Она тилимизда фильмларни томоша қилиш — бу нафақат қулайлик балки жаҳон маданий мулоқотининг бир қисми бўлиб қолиш, замонавий тамойилларни англаш ва сайёрамизнинг турли бурчакларида миллионлаб одамларни нима қизиқтираётганидан хабардор бўлиш усулидир. Албатта, кино саноати қай йўналишда ривожланаётганини ҳис этиш ҳам аҳамиятли.
Масалан, бугунги кунда Кинопоиск сайтида хорижий кино ва мультфильмларининг сўнгги янги намойишларини ўзбек тилида томоша қилиш мумкин. Фильмларни ўзбек тилида дубляж қилинган ҳолда, асл тилида ёки ўзингизга қулай бўлган субтитрларни танлаб кўришингиз мумкин.
Биз мақолада сифатли мослашувларнинг афзалликларини кўриб чиқамиз, ўзбек дубляжининг дурдоналарини эсга оламиз ва бугунги кунда қандай хорижий янгиликлар ўзбек тилида тақдим этилгани ҳақида таништирамиз.
Дубльяж афзалликлари нимада?
Бугунги кунда аксарият кино танқидчилари ва кўплаб илғор кино мухлислари орасида фильмларни дубляжда кўриш нотўғри дея фикр юритади. Масалан, кинофестивалларда барча фильмлар инглизча субтитрлар билан асл тилда намойиш этилади. Аммо бу масалада, аслида, тўғри жавобнинг ўзи йўқ. Ҳатто кино мутахассислари орасида ҳам дубляж мухлислари кўпчиликни ташкил этади. Бунинг сабаблари қуйидагича:
- Моҳирона дубляж оддий таржимадан кўра кўпроқ маъно касб этади. У нафақат сўзларнинг маъносини, балки маданий контекстни ҳам етказишга, ҳазилларни мослаштиришга ва асарнинг муҳитни етказишга ёрдам беради
- Истеъдодли актёрлар персонажларга нафақат овоз, балки она тилингизда характер ҳам бахш этишда кўмаклашади
- Дубльяж қилинган фильмларни томоша қилганингизда, субтитрларга чалғимайсиз ва фильмни тўлақонли томоша қиласиз.
Ўзбек дубляжининг олтин даври
Ўзбекзабон томошабинларнинг аскарияти ўзбек тилига таржима қилинган совет фильмларини меҳр ва муҳаббат билан хотирлайдилар. “Ўзбекфильм” дубляжи иттифоқдош республикалар орасида энг яхшилардан бири бўлгани, россиялик санъаткорлар ўзбекистонлик дубляж актёрларининг маҳоратини юксак ҳурмат билан тилга олишгани ҳақида тез-тез эшитиш мумкин.
Обиджон Юнусов (“Мимино” фильмидаги Рубик Хачикян), Муқамбар Раҳимова (“Ишдаги ишқ” фильмидаги Людмила Прокофевна), Диас Раҳматов (“Ы операцияси ёки Шурикнинг янги саргузаштлари” фильмидаги Қўрқоқ), Римма Аҳмедова (“Москва кўз ёшларига ишонмайди” фильмидаги Екатерина), Ҳамза Умаров (“Иван Василевич ўз касбини ўзгартиради” фильмидаги Подшоҳ, “Тақдир ҳазили ёки қушдек енгил бўлинг” фильмидаги Ипполит), Тўлқин Тожиев (Милославский, Шурик) каби профессионал актёрлар халқ севгисига сазовор бўлганлар.
Ўзбек дубляжи тобора ривожланиб борди. 90 йиллар ва 2000 йилларда нафақат Россия киноси, балки голливуд фильмлари ва мультфильмлари (Обид Асомов овоз берган “Уйда ёлғиз”, Афзал Рафиқов овоз берган “Қирол шер” ва “Форрест Гамп”), турк сериаллари, ҳинд кинолари ва бошқаларга ҳам овоз берила бошланди. Вақт ўтган сайин фильмлар сони тобора кўпайди ва саноатга юқори малакали бўлмаган мутахассислар ҳам жалб қилинди, бу эса сифатга салбий таъсир кўрсатди.
Она тилимиздаги янгиликлар
Сўнгги йилларда ўзбек тилидаги сифатли ва қизиқарли контентлар ҳам кўпайиб. Бундан ҳам аҳамиятлиси шуки, чет эл фильмлари, сериаллари ва мультфильмларининг ўзбек тилига профессионал таржима қилинган версиялари ҳам ортиб бормоқда.
Кинопоиск сервисида Жеки Чан иштирокидаги “Панда операцияси” комедияси, Гей Ричининг “Ножентелменча ишлари вазирлиги” номли комедик жанр фильми, қозоғистонлик “Ташлайман-ов сени” хитининг иккала қисми, “Гарфилд” ва “Ми-ми-мишкалар” мультфильмлари ҳамда бошқа асарларни томоша қилиш мумкин.
Ўзбек тилига дубляж қилинган фильмлар тўплами аста-секин тўлдирилади. Асл тилда томоша қилиш истагида бўлганлар оригинал овоз ёки қулай субтитрларни танлашлари мумкин.
Фильмлар ва мультфильмларнинг профессионал таржимаси туфайли барча ёшдаги томошабинлар маъно ва ҳиссиётларни йўқотмасдан, она тилларида кинодан завқланишлари мумкин. Ўзбекистонда дубляж саноатининг ривожланиши нафақат жаҳон киносини томошабинлар учун янада қулай, балки ўзбек тилининг оммавий маданиятда сақланиши ва ривожланишига ҳам ҳисса қўшади.
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)