Халқаро олимлар гуруҳи ўтказган тадқиқот натижаларига кўра, сайёрамизнинг энг бой кишилари глобал исиш жараёнига бошқаларга нисбатан кўпроқ “ҳисса” қўшмоқда. Ушбу тадқиқот натижалари Nature Climate Change журналида эълон қилинди.
Мутахассисларнинг фикрича, даромад даражаси билан углерод изи ҳажми ўртасида бевосита боғлиқлик мавжуд. Бундан ташқари, олимлар энг бой фуқароларнинг иқлим ўзгаришига номутаносиб таъсир кўрсатаётганини қайд этмоқдалар. Шунингдек, экстремал об-ҳаво ҳодисаларининг шаклланишида ривожланган мамлакатларнинг ҳал қилувчи роли таъкидланмоқда.
Тадқиқотнинг етакчи муаллифи, Цюрихдаги Швейцария Федерал технология институтидан Сара Шенгарт молиявий фаровонлик ва углерод изи даражаси ўртасидаги боғлиқликни аниқлади. Унинг ҳисоб-китобларига кўра, дунёдаги энг бой одамларнинг 1 фоизи глобал исишга дунё бўйича ўртача кўрсаткичдан 26 баравар кўпроқ таъсир кўрсатмоқда.
“Атроф-муҳитни ифлослантирувчи бой мамлакатлар экстремал иқлим ҳодисаларининг юзага келишида муҳим рол ўйнамоқда”, дея таъкидлайди мутахассис.
Ҳаммуаллиф Карл-Фридрих Шлейснер ҳам экологик ҳалокат яқинлашаётганида масъулиятсиз инсонларни айблади. У, агар жамиятнинг энг бой қатлами ўз углерод изини назорат қилганда, дунё экологияси яхши аҳволда бўлишини таъкидлаган.
“Бу шунчаки академик мунозара эмас - гап бугунги кунда иқлим инқирозининг ҳақиқий оқибатлари ҳақида кетмоқда”, дейди Шлейснер.
Олимлар атмосферага чиқарилаётган ҳақиқий чиқиндилар учун жавобгарликни қайта тақсимлаш ва дунёнинг ривожланган мамлакатларини углерод изини камайтиришга мажбур қилиш кераклигини хулоса қилишган.
Углерод изи нима?
Углерод изи одамлар ёки ташкилотларнинг фаолияти натижасида атмосферага чиқариладиган иссиқхона газлари миқдорини ўлчайдиган кўрсаткич сифатида аниқланади. Углерод изи қазиб олинадиган ёқилғиларни ёқиш, электр энергиясини ишлаб чиқариш, ташиш, саноат жараёнлари ва бошқа фаолиятлар натижасида иссиқхона газлари чиқиндиларини ўз ичига олади.
Углерод изи иқлим ўзгаришига олиб келади. Шу сабабли ташкилотлар томонидан карбонат ангидрид чиқиндилари синчковлик билан кузатиб борилади ва ҳисобга олинади.
Изоҳ (0)