Кўплаб ота-оналар фарзандларининг мактабда олаётган баҳолари келажакдаги муваффақиятига боғлиқ деб ўйлашади. Аммо кундалик олинаётган аъло баҳолар келажак кафолати эмас, иккичилар орасида ҳам қобилиятли ва интилувчанлари учраб туради. Қуйидаги қаҳрамонларимиз уларга мисол.
Ричард Бренсон
Бренсон болалигидан дислексия — (ўқиш ва ёзиш қобилияти қийинлашиши ёки бузилиш)га дуч келган. Бу айниқса уни одатий мактабда таълим олишни қийинлаштирган.
Бренсон математика ва инглиз тили фанларидан қийналарди, ўзлаштириши жуда паст эди. Натижада уни қолоқ ўқувчи деб ҳисоблашади. Ўша даврдаги мактаб тизими қатъий ва алоҳида ўзлаштиришдан ортда қоладиганлар учун мўлжалланмаганди.
Ўқиш билан боғлиқ муаммолар туфайли 16 ёшида ўқишни ташлайди. Бренсон таълим ва ўқиш унга тўғри келмаслигини тушунади, аммо унда муваффақиятга эришиш учун ақл бовар қилмайдиган интилиш ва тадбиркорлик қобилияти бор эди. Ўша йили у ўзининг биринчи бизнеси — ёшлар аудиториясига мўлжалланган “Студент” журналига асос солади.
Вақт ўтиши билан Ричард Бренсон тадбиркорлик фаолиятини кенгайтириб, Virgin Records номи остида мусиқа бизнесини яратади. Компания машҳур мусиқачилар билан ҳамкорлик қилиб, катта муваффақиятга эришади. Бироқ у шу билангина чекланиб қолмайди. У брендни кенгайтиришда давом этиб, тез орада авиация, сайёҳлик, мобил алоқа, космик технологиялар ва бошқа кўплаб соҳаларни қамраб олган улкан корпорацияга айланади.
Билл Гейтс
Билл Гейтс технологияларга эрта қизиққан, ажойиб вундеркинд бўлса-да, мактабда намунали ўқувчи бўлмаган. Аммо ун бошқа фанларга нисбатан математика ва дастурлашга кўпроқ қизиқарди. Гейтс болалигидан компьютерни яхши кўрар ва бу баъзан уни бошқа фанлардан чалғитган.
Хусусан, тарих ёки адабиёт каби гуманитар фанлар унга унчалик қизиқарли туюлмасди. Гейтс дастурлашдаги каби мантиқий фикрлаш ва ижодкорликни намойиш эта оладиган масалалар ечишни маъқул кўрарди. Лекин бу йўналишдаги эътибор унга барча фанлар бўйича аълочи ўқувчи бўлиш имконини ҳар доим ҳам бермасди.
Бундан ташқари, мактаб йилларида Гейтс шахсий лойиҳаларига, масалан, ўқув топшириқларини бажаришга эмас, балки мактаб учун дастурий таъминот яратишга кўп вақт ажратарди. Ўша пайтлардаёқ Гейтс ҳақиқий иштиёқи ва келажаги фанларнинг кенг доираси бўйича академик муваффақиятларга эмас, балки технологияларга боғлиқлигини тушунган.
Мактабни тугатгач, у Гарвард университетига ўқишга киради. Бироқ Гейтс анъанавий таълимга унчалик қизиқмайди, дастурлаш билан шуғулланишда давом этиб, иккинчи курсда ўқишни ташлайди. Пол Аллен билан бирга 1975 йилда Microsoft компаниясига асос солишади ва шахсий компьютерлар учун ривожланаётган дастурий таъминот бозорига эътибор қаратишади. Вақт ўтиши билан Microsoft ўз соҳасида етакчига, Гейтс эса дунёдаги энг бой одамлардан бирига айланади.
Стив Жобс
Стив Жобс ҳам таълим тизимининг қаттиққўллигини ёқтирмайдиганлардан эди. Жобс ўткир ақл ва қизиқувчанлиги билан ажралиб турса-да, кўпинча мактаб қоидаларини бузар ва ўқишга бўлган муносабати салбий эди. Юқори синфларда у технологияларга эътибор қарата бошлайди.
Мактабни тугатгач, Жобс Рид коллежига ўқишга киради, бироқ олти ойдан кейин ташлаб кетади. Бунинг ўрнига у ҳақиқатан ҳам қизиққан нарсаларига — электроника ва дизайнга эътибор қаратади. Кўп ўтмай у Apple компаниясига асос солади.
Жобснинг инновацион тафаккури Macintosh, iPhone ва iPad каби революциялар яратилишига олиб келди. У нафақат шахсий компьютерлар саноатини балки, мобил қурилмалар ва мултимедиага ёндашувни бутунлай ўзгартирди. Гарчи Жобс тиришқоқ ўқувчи бўлмаса-да, дунёнинг ностандарт кўриниши ва қатъияти уни технологик дунёда машҳур қилди.
Илон Маск
Илон уч ёшлигида онаси қизиқиши кучли эканини сезиб, уни тайёргарлик мактабига беришга қарор қилади. Мактаб директори уни бу фикридан қайтаришга ҳаракат қилиб, Илон синфда энг ёш бола бўлишини ва тенгдошлари билан мулоқот қилишда қийналишини айтади. Лекин онаси Мей ўз қарорида қатъий туриб олади.
Илоннинг ота-онасини мактаб директори чақириб, “Бизда Илоннинг ривожланиши суст эканига асос бор”, дейди. Ўқитувчилардан бири унинг ҳар доим хаёл суриб юришини ва ҳеч кимни эшитмаслигини айтади. “У доимо деразага қараб ўтиради, дарс бўйича савол берсам, барглар аллақачон жигарранг тус олган, деб жавоб беради,” дейди ўқитувчи.
Илоннинг чуқур ўйга чўмиб, атроф-муҳитдан узилиб қолиш одати болалигидан бошланган. Бошқа болалар унинг диққатини жалб қилиш учун олдида сакрашиб, қўл силкитишарди, лекин Илон уларни умуман сезмасди. Натижада у ёлғизланиб қолади, аммо математика фанидан доим аълочи бўлган, шунингдек, китоб ўқишни яхши кўрарди.
Илон Маскнинг муваффақиятлари ҳақиқатан ҳам ҳайратланарли. Tesla Моторс асосчиси бозорга инқилобий электромобиль моделларини олиб кирди. Унинг холдингига PayPal тўлов тизимини сотиб олган дастурий таъминотни ишлаб чиқиш компанияси ҳам киради. Маск, шунингдек, сайёралараро транспорт воситаларини ишлаб чиқаришга ихтисослашган SpaceX брендининг асосчиси ва етакчи муҳандисидир. Ҳозирда Маск Марс сайёрасини колонизация қилиб, одамларни оммавий равишда Марсга учириш лойиҳасини синовдан ўтказмоқда.
Изоҳ (0)