1994 йилда Walt Disney Animation Studios томонидан яратилган ва Disney томонидан чиқарилган машҳур “Қирол шер” мультфильми ҳали ҳам катта-ю кичик томошабинларнинг энг севимли анимацион фильмлардан бири бўлиб қолмоқда. Африканинг кенг саванналарида яшовчи ёш шер — Симба саргузаштлари ҳақидаги ҳикоя дунё бўйлаб 968 миллион доллардан ортиқ даромад келтирди. Ундаги баъзи иборалар машҳур афоризмларга айланди.
Аммо орадан ўттиз йил ўтгач, томошабинлар илгари шунчаки бадиий услуб каби кўринган бир жиҳатни пайқади. Маълум бўлишича, мультфильм сюжетида анчадан бери эътибордан четда қолган чуқур маънога эга бир воқеа ёритилган.
Унга кўра, Муфасанинг ўлимидан сўнг Скар ҳокимият тепасига келади ва атрофдаги табиат аста-секин сўна бошлагани: дарахтлар қуриб, яйловлар чўлга айланиши, дарёлардаги сувнинг тугаши ва салтанатнинг саҳрога айланиши кўрсатилади.
Бу ҳолат Симба қайтиб келиб, Скар устидан ғалаба қозонмагунча давом этади. Симба ҳақиқий қирол этиб тайинлангач, кутилмаганда ёмғир ёға бошлайди, гўёки у жуда оғир кечган йилларнинг барини ювиб юборгандек бўлади.
Мазкур эпизод яхшиликнинг ёвузлик устидан ғалабасидек классик якун сифатида талқин қилиниши мумкин. Бироқ мультфильм мухлислари қадимги Африка эътиқодлари билан боғлиқ қизиқарли бир назарияни таклиф қилишди. Унга кўра, қурғоқчилик ўз-ўзидан бошланмаган. Баъзи Африка давлатларининг маданиятига кўра, аждодлар руҳи улар ҳукмронлик қилган ернинг ҳимоясини ўзи билан бирга олиб кетади.
Муфаса вафот этганида эса, унинг руҳи осмонга кўтарилади, Прайд қабиласининг ҳимоя руҳи эса Симбани кузатиб, унинг ёнида қолади. Аслида меросхўр бўлган Симба у ерлардан ҳайдаб чиқарилгандан сўнг, ҳимоя руҳлари ҳам Прайд ерларини тарк этади ва бу табиатда ҳалокатли ўзгаришларга олиб келади. Қурғоқчилик ва вайронагарчилик нафақат золим ҳукмдорнинг ҳокимиятга келганини, балки ҳақиқий қирол ва унинг аждодлари ўртасидаги алоқанинг узилишини ҳам англатади.
Симба қайтиб келиб, ўз ерларида қолишга қарор қилганида Прайд ерларига яна ўша руҳлар қайтиб келади ва бу ҳодиса ерга янги ҳаёт олиб келадиган ёмғир кўринишида рамзий тарзда ифодаланади.
Гарчи мультфильм муаллифлари ушбу назарияни расман тасдиқламаган бўлса-да, кўплаб томошабинлар ушбу ғоя ҳақиқатан ҳам мультфильм сюжетига киритилган бўлишига ишончи комил. Зеро, Африка маданиятида аждодлар билан руҳан боғлиқлик муҳим ҳисобланади.
Изоҳ (0)