2024 йилда Ўзбекистонда 49,2 минг ажримлар қайд этилган. Оила ўзбек халқининг асосий қадриятларидан биридир. Оиладаги яхши муҳит, оилада урф-одат ва маданиятни ҳурмат қилишга, оила аъзолари бир-бирини ҳурмат қилшга, кучли ёш авлодни вояга етказишга, зиддиятли вазиятларни юмшатишга ва ҳар бир эр-хотинда дуч келадиган инқирозли босқичларидан чиқишга ёрдам беради.
“Мен ҳозирда Тошкент шаҳрида ўзбек вар ус тилларида онлайн видео-конференция орқали консултация олиб боряпман. Менга тез-тез бири-бирини севадиган, турмуш қурган жуфтликлар мурожаат қилишади. Улар айтишадики: вақт ўтгандан сўнг нега биз умумий тилимизни топа олмаяпмиз? Бундай вазиятларда эр-хотинлар психологга мурожаат қилишларини тушунишлари керак, чунки бу заифлик эмас аксинча бу уларга бир-бирини янада қайтатдан тушунишга ва оилаларини сақлаб қолишга ёрдам берадиган кучдир.” – Алексадра Каюмова, 10 000 соатдан ортиқ амалиётга эга психолог.
Сизнинг муносабатингиз инқирозда эканлигини қандай тушуниш мумкин?
Оилавий ҳаётдаги қийин вазиятлар турли босқичларда содир бўлиши мумкин, одатда, мен ва менинг ҳамкасбларим биргаликда бу босқичларни ҳаётимизнинг оилавий йилларига ажратамиз: 1 йилда, 3 йилда, инқироз 7 йилда, 11 йилда ва 25 йилда.
Нима учун қийинчиликлар ва инқирозлар пайдо бўлади?
Инқирозлар сабаби турлича бўлиши мумкин: фарзандларнинг туғилиши, ота-оналар билан низолар, оиланинг молиявий аҳволини вақтинчалик ўзгариши, бошқа уйга ёки бошқа давлатга кўчиш сабабли. Кўпинча менга жуфтликлар ўз турмуш ўртоқларига тушунарсиз ишончсизлиги туфайли орага совуқчилик тушаётганидан норозилик билдириб келишади. Бундай вазиятларда шуни тушуниш керакки бу кризис-бу тугади дегани эмас, балки бу муносабатларни яхшилаш учун ишлаш вақти кеганини билдирадиган сигналдир.
Инқироз аллақачон пайдо бўлган ёки энду келаётганини қандай билишимиз мумкин?
Сиз жуфтингиз билан тез-тез жанжаллашасиз, кам мулоқот қиласиз, бирга кам вақт ўтказасиз ва масофани сақлашга ҳаракат қиласиз. Сиз сезасиз, жуфтингиз масофа сақлашга ҳаракат қиляпти. Инқирозни турли тарафлардан кўриб чиқиш керак бўлади. Бундай вазиятларда сизга оилавий ҳолатингизни ташқаридан кўрадиган ва оилавий муносабатларда малакаси бор бўлган мутахассис психологлар ёрдам беради.
Анъаналар ва қадриятлар оилангизни сақлаб қолишга қандай ёрдам беради?
Биз, минг йиллар давомида ўз қадрият ва анъаналарини сақлаб келаётган ватанда, кекса авлод ҳаётий тажрибаларини ўртоқлашадиган ва хатога йўл қўймасликка ёрдам берадиган, ака-ука ва опа-сингиллар бир-бирларига ёрдам берадиган, фарзандлар тарбияси билан шуғулланадиган, ҳаёт қийинчиликларига қарамай бир дастурхон тепасида еғиладиган ва буни ҳақиқий байрамдек нишонлайдиган диёрдамиз.нинг
Мижозларим кўпчилиги менга кекса авлод янги турмуш қурганларга бирга вақт ўтказиш муҳимлиги ҳақида ўз тажрибаларини айтиб беришганини айтишади. Бошқалар эса дам олиш кунларида ҳамма учун бирга овқат пишириш ва тозалаш одат тусига кирганлиги ва бу мажбурий вазифа эмас балки, фақат оилани мустаҳкамлаш учунлиги ҳақида ўртоқлашишади.
Қийин пайтларда муносабатларни мустаҳкамлашга ёрдам берадиган асосий оилавий қадриятлар қаторига қуйидагилар киради:
- жуфтликларнинг бир-бирига ишончи;
- ҳиссий қўллаб-қувватлаш, айниқса жуфтига ёрдам бериш ва тинглаш истаги;
- кечиримлилик, хафагарчиликни енгиш, хафа қилган томондан ҳам, хафа бўлган томонда ҳам муносабатларни тиклаш қобилияти;
- ҳар иккала жуфтлик бир-бири билан суҳбатлашиш қадрини билиши;
- ўзингизнинг ва жуфтингизнинг чегараларини билиши ба ҳурмат қилиши;
Қандай қилиб психология билими никоҳни сақлаб қолишга ёрдам беради?
- жуфтингиз билан барча ҳис-туйғуларингиз реакциялари орқали гаплашиш жуда муҳим;
- ўз ҳис-туйғуларингизни бошқаринг, можаро пайтида жуфтингизни хафа қилмаслик учун “ўзидан кетиб қолмаслик” керак;
- яқинларингизнинг эҳтиёжларини ҳурмат қилиш;
- муаммоларни биргаликда ҳал қилиш ва шеригингизга ёрдам бериш;
- қарор қабул қилишдан бош тортиш, ҳис-туйғуларсиз ва баҳолашсиз суҳбат қуриш.
Қадриятлар ва психологияни қандай бирлаштириш керак?
Ўзаро муносабатлардаги инқироз вақтлари жуда қийин бўлиши мумкин, аммо улар оилавий муносабатларнинг ўсиши ва мустаҳкамланиши учун имкониятлар яратади. Психолог ҳар доим ва бор кучи билан никоҳингизни сақлаб қолишга ҳаракат қилади, муросага келишни ўрганишга ёрдам беради, шунингдек, оиладаги низолар сонини камайтириш учун бир-бирингизни тушунишга ёрдам беради.
Ўзаро муносабатлар устида ишлаш, ҳар бир оила аъзосининг ички дунёсига эътибор бериш ва қийинчиликларни енгиш учун биргаликда интилиш келажакда уйғун ва соғлом муносабатлар учун мустаҳкам пойдевор яратади.
Сентябрь ойи охиригача daryo.uz сайтининг барча ўқувчилари учун оилавий терапия бўйича 25% чегирма мавжуд.
Мурожаат учун:
Instagram: https://www.instagram.com/alexandra.каюмова/
Telegram: т.ме/Каюмоваалехандра
Telegram-канал: ҳттпс://т.ме/лехпсй
YouTube: ҳттпс://www.ёутубе.cом/@user-eo1mt3kk5y
Интернет саҳифаси: ҳттпс://таплинк.cc/алехандракаюмова
Манзил: Тошкент шаҳар, Мирзо-Улуғбек тумани, Ниёзов кўчаси 30, 4 қават, 408 хона.
Реклама ҳуқуқи асосида
Изоҳ (0)