Умрага ноқонуний юбораётган туроператорлар жавобгарликка тортилмоқда

Дин ишлари бўйича қўмита умра тадбирларини ноқонуний ташкил этаётган туроператорлар жавобгарликка тортилаётганини маълум қилди.

Қўмитага Саудия Арабистонига бориб, Маккада меҳмонхонадан чиқариб юборилгани ҳамда қайтиш авиачипталарисиз қолиб кетгани ҳақида 93 нафар Ўзбекистон ва Тожикистон фуқароларидан мурожаатлар келиб тушган. Зиёратчилар тегишли лицензиясиз, ноқонуний фаолият олиб бораётган Yusro Tour, Мuslim Travel, Меtа Travel ҳамда Elchi Travel туроператорлари орқали Саудия Арабистонига борган.

Ўзбекистоннинг Жидда шаҳридаги Бош консулхонаси вакиллари томонидан ҳолат ўрганилганда, турфирма томонидан меҳмонхона пуллари тўлаб берилмагани сабабли зиёратчилар меҳмонхонадан чиқариб юборилгани аниқланган. Турфирма меҳмонхонадан жами 35 минг доллар миқдорида қарздор бўлган.

Саудия Арабистонида қолиб кетган фуқаролар қайтарилиб, умра тадбирларини ноқонуний ташкил этганларга нисбатан Жиноят кодексининг 168-моддаси (фирибгарлик) билан жиноий иш қўзғатилди.

Хусусан, Фарғона вилоятининг Учкўприк туманида яшовчи фуқаро О.М. лицензияга эга бўлмасада, “Ултра парвоз” турфирмаси орқали фуқароларни ноқонуний равишда умрага юбориб келган. Ушбу шахсга нисбатан Жиноят кодексининг тегишли моддаси билан жиноий иш қўзғатилди.

Тошкент шаҳридаги Ясин Travel турфирмаси ҳам лицензияга эга бўлмасдан 74 нафар фуқарони зиёратга юборган. Турфирмаси фуқароларга Саудия Арабистонининг  Saudi Digital Embassy муассасаси орқали бир йиллик сайёҳлик электрон визасини расмийлаштириб берган.

Турфирма вакиллари ўзбекистонликларнинг Саудияга бориш-қайтиш авиачипталари мавжудлигини айтиб, уларга электрон шаклини ташлаб берган. Бироқ Жидда—Тошкент йўналишидаги бу авиачипталар қалбаки бўлиб чиққан. Оқибатда фуқаролар ватанига қайтишида муаммо юзага келган. Ҳолат юзасидан жиноий иш қўзғатилиб, терговга қадар суриштирув ишлари олиб борилмоқда.

Наманган вилоятида фуқаро А.Ғ. Atlas Travel турфирмаси орқали 30 нафар фуқарони умрага юбориш учун авиачипта ва бошқа ҳужжатларни расмийлаштириб бериш эвазига 31 900 доллар олиб, 8 ноябрь куни Тошкент—Дубай—Жидда йўналишида Саудия Арабистонига юборган. Бироқ фуқароларнинг Ўзбекистонга қайтишлари учун авиачипталарни расмийлаштирмасдан 8 900 долларни ўзининг эҳтиёжларига сарфлаб юборган.

Фарғона вилоятидаги Маhdiy Travel, Parvoz Ekspress ҳамда “Муҳайё 22−10” турфирмалари ҳам фуқароларга тегишли лицензиясиз ноқонуний фаолият кўрсатган. Натижада иккита фирма раҳбарлари ва битта фуқарога нисбатан жиноий иш қўзғатилди. Ҳозирда дастлабки тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.

Ўзбекистонда умра тадбирларини ташкил этиш

2024 йил июлида Ўзбекистонда умра тадбирларини ташкил этиш ва ўтказиш лицензияланадиган фаолиятнинг алоҳида тури сифатида белгиланди. 

Ҳукумат қарори билан қуйидаги лицензия талаб ва шартлари жорий этилган:

• 1 млн доллар миқдордаги маблағни “Зиёрат” жамғармасига захира қилиб қўйиш;
• Зиёратчиларга гуруҳ раҳбари этиб Ўзбекистон мусулмонлари идораси билан тузиладиган шартнома асосида диний билим ва кўникмаларга эга бўлган мутахассисни тайинлаш;
• штатида диний таълим йўналишлари бўйича таълим муассасаси ёки Ўзбекистон халқаро ислом академиясининг битирувчиси бўлган камида бир нафар мутахассиснинг мавжудлиги;
• вояга етмаган фуқароларга хизмат кўрсатмаслик;
• ўз фаолиятини туроператор ва турагентлар орқали амалга оширмаслик;
• зиёратчилар учун Саудия Арабистони Подшоҳлигининг фақат Умра визасини расмийлаштириш.

Бунда, Дин ишлари бўйича қўмита мазкур соҳадаги лицензияловчи ваколатли орган сифатида белгиланди. Қўмита 21 ноябрь куни умра тадбирларини ташкил этиш ва ўтказиш фаолияти учун лицензияга эга бўлган тадбиркорлик субъектлари рўйхати эълон қилинди. Унда 12 та тур фирма ўрин олган.

Лицензияга эга бўлмаган тадбиркорлик субъектлари томонидан умра хизматлариникўрсатиш тақиқланган. Бундай ҳуқуқбузарликлар учун юридик шахсларга солинадиган жарималар миқдорлари БҲМнинг 200 баравари (75 миллион сўм) этиб белгиланган.