“Бошқа муносиб номзод йўқ” — Ўзбекистонда АЭС қуриш учун нега Россия компанияси танланганига изоҳ берилди

Ўзбекистонда АЭС қуриш учун Россия компанияси энг яхши вариант сифатида танланган. Бу ҳақда “Ўзатом” агентлиги ҳузуридаги АЭС қурилиши дирексияси директори Отабек Омонов ва Москва муҳандислик-физика институти Тошкент филиали ўқитувчиси Қосим Тўхтаохунов “Дарё”га берган интервьюсида маълум қилди.

Жиззах вилоятида Россиянинг “Росатом” тузилмасидаги “Атомстроекспорт” АЖ томонидан кам қувватли атом электр станцияси қурилиш арафасида. Ўзбекистонда АЭС қуриш учун нега айнан Россияга қарашли корхона танлангани ҳақидаги саволга жавоб бераркан, Отабек Омонов “Атомстроекспорт” ишончли қурувчи эканини айтди.

“Айтайлик, уй-жой қурганимизда ҳар куни қуриш билан шуғулланадиган, буюртмалари кўп, ишини яхши бажарадиган ва тажрибали қурувчини танлаймиз. Ҳамма нега Россия танланди, дейди? Дунё миқёсида чет давлатларда энг кўп АЭС қурадиган мамлакат бу — Россия. Бизнинг танлаган технологияларимиз энг илғорларидан бири”, — деди мутахассис.

Суҳбат давомида Қосим Тўхтаохунов мазкур фикрни давом эттирди.

“АҚШ, Франция, Англия каби ривожланган давлатлар 1960 йилларда АЭС лойиҳаларининг бошида турган. Европа ва бошқа давлатларга АЭСни шулар қуриб берган. Ҳозир АҚШ АЭС қуришни билмайди — охирги станциясини 20 йил аввал қурган. Сметаси 4-5 баравар ортиб кетди. Франция Финляндияга АЭС қуриб берганди. Қурилиш 2003 йилда бошланиб, 2020 йилда якунланган — 17 йил қурди. Ваҳоланки, 3-4 йилда битиришга ваъда берганди. АЭС нархи ҳам 5 млрд евро ўрнига, 15-18 млрд еврога чиқиб кетди. Шунинг учун уларга ҳеч ким буюртма бермаяпти. Англия ҳозир ўзи қура олмасдан, Хитойни чақирди. Корея зўр қуради, лекин битта реактор қуришни билади, холос. Комплекс қуришни билмайди. Шунинг учун дунё бозорида Россиядан бошқа вариант қолмади”, — деди у.

Шунингдек, мутахассислар томонидан Ўзбекистонда АЭС қурилиши бўйича жамоатчилик фикри ўрганилгани, аксарият аҳоли буни қўллаб-қувватлагани айтилди.

“2018–2019 йилларда ОАВ ходимлари билан бирга Фориш туманига борганмиз ва аҳоли билан учрашганмиз. Эсимда, ўшанда аҳолининг 85 фоиздан ортиғи бизни қўллаб-қувватлаганди. Тўғри, норозилик ҳам билдирилган, ҳозир ҳам шундай. Фукусима ёки Чернобил фожиасидан таъсирланиб, моҳиятини чуқур ўрганмай, маълум негативлар келиб ҳам чиқмоқда”, — деди Отабек Омонов.

Қосим Тўхтаохуновнинг айтишича, 2019 йилда интернет орқали республика бўйича АЭС қуриш масаласида ижтимоий фикр ўрганилган.

“Ўшанда аҳолининг 70 фоизгача қисми АЭС қурилишини қўллаб-қувватлаган”, — деди мутахассис.