• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12413.79
    • RUB154.86
    • EUR14468.27
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +29°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Аёллар саҳифаси

    Нобель мукофотига сазовор бўлган машҳур аёллар

    Аёлларга биринчи Нобель мукофоти 1901 йилда берилган — Мария Склодовская-Кюри физика соҳасидаги кашфиёти учун мукофотланган. 120 йилдан ортиқ вақтдан буён бу мукофот нафақат эркакларга, балки бутунлай бошқа соҳаларда – иқтисоддан тортиб адабиётгача бўлган йўналишларда аёлларга ҳам топшириб келинмоқда.

    1. Мария Склодовская-Кюри (1901, 1911)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Мари Склодовская-Кюри Нобель мукофотини қўлга киритган биринчи аёл, шунингдек, икки марта мукофотни қўлга киритган биринчи олима ҳамдир. Биринчи марта у эри Пер Кюри ва физик Анри Беккерел билан радиоактивликни кашф этгани учун мукофотланган. Бундан ташқари, дастлаб улар мукофотни фақат унинг эри ва Беккерелга бериш ниятида эдилар, аммо қаттиқ норозиликдан кейин Марияга ҳам беришга қарор қилинади.

    Иккинчи мукофотини эса радий ва полонийни кашф этгани учун олади. Улар Склодовска-Кюрининг бошқа оилали эркак билан ишқий муносабати туфайли унинг ноўрин ахлоқий характерини баҳона қилиб, маросимда қатнашишни тақиқламоқчи бўлишади. Бироқ унинг маросимга келишига ҳеч нарса тўсқинлик қила олмайди, чунки Мариянинг таъкидлашича, “унинг иши ва шахсий ҳаёти ўртасида ҳеч қандай боғлиқлик йўқ”.

    2. Грациа Деледда (1926)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Грациа Деледда Нобель мукофотини қўлга киритган биринчи италиялик аёл ва адабиёт бўйича Селма Лагерлёфдан кейин иккинчиси бўлди. У нуфузли мукофотни “Ўз она ватани (Сардиния)даги ҳаётни аниқлик билан тасвирлайдиган шеърлари, шунингдек, умуминсоний муаммоларга чуқур ёндашгани учун” қўлга киритади.

    Унинг ғалабаси ёзувчини дарҳол машҳур қилди, кўплаб мухбирлар Деледданинг уйига оқиб кела бошлади. Бир куни у хонаки қарғаси Чекке одамларнинг доимий оқимидан безовта бўлаётганини пайқайди, шунда Грациа: “Агар Чекке чарчаган бўлса, мен ҳам ҳолдан тойдим!”, — дейди ва одатий ҳаётига қайтади.

    3. Герти Кори (1947)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Биокимёгар Герти Кори эри Карл ва олим Бернардо Ҳусай билан биргаликда гликогеннинг каталитик конверсиясини кашф этгани учун Нобель мукофотига сазовор бўлди. Олимлар углерод алмашинуви, яъни организм энергия ишлаб чиқариш ва сақлашни ўрганишади. Кейинчалик уларнинг тадқиқотлари диабетни даволаш усулларини ишлаб чиқиш учун асос бўлди.

    Мукофотни олганидан сўнг, Корининг ўша пайтда 11 ёшда бўлган ўғли Том бундай юксак мукофот билан тақдирлангани ҳақидаги хабарни олган ота-онаси “кўтаринки кайфиятда” эканлигини айтади.

    4. Гертруда Элаён (1988)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Гертруде Элаён мукофотни физиология ва тиббиёт бўйича олимлар Жеймс Блек ва Жорж Хитчингс билан биргаликда олади. Улар мукофотни гиёҳванд моддаларни даволашнинг муҳим тамойилларини кашф қилишгани учун олишган. У 15 ёшида ошқозон саратонидан сўниб бораётган бобоси билан сўнгги кунларини ўтказади. Натижада бутун умрини бу касалликка қарши курашга бағишлашга ваъда беради. Шундай қилиб, Элаён асосан биокимёга таянадиган дорилар тизимини ишлаб чиқади.

    Шунингдек, у АЗТ препаратини ҳам ихтиро қилган. Бу ОИВ ва ОИТСни даволашда ишлатиладиган биринчи дорилардан бири эди. Шунингдек, Гертруде Элаённинг кашфиётлари лейкемия, безгак, қизамиқ, гепатит, артрит, подагра ва герпесни даволаш учун дори воситаларининг пайдо бўлишига ёрдам берди.

    5. Франсуаза Барре-Синусси (2008)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Франсуаза Барре-Синусси инсон иммунитет танқислиги вирусини кашф этгани учун Нобель мукофотини Люк Монтане билан бўлишди. 1983 йилда улар ОИТСнинг дастлабки босқичларида лимфа тугунлари катталашган беморларда ретровирусларнинг фаол равишда кўпайишини аниқлади ва инсон иммунитет танқислиги вирусини ажратиб олишди. Ушбу кашфиёт туфайли касаллик биологияси аниқ бўлиб, даволаниш анча осонлашди.

    6. Малала Юсуфзай (2014)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Малала Юсуфзай тарихдаги энг ёш Нобель мукофоти совриндори ҳисобланади. У 17 ёшида “болалар ва ёшлар зўравонлигига қарши кураш ва болаларнинг таълим олиш ҳуқуқлари учун” мукофотга сазовор бўлди. Мукофот топширилишидан 2 йил олдин унга суиқасд қилинган. Бунга Малаланинг фаолияти сабаб бўлган. Қиз узоқ давом этган реабилитациядан сўнг оғир аҳволда эди.

    Мукофот олишдан олдин ҳам у юксак минбарлардан туриб, бутун дунёни таълим олиш имкониятини яратишга чақирди. Юсуфзайнинг таълим қашшоқликни тугатиш йўлидаги биринчи қадамлигига ишончи комил. Яқинда Малала ҳар бир аёлнинг ўзи хоҳлаган нарсани кийиш ҳуқуқини ҳимоя қилди.

    7. Мей-Бритт Мозер (2014)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Мей-Бритт Мозер мукофотни турмуш ўртоғи Эдвард Мозер билан биргаликдаги иши учун олди. Улар миянинг фазода ҳаракатланиши механизмларини кашф қилишгани учун тақдирланди. Оддий қилиб айтганда, уларнинг иши қуйидаги саволларга жавоб беришга имкон беради: Биз бир жойдан иккинчи жойга йўлимизни қандай топамиз? Биз қаерда эканлигимизни қандай биламиз?

    Каламушлар устида тажрибалар ўтказиш чоғида улар гиппокамп яқинида янги турдаги ҳужайрани топдилар. Эр-хотин каламушлар маълум нуқталардан ўтганда, уларнинг асаб ҳужайралари фаоллашиб, навигация учун ўзига хос координата тизимини (“ички GPS”) ҳосил қилишини аниқлашди. Худди шу ҳужайралар, маълум бўлишича, одамларда ҳам бор. Альцгеймер касаллиги билан оғриган беморлар йўналишини йўқотади — бунга сабаб гипопкампнинг таъсирланганлиги бўлиши мумкин. Мозерлар томонидан ўрганилган бу билимларнинг барчаси Альцгеймер касаллигидан азият чекадиган одамларда фазовий хотирани йўқотиш механизмини тўғри таҳлил қилишга ёрдам беради.

    8. Ту Юю (2015)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Ту Юю безгакни даволашда катта ютуқларга эришди. У Уилям Кемпбелл ва Сатоси Омура билан биргаликда безгакни даволашда муваффақиятли қўлланаётган артемизин препаратини ишлаб чиқди.

    Ҳаммаси 1969 йилда Ту Юю хитой ўтларини тадқиқ қилиш ва анъанавий қадимий хитой тиббиётини ўрганиш ғояси билан чиққанида бошланган. У барча рецептларни дафтарига ёзади, кейин уларни синаб кўради. Маълум бўлишича, безгакни даволашда қўлланиши мумкин бўлган энг самарали ўсимлик Артемисиа аннуа ҳисобланади.

    9. Эстер Дюфло (2019)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Эстер Дюфло Нобель мукофотини турмуш ўртоғи Абҳижит Банержи ва бошқа олим Майкл Кремер билан биргаликда олди. Улар “глобал қашшоқликка қарши курашга экспериментал ёндашуви учун” тақдирланишди. Ушбу ёндашув камбағаллик муаммосини ҳал қилиш осонроқ бўлган кичикроқ муаммоларга бўлиниш кераклигини назарда тутади.

    Уларнинг тадқиқотлари натижалари камбағалликка қарши кураш усулларини амалда сезиларли даражада такомиллаштиришга имкон берди. Мисол учун, уларнинг меҳнати туфайли 5 миллиондан ортиқ ҳиндистонлик болалар мактабларда коррексион таълим дастурларидан фойдаланди ва бошқа кўплаб мамлакатлар соғлиқни сақлаш тизимига катта субсидиялар киритди.

    10. Андреа Гез (2020)

    Foto: Wikimedia Commons

    Фото: Wikimedia Commons

    Андреа Гез Нобель мукофотини Рожер Пенроуз ва Рейнхард Гензел билан биргаликда олди. Улар қора туйнук сифатида эътироф этилган “галактика марказида ўта катталикдаги зич объектни топгани учун” тақдирланди. Шунингдек, улар ушбу ўта катта қора туйнук Сомон йўлининг марказидаги юлдузлар орбиталарини бошқариши мумкинлигини тахмин қилишмоқда.

    Гезнинг кенг кўламли тадқиқоти қора туйнукларни ўрганишга янги ёндашувни очиб берди. Унинг тадқиқот гуруҳи ҳозирда қора туйнукларнинг галактикалар шаклланиши ва эволюциясидаги ролини тушуниш учун ушбу ёндашувдан фойдаланмоқда. Айтганча, Андреа Гез физика бўйича Нобель мукофотини қўлга киритган тўртинчи аёл бўлди.

    8 март, 16:17   Изоҳ (0)   14620
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email
    #машҳурлар

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    2024 йилда шов-шувли тарзда никоҳ тўйини нишонлаган машҳур инсонлар (фото)

    30.12.2024, 19:11

    2024 йилда турмуш қурган ўзбек шоу-бизнеси вакиллари (фото, видео) 

    31.12.2024, 12:35

    Ўлик ташиган ва чой сотган: Ўзбек шоу-бизнеси вакиллари машҳур бўлишидан аввал қайси соҳада фаолият юритган?

    2 январ, 17:51

    McDonald’s’да идиш ювган актёр, Россияда уй қурган хонанда: Мусофирликни бошдан кечирган ўзбек шоу-бизнес вакиллари (фото)

    2 январ, 14:35

    “Ичинг йиғлаётганида бошқаларни кулдириш жуда қийин”. Яқин инсони вафот этган кунда концерт ва тўйга чиққан санъаткорлар

    30.12.2024, 12:14

    2024 йилда ҳаётдан кўз юмган ўзбекистонлик машҳурлар  

    31.12.2024, 10:45

    “Энг ноодатий Янги йил”. Байрамни саҳнада, йўлда ва Австралияда кутиб олган машҳурлар(видео)

    31.12.2024, 20:33

    “Калмар ўйини 2”: янги мавсумда иштирок этган актёрлар ҳақида нималар маълум?

    6 январ, 16:21

    Мадонна, Бейонсе ва ҳаётида бирорта дўсти бўлмаган машҳур инсонлар

    7 январ, 15:40

    Бейонсе — хира пашша, Лопес — кана, Жоли — ўргимчак: машҳурлар шарафига номланган ҳашарот ва ҳайвонлар

    14 январ, 16:49

    Перис Ҳилтон, Мел Гибсон ва бошқа кўплаб юлдузлар Калифорниядаги кучли ёнғинлар туфайли уйларидан айрилди

    11 январ, 18:05

    Лос-Анжелесдаги ёнғинларнинг эҳтимолий сабабчиси қўлга олинди 

    11 январ, 17:30

    Лос Анжелесдаги ёнғин бой-у камбағални бирлаштирди: Шерон Стоун юк машиналарида озиқ-овқат тарқатди, Жейми Ли Кертис 1 миллион доллар хайрия қилди (фото)

    13 январ, 15:40

    Ҳашаматли уй ва яхталарсиз ҳаёт: миллионлаб даромадига қарамай камтарона яшашни маъқул кўрадиган машҳурлар

    14 январ, 13:57

    Жанубий Кореянинг энг бадавлат актёрлари (фото)

    14 январ, 10:41

    Хонанда The Weeknd Лос Анжелесдаги ёнғин қурбонларига 1 миллион доллар хайрия қилади

    21 январ, 16:45

    Собиқ фигурали учувчи, 40 ёшида мода саноатида инқилоб қилган, 72 ёшида ҳам гўзаллик яратаётган дизайнер Вера Вонг ҳикояси

    23 январ, 09:53

    2024 йилда машҳурларнинг Голливудда энг кўп муҳокама қилинган ажримлари

    24 январ, 13:34

    Корейс киносини бутун дунёга танитган ва драмалар юзига айланган машҳур актрисалар (фото)

    29 январ, 13:45

    Мигрант машҳурлар: Америкада туғилмаган бўлса-да, Голливудда шуҳрат қозонган жаҳон юлдузлари

    30 январ, 12:25

    Батутли уй ва Гарри Поттер услубидаги хона: машҳурларнинг ноодатий хонадонлари (фото)

    1 феврал, 15:55

    Ҳью Жекман, Женнифер Лопес ва вақт ўз таъсирини ўтказа олмайдиган бошқа машҳурлар (фото)

    4 феврал, 14:57

    Сериаллар ва фильмлардаги ҳақиқатда бориш ҳамда дам олиш мумкин бўлган меҳмонхоналар (фото)

    5 феврал, 13:25

    Бир вақтлар унаштирилган, аммо муносабатлари тўйгача етиб бормаган Болливуд юлдузлари 

    12 феврал, 13:50

    Женнифер Энистон 56 ёшда: актрисанинг онаси билан жанжали, муваффақиятсиз никоҳлари ва нега фарзандли бўлолмаслиги ҳақида

    14 феврал, 12:53

    Корея шоу-бизнесидаги энг чиройли ва машҳур жуфтликлар

    21 феврал, 11:42

    Озодбек Назарбековдан Ботир Қодировгача: Ўзбек шоу-бизнесидаги энг серфарзанд машҳурлар (фото)

    25 феврал, 11:31

    Муниса Ризаеванинг келинойиси, Дилноза Кубаеванинг укаси: ўзбек шоу-бизнесидаги машҳур қариндошлар (фото)

    26 феврал, 12:35

    Бурак Ўзчивит, Неслиҳан Атагул ва бошқа турк сериаллари юлдузларининг никоҳ тўйи қандай нишонланган? (фото)

    28 феврал, 12:51

    Жанубий Кореянинг энг бадавлат актрисалари: уларнинг орасида Тангем ва Южин ҳам бор 

    6 март, 14:07
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Kapitalbank ва Корпоратив спорт ассоциацияси ҳамкорлик меморандумини имзолади


    UZTELECOM симли интернетни модернизация қилмоқда: абонентлар GPON ва FTTx орқали 100 Мбит/с дан юқори тезликка эга бўладилар


    Pepsi Taste Challengе 2025: Pepsi яна олдинда — Ўзбекистонда 59,28% овозга сазовор бўлди  


    “Трастбанк” кичик бизнесни ривожлантириш учун 1 млрд сўмгача кредит таклиф этади


    Accor Тошкентда Swissôtel Tashkent очилишини нишонламоқда, швейсария услубидаги ҳашшаматни Ўзбекистон пойтахтига олиб келмоқда


    BI Group Ўзбекистонда турар жой биносининг зилзилабардошлигини очиқ синовдан муваффақиятли ўтказди


    Mobiuz Андижон, Наманган ва Фарғона вилоятларида 5G нинг янги имкониятларини очмоқда


    Smart Business Ўзбекистонда UZCARD ва Humo карталарини қабул қилиш учун ягона ечимни тақдим этади 


    Universalbank ўзини ўзи банд қилган фуқаролар учун янги “Микрокредит 300 ”ни ишга туширди 


    HONOR талабаларни қўллаб-қувватловчи акцияни эълон қилди 


    Келажак – бугунги қилган ҳаракатингиз самарасидир. Ўзингизга ишонч эса ҳар қандай ютуғингизнинг бошланиши 


    HAVAL Ўзбекистонда янги моделларни намойиш этди: HAVAL H6 Facelift ва HAVAL H9 тақдимот кечаси


    Imzo Glass маҳсулотлари Буюк Британияга экспортга юборилди


    Uzbekistan Airways билан Истанбулга фойдали парвоз қилинг!


    “Бизнесни ривожлантириш банки” 1 трлн 273 млрд сўмлик ипотека кредити ажратди

     

    Тавсия этамиз

    “Руснинг шармандали блицкриги”. Уруш тақдирини белгилаб берган Киев жанги қандай якунланган эди?

    22 август, 20:08

    Ислом Каримовнинг собиқ матбуот котиби “Отамдан қолган далалар” фильми тақиқланиш сабабини ошкор қилди 

    21 август, 11:58

    Туркияда оёқ суякларини синдириб, бўйни ўстириш операцияси оммалашмоқда (фото)

    21 август, 11:52

    Ҳисоб палатаси нега ҳисобдор эмас?

    20 август, 19:50
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    АҚШ ҳукумати Intel кампаниясининг 10 фоиз улушини сотиб олди

    Дунё | 23 август, 09:10

    Уларнинг кўпчилиги орамизда йўқ: “И операцияси” актёрлари йиллар давомида қанчалик ўзгарган?

    Кино | 23 август, 09:00

    Андижонда 811 та ҳолатда жамоат жойларида тиғли буюмлар олиб юрган фуқаролар аниқланди

    Ўзбекистон | 23 август, 00:05

    Бухорода икки йилда бир марта халқаро санъат биенналеси ўтказилади

    Ўзбекистон | 22 август, 23:50

    “Ишламаса, ана катта кўча” — Эркинжон Турдимов Сирдарёда боқимандалар кўпайиб кетганини айтди

    Ўзбекистон | 22 август, 23:41

    Руминия иттифоқчиларга ҳарбий базаларини очишга тайёрлигини билдирди

    Дунё | 22 август, 23:35

    Венесуэла АҚШ билан урушга тайёрланяпти

    Дунё | 22 август, 23:25

    Ўзбекистон реал иш ҳақи ошиши бўйича қўшни давлатлардан ортда қолмоқда — ҳисобот

    Иқтисодиёт | 22 август, 23:15
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.