Ўрик — ёзда дастурхонда энг кўп учрайдиган, болаликдан таниш ва севимли мевалардан бири. У нафақат мазали, балки соғлиқ учун ҳам жуда фойдали. Ўрик таркибида кўплаб витаминлар, минераллар ва антиоксидант моддалар бўлиб, танани турли касалликлардан асрашга, ички аъзолар фаолиятини яхшилашга ва умумий саломатликни қўллаб-қувватлашга ёрдам беради. Қуйида ўрикнинг етти муҳим фойдали хусусияти ҳақида сўз юритамиз.
1. Қон томирларни мустаҳкамлайди
Ўрик флавоноидларга бой, бу моддалар қон томирларини мустаҳкамлаб, организмдаги сурункали яллиғланишни камайтиради. Улар капиллярларнинг эластиклигини ошириб, тромблар ҳосил бўлишининг олдини олишга ва атеросклероз ривожланишини секинлаштиришга ёрдам беради. Айниқса, шаҳарда яшовчи аҳоли орасида кенг тарқалган стресс ва камҳаракат турмуш тарзида ўрик қон томирлари учун табиий ёрдамчига айланади.
2. Юрак саломатлигини қўллаб-қувватлайди
Ўрик таркибидаги калий юрак-қон томир тизими учун ниҳоятда фойдалидир. У юрак уришини тартибга солади, қон босимини меъёрда ушлаб туради ва асаб импулсларини узатишда иштирок этади. Бундан ташқари, калий организмдаги ортиқча суюқликни чиқаришга кўмаклашиб, юракка тушадиган юкни камайтиради. Гипертонияга чалинганлар учун ўрик дори воситаларига табиий қўшимча бўла олади.
3. Ёшартиради
Ўрик таркибидаги C ва Э витаминлари кучли антиоксидант хусусиятларга эга. Улар эркин радикалларни зарарсизлантириб, терининг қариш жараёнларини секинлаштиради, эластиклигини оширади ва ултрабинафша нурлардан ҳимоя қилади. Шунингдек, ўрикдаги бета-каротин (А провитамини) ҳужайраларнинг янгиланишини тезлаштиради ва терига соғлом кўриниш беради. Шунинг учун ҳам ўрик ёғи гўзаллик маҳсулотларида кенг қўлланилади.
4. Ҳазм жараёнини яхшилайди
Ўрикдаги пектин ва ўсимлик толалари ичак фаолиятини меъёрлаштиради. Улар перисталтикани фаоллаштириб, организмдан токсин ва чиқиндиларни чиқариб юборишга ёрдам беради, қабзиятдан ҳоли бўлишга кўмаклашади. Мевадаги органик кислоталар эса меъда шираси кислоталигини тартибга солади.
5. Камқонликдан ҳимоя қилади
Ўрик темирга ҳам бой бўлиб, у гемоглобин даражасини оширишга ва тўқималарнинг кислород билан таъминланишига ёрдам беради. Айниқса, темир танқислиги бўлганлар, жумладан ҳомиладор аёллар учун ўрик ниҳоятда фойдали. Унда мавжуд бўлган C витамини эса темирнинг сўрилишини кучайтиради.
6. Суяк ва тишларни мустаҳкамлайди
Ўрик таркибида кальций, фосфор ва магний мавжуд бўлиб, улар суяк тўқималарининг шаклланиши ва мустаҳкамлигида муҳим рол ўйнайди. Шунингдек, бу элементлар тиш саломатлигини сақлаш ва остеопорознинг олдини олишда ҳам керак. Ўрик айниқса ўсмирлар, ҳомиладор аёллар ва кекса ёшдагилар учун фойдалидир, чунки бу даврларда минерал моддаларга бўлган эҳтиёж ортади.
7. Иммунитетни кучайтиради
C витамини ва бошқа биофаол моддалар туфайли ўрик иммун тизимини мустаҳкамлайди ва организмнинг инфекцияларга қарши чидамлилигини оширади. У шамоллаш ва яллиғланиш касалликларидан кейин тезроқ соғайишга ёрдам беради.
Ўрикни қанча истеъмол қилиш керак?
Катталар учун 200–300 грамм янги узилган ўрик (тахминан 5–6 дона ўртача катталикдаги мева) кунлик меъёр ҳисобланади. Қуритилган ўрик (қоқи) эса шакар миқдори юқори бўлганлиги сабабли кунига 50 граммдан ошмаслиги лозим. Ўрикни оч қоринга эмас, куннинг биринчи ярмида ейиш тавсия этилади. Қандли диабет, ўткир меъда-ичак касалликлари ёки аллергияга мойиллиги бўлганлар ўрикни фақат шифокор билан маслаҳатлашган ҳолда истеъмол қилганлари маъқул. Хом ўрик (довучча) асосидаги “ёнғоқлар”ни эса умуман еб бўлмайди — улар таркибида заҳарли амигдалин моддаси бор.
Изоҳ (0)