” ва “Челси” “Лестер” учун иккита йўлак ташкил қилган.
1970 йилнинг май ойида “Атлетик Бильбао” Кубокда “Атлетико” билан тўқнаш келди. Ўйин олдидан басклар мураббийи Ронни Аллен бир ҳафта олдин мамлакат чемпиони бўлган Мадрид клубига ҳурмат бажо келтириш учун жамоасига фахрий коридор (испанча — пасилло) ташкил этишни айтди. Шу тариқа, инглиз мураббийи орқали анъана Испанияга ўтди.
“Барселона” ва “Реал” уч марта бир-бирига чемпионлик йўлакларини ташкил этган. 1988 йилда “Барселона” “Реал”га “Камп Ноу”да ҳурмат кўрсатди. 1990/91 йилги мавсумда “Реал” Ёҳан Кройф жамоасини олқишлаган эди. Класикодаги сўнгги йўлак эса 2008 йилда содир бўлган. “Реал” “Барселона”га қарши ўйиндан бир тур олдин чемпионликни қўлга киритган ва Каталония клуби футболчилари “Сантяго Бернабеу”да табрик йўлагини ташкил этганди.
Италияда чемпионлик коридорлари пайдо бўлганига кўп бўлгани йўқ. Биринчиси 2007 йилда Милан дербисида қайд этилган. Жамоалар “Милан”нинг клублар ўртасидаги жаҳон чемпионатидаги ғалабасидан сўнг тўқнаш келишди. “Интер” аввал принципиал рақибни олқишлар билан кутиб олди, кейин эса дунёнинг энг яхши клубини расман мағлуб этди (2:1).
Эндиликда Италия клублари А Серия ва бошқа турнирлардаги ғалабалардан сўнг мунтазам равишда тантанали учрашувлар ўтказишмоқда. 2021 йилда “Сампдория” “Интер”ни, 2023 йилда “Фиорентина” “Наполи”ни табриклаган. Ўтган мавсумда “Торино” бирданига иккита йўлак ташкил қилганди — аввалига чемпион “Интер” учун, кейин Европа Лигасини ютган “Аталанта” учун.
Йўлаклар кўплаб Кубок турнирларида ҳам қўлланилади. Мисол учун, Чемпионлар Лигасининг ўтган мавсумида “Боруссия” футболчилари кумуш медалларини қабул қилиб олиш учун “Реал” ташкил этган йўлакдан ўтиб, шоҳсупа томон юрган.
Кўпинча йўлаклар мартаба, рекорд ёки фаолиятини тугатаётган алоҳида шахсларга ҳам мўлжалланган бўлади. 2024 йил Дортмундда Юрген Клопп ва Марко Ройс билан шундай хайрлашган бўлса, 2020 йилда “Рома” ва “Ювентус” ҳакам Томмазо Роккини шу тариқа нафақага кузатишди.
Англияда бу ҳаракатни танқид қилишади, лекин барибир фойдаланишади. Испанияда грандлар келишмовчиликлар туфайли ундан воз кечган
Сўнгги пайтларда чемпионлик йўлаклари чемпионга ҳурмат эмас, мағлубларни камситиш экани ҳақида кўпроқ гапирилмоқда. Ҳатто 2013 йилда “Арсенал” таркибида Робин ван Перси бўлган “Манчестер Юнайтед”га йўлак ташкил этган.
“Мен бу анъанани тушунмайман, — дея тан олди Питер Крауч 2025 йилда. — Эҳтимол, у ҳурмат кўрсатаётгандир, лекин барибир тушунмаяпман. Бу коридор орқали майдонга чиқаётган жамоани ҳам, қарсак чалаётганларни ҳам хижолатга қўяди. Бу менга ёқмайди”.
Шундай баёнотларга қарамай, инглиз жамоалари анъаналарга амал қилишда давом этмоқда. 2024/25 йилги мавсумда “Ливерпуль” муддатидан олдин чемпион бўлди. Ғолибларни “Стемфорд Бриж”да қабул қилган “Челси” ўйин олдидан чемпионлик йўлагини ташкил этди.
Испан грандлари эса фахрий йўлаклар учун жанжаллашиб қолган. 2018 йилда “Реал” “Барселона” учун йўлак ташкил этишдан бош тортган. Мураббий Зинедин Зидан бунинг сабабини 2017 йилда каталонияликлар клублар ўртасидаги жаҳон чемпионатидаги ғалабадан сўнг унинг жамоасини кутиб олишмагани билан тушунтирган. Дарвоқе, Икер Касиляс ҳам бундай қарорни маъқулламаган.
“Барселона” ўзи иштирок этмаётган мусобақалар ғолиблари учун фахрий йўлаклар ташкил этмаётганини баҳона қилган. Бунга жавобан клубга УЕФА Кубоги—2006 да ғолиб чиққан “Севилья” учун “Камп Ноу”даги чемпионлик йўлаги эсга олинди.
Клублар матбуотда ўзаро жанжаллашиб турган бир пайтда “Барселона” бош мураббийи Эрнесто Вальверде: “Ушбу ҳаракат маъноси бузилди. “Реал” ва “Барселона” ёки бошқа принципиал рақиблар ҳақида гап кетганда, албатта, реванш кайфияти бўлади. Чемпионлик йўлагида ғолибга эҳтиромдан кўра рақибни камситишни кўпроқ хоҳлашади”, — деганди.
2022 йилда “Атлетико” “Реал” учун йўлак ҳосил қилишдан бош тортди. Клуб ўз баёнотида ҳам маънонинг бузилиши ҳақида гапирди: “Баъзилар чемпионни тан олиш учун яратилган нарсани рақиблар тўлаши керак бўлган оммавий ўлпонга айлантирмоқчи. Ҳар қандай ҳолатда ҳам “Атлетико” спортнинг асл қадриятлари унутилган, мухлисларнинг ғазаби ва тўқнашувига сабаб бўлаётган бу масхаралашда иштирок этмайди”.
Карло Анчелотти эса бунга дипломатларча жавоб берди: “Италияда биз чемпионлик йўлагига ўрганмаганмиз. Ҳар ким ўзи тўғри деб билган ишни қилиши керак ва биз буни ҳурмат қилишимиз керак. “Атлетико”ни, унинг мураббийи ва футболчиларини жуда ҳурмат қиламиз. Улар қўшни ва дўст. Улар йўлак ташкил қилса ҳам, қилмаса ҳам биз уларнинг қарорини тушунамиз.
Изоҳ (0)