Абдулла Авлонийнинг авлоди, Зокировлар сулоласининг келини, икки санъаткорнинг онаси, актриса Гавҳар Зокирова 75 ёшда (фото)

Ўзбекистон халқ артисти Гавҳар Зокирова бу йил 75 ёшни қаршилади. Машҳур Зокировлар сулоласига келин бўлган актриса нималардан афсус қилади ва ҳаётининг қайси онларини ширин хотиралар билан эслайди?

“Абдулла Авлонийнинг чевараси бўлганман”

Гавҳар Зокирова 1949 йилнинг 10 сентябрь куни Тошкент вилояти Нурафшон туманида дунёга келган. У оилада ёлғиз қиз фарзанд бўлиб, бир акаси бор.

— Отам ҳарбий бўлганлар, онам эса инженер эдилар. Болаликдан санъатга қизиққанман, кейинчалик билсам она томондан катта бобом Абдулла Авлоний бўлган экан. У инсон ўзбек театрининг асосчиларидан бири, асарлар ёзиш билан бирга режиссёрлик ҳам қилган экан. “Авлодимизда санъаткорлар йўқ”, деб билардим, кейинчалик бобом ҳақида эшитгандан кейин шу инсоннинг йўлидан кетибман, дедим, дейди Гавҳар Зокирова.

“Жамшид Зокировга тарсаки туширганман”

Актриса аввалига ота-онасининг тавсияси билан Тошкентдаги Политехника ўқишига киради, лекин у ерда кўп ўқий олмоқда. Санъатга бўлган меҳри устунлик қилиб, келаси йили ҳозирги Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институтига ҳужжат топширади. У ерда турмуш ўртоғи, маҳоратли ижодкор Жамшид Зокиров билан танишади.

— Жамшид акам билан институтда бирга ўқиганмиз. Ўшанда истеъдодли ёшлар кўп бўлгани учун иккита курс ташкил қилинганди. Биз бошқа бошқа курсларда эдик, аммо умумий дарсларда бирга ўқиганмиз. Фақат актёр маҳорати дарсларида алоҳида курсда эдик. Институт катта бўлгани билан ҳамма бир-бирини яхши танир эди. Мен биринчи курсдан Жамшид акамни яхши таниганман. У инсон нега айнан мени танлагани ҳақида кўп қизиқардим, бир куни бунинг сабабини айтиб берганди. Бир куни кутубхонада китоб ўқиб ўтирсам, ёнимга келиб нималардир деб юзимдан ўпиб олган экан. Шарт ўрнимдан туриб, юзига тарсаки туширган эканман. Мана шу воқеадан кейин “Уйлансам ҳам шу қизга уйланаман”, деб ўз-ўзига ваъда берган экан, дейди Гавҳар Зокирова.

“Палто олишга ҳам пулимиз бўлмаган”

1971 йилда актёр Жамшид Зокиров ва Гавҳар Зокировалар оила қуришади. Гўзал турмушдан Жавоҳир Зокиров ва Оҳиста Зокирова дунёга келади.

— Театрдан оладиган маошимиз ниҳоятда кам эди. Унинг устига ўшанда энди икки хонали квартирага кўчгандик. Уй таъмирталаб ва ниҳоятда қаровсиз эди. Балкон қисмининг ромлари йўқлиги учун ғир-ғир шамол эсарди. Кеч кузга бориб уй совиб кетган, шунда қайнонам раҳматли сандиғидаги энг қадрли матони сотиб, ром олишимизга пул берганди. Эр-хотин тинимсиз ишласак ҳам ҳеч рўзғоримиз тўлмасди. Қизимиз Оҳиста Жамшидни мусиқа мактабига берганмиз, унга фортепиано олишимиз керак бўлган. Ўшанда қайнонам ва онам пенсияларидан пул тўплаб, мусиқий асбоб олиб беришганди. Учинчи синфда Жавоҳирга палто ололмадик. Ўшанда қайнопам Луиза қизи Наргизнинг эски палтосини берди. Унинг қўнғироқчаси ва пирпираги бор эди. Ўшанда Жавоҳир “Бу қизларнинг палтоси, киймайман”, деб роса тўполон қилганди. Бошқа иложим бўлмагани учун уни кийишга мажбурлаганман. Ҳаётимизда бу каби мисоллар жуда кўп. Айримлар ўйлаганидек бугунги кунларга етиб келишимиз осон кечмаган, дейди Гавҳар Зокирова.

“Бир дублда кастингдан ўтганман”

Актриса ўзбек киноси дурдоналаридан бири бўлган 1978 йили Эдуард Хачатуров томонидан суратга олинган “Тўйлар муборак” фильмидаги ролини қуйидагича эслайди.

— Бу кинодаги илк ролим бўлган. Катта рол бўлгани учун кастингда иштирок этишга жиддий тайёргарлик кўрганман. Аммо ўша куни турмуш ўртоғим акалари касалхонада бўлгани учун кетган. Аксига олиб, Жавоҳир ҳам оғриб қолганди. Инжиқланаётган болани қандай ташлаб кетаман, деб турганимда онам раҳматли келиб “Сен боравер, мен болаларга қараб тураман”, деган. Билмадим, болам касаллиги учун тўлиб турган эканманми, бир уринишдаёқ ролни жонимни бериб ижро қилдим. Ўшанда дорихонага бориб, бўлажак турмуш ўртоғининг аёли деб билган инсон билан учрашадиган саҳнани ижро этиб беришимни сўрашган. Бу эпизод бир уринишда олинган ва айнан шу кадрдан кинода ҳам фойдаланилган. Насиба роли учун даъвогарлар жуда кўп эди, мендан кейинги актрисалар кастинг ҳам топширишолмаган, дейди актриса.

“Жамшид Зокиров ҳамон саҳнада рол ижро этяпти”

2012 йили Жамшид Зокиров саратон сабаб 63 ёшида вафот этди. Актриса турмуш ўртоғининг вафотидан кейин қийналгани ҳақида гапиради.

— Турмуш ўртоғим Жамшид Зокиров ўлимидан олдин анча вақт касаллик билан курашди. Бир куни туғилган кунимга драматург Нурилло Аббосхон “Танҳо юлдуз” спектаклининг давомини олиб келиб “Сизга совға, буни сизлар учун ёздим”, деди. Афсуски, Жамшид акам бу спектаклда рол ижро этишга улгурмади. Турмуш ўртоғим вафот этганидан кейин болаларимни ёнимга чақириб “Мана шу спектаклни Жамшид Зокиров хотираси учун ҳам саҳнага олиб чиқаман”, дедим. Турмуш ўртоғимнинг ўлимидан 20 кун ўтиб, ишга чиқиб кетдим. Агар уйда ўтирганимда мен ўзимни еб тамом қилардим. Тинимсиз йиғлайдиган бўлиб қолгандим. Репетиция жараёнида ҳам йиғлайверганим учун режиссёр Валижон Умаровдан кўп танбеҳ эшитардим. Саккиз ой деганда “Танҳо юлдуз” спектаклини Жамшид Зокиров хотирасига бағишлаб, саҳнага олиб чиқдик. Саккиз йил давомида бу спектаклда рол ижро этиб, кейин уч йил Нурилло Аббосхонга қўнғироқ қилиб, “Янги песа ёзинг” деб ҳоли жонига қўймадим. Иш жараёнида у билан уришиб қоламиз “Бўлди менга қўнғироқ қилманг”, деб жаҳл билан гўшакни қўйиб қўйган ҳолатлари ҳам бўлди. Ҳеч нарсага ўз-ўзидан эришиб бўлмайди, тортишувлар ва баҳслар сабаб “Ўзгалар дарди” песаси яратилди. Спектаклда 7 та қаҳрамон бор, уларнинг бири Жамшид Зокиров. У билан бошқа қаҳрамонлар гаплашади, дардини айтади. Жамшид Зокировнинг оламдан ўтганига 11 йил бўлди, аммо ҳалигача мен билан саҳнада рол ижро этяпти, дейди Гавҳар Зокирова.

“Баъзилардан ранжийман”

Актриса баъзи ёш ижодкорларнинг касбга нисбатан масъулиятсизлигидан ранжиши ҳақида ҳам гапирди.

— “Мен Ўзбек Миллий академик драма театрида ишлайман”, дейишади-ю, баъзилари ишига масъулиятсизлик билан ёндашади. Орасида ҳатто, ролининг матнини билмайдиганлари ҳам бор. Кейин жаҳлим чиқиб кетади. “Мен сендан тўрт баробар каттаман, аммо бутун песани ёдлаб бўлдим. Наҳотки, сен қаҳрамонингни тўртта сўзини ёдлай олмасанг”, дейман. Дарров баҳона топади. Ҳеч бўлмаса спектаклдан икки кун аввал ролни такрорланглар, деб тушунтираман. “Қиёмат қарз” спектакли ойда бир марта қўйиларди. Аммо спектакл қўйилишидан олдин албатта Шукур Бурхонов ҳаммани чақириб, худди залда томошабин ўтирганидек жон бериб ролни ижро этишга мажбур қиларди. Ҳозирги ёш ижодкорлар рол кутиб яшаяпти. Лекин 74 ёшга кирган Малика Иброҳимова ўзи китоб титкилаб, асарларни режиссёрларга тавсия қилади. Мен ҳам 20 йилдан буён рол кутаётганим йўқ, аксинча ўзим песалар тавсия қиляпман. Ҳозиргилар фақат кутишни билади, китоб ўқимайди. Тўйга, сериалларга чиқманг демайман, молиявий жиҳатларни ҳам ўйлаш керак. Аммо ижодчи, уни қачон ўйлашади.

Вақтим оз қолди, ҳаммасига улгуришим керак, деб яшайман. Ҳатто, карантин пайтида ҳам уйда ўтириб ижод қилдим. Афсуски, баъзи ёшларда касбига нисбатан шундай ҳурмат ва масъулият йўқ, дейди Гавҳар Зокирова.

Гавҳар Зокирова 75 ёшда бўлишига қарамай ҳамон спектакл ва сериалларда суратга тушади. Уни масъулият борасида унча-мунча санъаткорни ортда қолдиради. Сёмкага вақтида келиши ва ролга аввалдан тайёргарлик кўриши одат тусига айланган. Бундан ташқари, актрисанинг энг севимли ҳоббиси китоб мутолаа қилиш. У қисқа фурсатда катта китобни ҳам мутолаа қилолади.