Ижтимоий тармоқларда Андижон шаҳридаги Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳайкалини кўчириб, унинг ўрнига турар жой мажмуаси барпо этилиши ҳақида хабарлар тарқалди. Ўзбекистон вазирлик ва идораларига келишиш учун юборилган “Андижон вилоятини ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш ва тадбиркорлик муҳитини янада яхшилаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарор лойиҳасининг 16-банди акс этган суратни кўриш мумкин.

Қарор лойиҳасида келтирилишича, Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳайкалини Андижон шаҳридаги “Регистон” майдонига кўчириш, бунинг ҳисобига бўшайдиган 1,2 гектар ер участкасида 2 та 20 ва 16 қаватли турар жой мажмуаси барпо этилишини ҳамда 90 млн АҚШ доллари миқдорида инвестиция маблағлари киритилишини таъминлаш назарда тутилган.

Шунингдек, вилоят ҳокимлиги таклифи билан Алишер Навоий номидаги истироҳат боғининг 10,7 гектар қисмида “Андижон сити” ишбилармонлик маркази, 19 та 18 қаватли ва 7 та 28 қаватдан юқори турар жой ва хизмат кўрсатиш мажмуалари барпо этилиши кўзда тутилган.

Андижон вилоят ҳокимлиги ушбу хабар юзасидан муносабат билдириб, майдоннинг Бобур шоҳкўчасини боғловчи кўприк остида қолиб кетиши билан боғлади.

Бобомиз, Андижон фарзанди, шоҳ ва шоир Заҳириддин Муҳаммад Бобур хотирасига атаб барпо этилган майдон янги қурилаётган кўприк яқинида жойлашган бўлиб, лойиҳа қурилиши якунлангач, ушбу майдон анчайин ёпиқ кўринишга келиб, майдоннинг бир қисми кўприк остида қолади.

Илмий кенгаш вакиллари, Бобуршунослар ҳамда Андижон оқсоқоллари бошчилигида ушбу мавзу муҳокама этилиб, керакли хулоса ясалди.

Унга кўра, улуғ бобокалонимиз ва буюк шоир хотирасини эъзозлаш мақсадида унга атаб ўрнатилган маҳобатли ҳайкал шоҳ Бобурнинг ўзи туғилиб ўсган Эски шаҳар ҳудудидаги ўзбек тарихини ўзида акс эттирган “Регистон” майдонига кўчирилиб, майдонни ўзига хос қўшимчалар билан бойитиш ва янги, кўркам майдон барпо этишга келишилган. Ҳозирда бу режани амалга ошириш учун катта тайёргарликлар кўрилмоқда, дейилади муносабатда.

Матбуот котиби майдон ўрнида турар жойлар қуриш режаси мавжуд эмаслигини билдириб, аввалги майдон ўрнида “Савдо Малл” мажмуаси, кўнгилочар марказлар, офислар ва аҳолига хизмат кўрсатишга мўлжалланган бошқа турдаги замонавий бинолар барпо этиш лойиҳаси таклиф этилганини таъкидлаган. Шунингдек, турар жой қурилиши ҳақидаги маълумотлар тасдиқланмаслигига алоҳида урғу берган.

Аммо Алишер Навоий номидаги истироҳат боғининг 10,7 гектар қисмида “Андижон cитй” қурилиши ҳақида ҳеч қандай муносабат билдирилмаган.

Бобуршунослар бехабар

“Дарё” мухбири муҳокамада иштирок этгани айтилаётган андижонлик Бобуршуносларнинг бир нечтаси билан боғланди. Улар бу ҳақда тармоқлардан эшитганини, муҳокама ўтказилгани ҳақида бехабарлигини айтишган.

Бобур номидаги халқаро жамоат фонди раисининг ўринбосари Рустамжон Мамасолиевнинг маълум қилишича, қарор лойиҳаси ва муҳокамадан фонд ва бошқа Бобуршуносларнинг хабари бўлмаган.

“Дастлаб ушбу муносабатни ўқиб, Telegram’даги Бобуршунослар гуруҳига юбориб, бирортасининг хабари бор ёки йўқлигини сўрадик. Бироқ ҳеч кимдан тасдиқловчи хабар олмадик. Агар хабарлари бўлганида, биринчи маълумот улардан чиққан бўларди.

Фонд раиси билан бу ҳақда ҳали гаплашмадик. Лекин бу бўйича гаплашамиз, балки муносабат ҳам билдирармиз.

Балки Бобур ҳайкалини янада муносиброқ жойга кўчириш вақти келгандир. Албатта, бу масалага жиддийроқ ёндашиб, соҳа мутахассислари билан ўзаро маслаҳатлашиб амалга оширган маъқул”, дейди Рустамжон Мамасолиев.

Бу — ҳайкалнинг биринчи кўчирилиши эмас

Маълумотларга кўра, ушбу ҳайкал Вазирлар Маҳкамасининг “Заҳириддин Муҳаммад Бобур таваллудининг 510 йиллигига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш ҳақида”ги қарорига мувофиқ 1993 йилда Андижон вилояти ҳокимлиги атрофидаги майдонга ўрнатилган. 2005 йилда юз берган май воқеалари ортидан ҳокимлик атрофини янада кенгайтириш мақсадида ёдгорлик ҳозирги ўрнига жойлаштирилган.

Бобур фонди раиси ўринбосари Рустамжон Мамасолиевнинг айтишича, 2005—2006 йилларда ҳайкал жойини ўзгартириш жараёнида агарда кўприк қуриладиган бўлса, бошқа жойга ёки четроққа жойлаштириш зарурлиги юзасидан мутасаддиларга хат билан алоқага чиққан. Бироқ таклиф маъқулланмаган.

“Агар ҳайкал жойи ўзгарса, бу иккинчи ўзгариш бўлади. Билсангиз, дастлаб ҳайкал вилоят ҳокимлиги биносида жойлашган эди. 2005 йилги воқеалардан кейин ҳозирги ўрнига кўчирилган. Ўша пайтда фондимиз раиси Зокиржон Машрабов вилоят ҳокимлигига агар кўприк қуриладиган бўлса, майдон кўринмай қолишини, туннелнинг тепасида ёки кўприкнинг тагида қолиб кетишини билдириб, орқадаги биноларни бузиш ҳисобига кенгайтириш ёки сал четроққа жойлаштириш таклифи билан хат берган эди. Аммо масъуллар томонидан эътибор қилинмасдан шундай ҳолатда қолиб кетган”, дейди Рустамжон Мамасолиев.

Маълумот учун, Андижон шаҳрининг Боғишамол маданият ва истироҳат боғига ўрнатилган Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳайкали ҳам дастлаб 1983 йилда вилоят кутубхонаси олдига ўрнатилиб, коммунистлар томонидан олиб ташланиб, омборда сақланган. Мустақилликка эришилгач, узоқ йиллик саъй-ҳаракатлардан сўнг 2006 йилда ҳозирги ўрнига жойлаштирилган.