Қашқадарёлик фермер банк билан судлашишда давом этаётгани, иш Бахтиёр Исломов ташаббуси билан Олий судда кўриладиган бўлгани хабар берилганди. Бугун, 19 июнь куни бўлиб ўтган судда фермернинг банк томонидан сотиб юборилган трактори қайтариб бериладиган бўлди. Бу ҳақда Олий суддаги суд мажлисида қатнашган “Дарё” мухбири хабар берди.
Маълум бўлишича, Қашқадарё вилоятининг Нишон туманида фаолият юритувчи “Самандар-нур” фермер хўжалиги ва “Агробанк” АТБ Нишон филиали ўртасида 2020 йил 29 октябрь куни 784-сонли кредит шартномаси тузилиб, ушбу шартномага кўра банк фермерга 1 дона Аrion 630C русумли универсал ҳайдов трактори олиш учун 20 фоиз устама тўлаш шарти билан 2025 йил 5 ноябрга қадар бўлган муддатга 977 миллион 500 минг сўм кредит ажратган.
Кредит шартномаси бўйича мажбуриятларнинг бажарилишини таъминлаш мақсадида 2020 йил 4 ноябрда тузилган гаров-ипотека шартномасига асосан “Самандар-нур” фермер хўжалигига ҳали етиб келмаган Аrion 630C русумли универсал ҳайдов трактори ҳамда “Қурбонов Жавоҳир” хусусий корхонасига тегишли тўйхона, савдо маркази, дорихона ва маиший хизмат кўрсатиш биносининг ердан фойдаланиш ва мулкка эгалик ҳуқуқи билан биргаликда гаровга қўйилган.
Бироқ банк шартнома шартларини бажармай, белгиланган кредитни 93 кун кечиктириб, 2021 йил 5 февраль куни пул чиқарган. Фермер томонидан ҳам кредит маблағларини келишилган тартибда ва муддатларда қайтариш мажбурияти лозим даражада бажарилмагач, Савдо-саноат палатасининг Қашқадарё вилоят бошқармаси “Агробанк” АТБ манфаатида судга даъво киритган. Суд даъвони қаноатлантириб, фермер ва қўшимча жавобгар бўлган хусусий корхонага нисбатан 203 миллион сўм кредит фоизи, 438 миллион сўм муддати ўтган кредит асосий қарзи, 533 миллион сўм муддатли кредитнинг асосий қарзини ундириш ва ундирувни ҳайдов трактор ива мол-мулкларга қаратиш ҳақида қарор чиқарган.
Қарши туманлараро иқтисодий судининг 2023 йил 2 августдаги ҳал қилув қарори, шунингдек бошқа қуйи инстанциялар банк шартнома шартига амал қилмагани, кредит маблағини муддатини ўтказиб, чиқариб берганини ҳисобга олмаяпти. Шунингдек, Аrion 630C ҳайдов тракторини фермер хўжалигига тегишли ва гаровга қўйилган деб ёзилган.
Ҳолбуки, банк билан ипотека шартномаси тузилган пайт яъни 2020 йил 4 ноябрда ҳайдов тракторини гаровга қўйиш учун фермер хўжалигида мулк ҳуқуқи бўлмаган. Бундан келиб чиқиладики, гаров шартномаси ноқонуний расмийлаштирилган. Барча қуйи инстанцияларда шу ҳолатга эътибор қаратилмади. Фуқаролик кодексининг 116-моддасига кўра, қонунчилик талабларига мувофиқ келмайдиган битим ўз-ўзидан ҳақиқий эмасдир, дейди фермер судда сўз олар экан.
Фермернинг қўшимча қилишича, қуйи инстанция судларида қўшимча жавобгар сифатида кўрилган “Қурбонов Жавоҳир” хусусий корхонасига тегишли бўлган тўйхона, савдо, дорихона ва маиший хизмат кўрсатиш биноси гаров шартномаси шартлари тўлиқ бажарилгунга қадар тасарруф этиши тақиқланиб, нотариус томонидан тақиқ қўйилган.
Бироқ “Самандар нур” фермер хўжалиги ҳисобидан сотиб олинаётган Аrion 630C ҳайдов тракторига нисбатан тақиқ қўйиш юзасидан ҳеч қандай шартнома мавжуд бўлмаса-да, биринчи инстанция суди “Гаров тўғрисидаги” қонун нормаларини қўпол равишда бузиб, шартномавий-ҳуқуқий муносабат мазмунини англамасдан, ўз хизмат вазифасига совуққонлик билан қараган. Ундирувни “Самандар нур” фермер хўжалигига тегишли бўлган ҳайдов тракторига қаратган.
Оқибатда биз олган янги ҳайдов трактори банк ташаббуси билан сотиб юборилди. Энг қизиғи 2020 йил 29 октябрда тузилган шартнома бандида “кредит ҳисобига 977 миллион 500 минг сўмга олинаётган 1 дона Аrion 630C русумли универсал ҳайдов трактори гаровга қўйилгунга қадар жумласи ишлатилган. Бу кредит бўйича гаров билан таъминланган мол-мулклар — “Қурбонов Жавоҳир” хусусий корхонасига тегишли бўлган тўйхона, савдо, дорихона ва маиший хизмат кўрсатиш биноси Аrion 630C русумли ҳайдов трактори гаровга қўйилиши билан гаров мулки сифатидан чиқарилишини англатади.
Банк гаров билан таъминланган мулкларни мендан икки ҳисса миқдорида таъминот жалб қилиб, яъни 977 миллион 500 минг сўм гаров ўрнига 1 миллиард 955 миллион сўмни гаров қилиб олиб, фермер хўжалигимизга оғир шартлар билан кредит имзолатган, деди Ашурали Болтаев.
Суд фермернинг даъволарини тинглаб, биринчи инстанция суди — Қарши туманлараро иқтисодий суди “Гаров тўғрисидаги” қонун нормаларини қўпол равишда бузиб, 2023 йил 2 августдаги ҳал қилув қароридаги “зарарни қоплашни Аrion 630C ҳайдов тракторига қаратиш” ҳақидаги важи билан келишиб бўлмаслигини маълум қилди. Қарорнинг эса шу қисмини ўзгартиришни лозим топди. Фермернинг тафтиш тартибидаги шикоятини қисман қаноатлантирди. Олий суднинг бу қарори банк томонидан сотиб юборилган ҳайдов трактори фермерга қайтарилиши кераклигини англатади.
Изоҳ (0)