АҚШ президенти лавозимини тарк этаётган Жо Байден якуний нутқида ташқи сиёсатни сарҳисоб қилди. Сиёсатчи асосий натижаларидан бири Россия президенти Владимир Путинга қаршилик кўрсатиш, Украинани муваффақиятли қўллаб-қувватлаш бўлганини айтди. Бу ҳақда BBC хабар берди.
“Путин Украинага бостириб киришни бошлаганида, у Киевни бир неча кун ичида босиб оламан деб ўйлаганди. Аслида эса уруш бошланганидан кейин Киевнинг марказида у эмас, айнан мен бўлдим. Путин ҳеч қачон бундай қилмаган. Бу ҳақда ўйлаб кўринг! Америка кучлари назорати остида бўлмаган ҳарбий ҳаракатлар зонасига ташриф буюрган ягона олий бош қўмондонга айландим.
Биз Путинни тўхтатишда Украинага ёрдам бердик. Ва ҳозир, уч йилдан сўнг, Путин ўзининг стратегик мақсадларидан бирортасига ҳам эриша олмади. У ҳозирча Украинани ўзига бўйсундира олмади. НАТОнинг бирлигини бузишга ҳам муваффақ бўлмади. Шунингдек, катта ҳудудий ютуқларга эриша олмади”, деди Байден АҚШ Давлат департаментидаги чиқишида.
АҚШ президенти бу борадаги ишлар ҳали тугамагани, ташлаб қўйилмаслигини қайд этди. Байден 2023 йилнинг февралида, яъни кенг кўламли уруш бошланганидан деярли бир йил ўтгач, Киевга ташриф буюрганди.
Киэл Жаҳон иқтисодиёти институти маълумотларига кўра, уруш бошланганидан 2024 йил октябрь ойи охиригача АҚШ томонидан Киевга кўрсатилган ёрдам ҳажми 88 миллиард доллардан ошган (Украина Европадан қарийб 125 миллиард евро олган ёки олиши керак).
Республикачиларнинг аксарияти Байденни Украинага йирик миқдордаги Америка ёрдамини юборишга қарор қилгани учун танқид қилиб келади. У президентнинг ҳаракатлари Учинчи жаҳон урушига олиб келиши мумкинлигини айтганди.
Баъзи украиналик ва ғарблик экспертлар эса аксинча фиклайди. Уларга кўра, Байден ҳаддан ташқари эҳтиёткорлик кўрсатиб, Россия билан тўғридан тўғри тўқнашув эҳтимоли сабабли Киевга зарур ҳарбий ёрдамни ўз вақтида юбормаган.
Хитой ва Яқин Шарқ. Байден бу борада нималар деди?
Байден ўз фаолиятининг ташқи сиёсий якунларини сарҳисоб қилар экан, ҳозир АҚШнинг барча душманлари унинг ҳукмронлигидан олдингига қараганда заифлашганини айтди.
“Биз бу мақсадларга эришиш учун уруш бошлаганимиз йўқ”, деди АҚШ президенти.
Унинг сўзларига кўра, Америка глобал майдондаги асосий ўйинчилар ўртасидаги рақобатда ғалаба қозонмоқда. Унинг иқтисодиёти дунёдаги энг қудратли бўлиб қолади ва Хитой уни ортда қолдира олмайди.
“Эсингиздами, экспертлар Хитой иқтисодиёти муқаррар равишда бизникидан ўзиб кетади, деб тахмин қилганди. Кўплаб прогнозларга кўра, бу 2030 йилга келиб ёки ундан сал кейинроқ содир бўлиши керак эди. Аммо биз “йўқ” дедик. Ўзимизга сармоя киритишга, ишчиларимиз ва технологияларимизни ҳимоя қилишга қарор қилдик. Бундай бўлмайди. Хитойнинг ҳозирги йўналиши ҳақидаги сўнгги башоратларга қараганда, улар ҳеч қачон биздан ўзиб кета олмайди. Тамом”, деди Байден.
У, шунингдек, АҚШ Эрон ва у қўллаб-қувватлаётган ҲАМАС ҳамда “Ҳизбуллоҳ” гуруҳларини заифлаштиришга ёрдам берганини таъкидлади. У Сурияда Теҳроннинг яна бир минтақавий иттифоқчиси Башар Асад режими қулашини ҳам эслатиб ўтди.
“Барча кўрсаткичлар бўйича Эроннинг бугунги мавқейи ўнлаб йиллар ичидаги энг заиф ҳолатда. Шубҳасиз, бизнинг ҳаракатларимиз бунда муҳим рол ўйнади” деди Байден.
АҚШ президенти Исроил ҳукумати билан Фаластиннинг ҲАМАС гуруҳи ўртасида исроиллик гаровга олинганларни қайтариш ва Ғазо секторида яраш битими тез орада имзоланишига умид билдирди.
“Келишув гаровдагиларни озод қилишга, жанговар ҳаракатларни тўхтатишга, Исроил хавфсизлигини таъминлашга ва уруш оқибатида даҳшатли азобларни бошдан кечирган фаластинликларга гуманитар ёрдамни сезиларли даражада оширишга олиб келади”, деди сиёсатчи.
Фаластинликларнинг ҳуқуқлари учун курашувчи фаоллар Байденни ҲАМАСнинг Исроил ҳудудига ҳужуми ва Ғазодаги уруш бошланганидан кейин ҳам Исроилга қурол етказиб беришни давом эттиргани учун танқид қилмоқда.
Изоҳ (0)