ФХ каналининг япон тарихий драмаси “Сёгун” 25 та “Эмми” номинацияси билан рекорд ўрнатди. Тақдирлаш маросими сентябрь ойида бўлиб ўтади. Гап Жеймс Клавеллнинг шу номли романининг фильмга мослаштирилган сериали ҳақида кетмоқда.
Клавелл қаламига мансуб ўрта асрларда яшаган инглиз учувчисининг Япониядаги саргузаштлари тасвирланган минг саҳифали романи биринчи марта 1980 йилда NBC телеканали томонидан экранлаштирилган. Сериал шов-шувга айланди, чунки 1980 йилларда Япония Ғарб томошабинлари учун экзотик эди: нақшли кимонолар, ўз жонига қасд қилиш одати — сеппуку маросимини ҳурмат қиладиган қаҳрамонлар томошабинларни ҳаяжонга солди ва қўрқитди. Ҳикоя асосини Ричард Чемберлен ижро этган учувчи Жон Блекторн ва Ёко Симада ўйнаган япон аристократи Марико хоним ўртасидаги севги ҳақидаги романтик воқеа ташкил этди. 1980 йилги сериал 12 та “Эмми” номинациясига сазовор бўлган. Аммо ўша пайтдаги “Сёгун” Ғарб жамоатчилиги томонидан ҳайрат билан қабул қилинган бўлса-да, Япониянинг ўзида норозиликка сабаб бўлган. Японлар сериалда ўзларининг мамлакати ҳақида нотўғри стереотиплардан фойдаланишган, деган хулосага келди. Вазиятни ҳатто фильм Голливуд студиясида эмас, балки Японияда суратга олингани ва сёгун ролини таниқли япон актёри Тоширу Мифуне ўйнагани ҳам яхшиламади. Эҳтимол, японларга ёвуз самурайлар кадрда саросимага тушган европаликларга қўрқинчли тўнғиллагани ва ҳар сафар қиличларини ушлаганларида “маданиятлилар” кўз ўнгида ёввойилардек кўрингани учун фильмни ёқтирмагандир.
Янги “Сёгун” муаллифлари Рейчел Кондо ва Жастин Маркс фильмга бўлган ракурсни ўзгартирди — янги сериалда Жон Блекторн (Космо Жарвис) энди марказий қаҳрамон ва “сирли япон руҳини” тушунадиган оқ танли эмас, балки бош образлардан бири холос.
Блекторннинг ҳикояси 1598 йилда голландияликлар Янги дунёдаги испан ва португал мулкларига етиб бориш учун бешта кемани жиҳозлаганларидан бошланади. Католик Испания 40 йил давомида протестант Голландия билан уруш олиб боради, аммо испан денгизчилари Магеллан бўғозини сир сақлашга муваффақ бўлишади. “Эразм” кемасидаги инглиз учувчиси Блекторннинг қўлига бўғоз белгиланган харита тушади ва у капитанни шу йўлдан боришга ишонтиради. Аммо “Эразм” бўронлар сабаб чарчаган экипаж ва касалликдан азият чекаётган денгизчилар билан номаълум Япония қирғоқларига етиб боради. Блекторн ва омон қолган экипаж аъзолари ёмғирдан қочиб дўлга тутилади, чунки саркарда Ябушиге уларга маҳбусдек муносабатда бўлади.
Айнан ўша пайтда Блекторн айёр португал католиклари томонидан Япония моҳиятан протекторатга айлантирилганини билиб олади. Улар ўз динларини мамлакатга яширинча сингдирмоқда, ҳатто инглизларга тайинланган таржимон Марико хоним ҳам насроний. Блекторн қудратли саркарда Торанага португалияликлар ундан яшираётган денгиз савдоси билан боғлиқ ишларнинг ҳақиқий ҳолатини етказишга ва бу соҳада янги ўйинчиларни аниқлашга ҳаракат қилади.
Кекса император вафотидан кейин мамлакатни ёш меросхўр билан Кенгаш бошқаради. Торанага ҳам Кенгаш аъзоси, аммо ундаги ҳокимиятни шафқатсиз қўмондон Ишидо тортиб олган, у ўз пойтахти Осакада зодагон оилалар вакилларини гаровга олган. Ишидонинг автократиясига чек қўйиш ва мамлакатни бирлаштириш учун марҳум императорнинг дўсти ва узоқ вақтдан бери маслаҳатчиси бўлган Торанага сёгунга айланиши керак, яъни қонли фуқаролар тўқнашувини қўзғатиб, ҳокимиятни ҳарбий йўл билан эгаллаши лозим — лекин у бундай қилишни хоҳламайди. У энг олий жасорат ҳокимиятни эгаллаш эмас, балки қон тўкмаслик деб билади.
Эски сериал билан солиштирганда, янги фильмда Марико хонимнинг қаҳрамони ажралиб туради — таржимон қиз Торанага зодагонлар оиласининг меросхўри эканлигини, унинг вакиллари исён учун қатл этилганини ва унинг ўз мақсадлари борлигини дарҳол тушунмайсиз. Сериалда бошқа қаҳрамонлар ҳам катта аҳамиятга эга: ёш меросхўрнинг онаси Очиба, айёр хушмуомала Кику ва фоҳишахона эгаси Жин шулар жумласидан.
Умуман олганда, янги “Сёгун” ҳаяжонли ҳикоялар тўпламидир, фильмда у ёки бу қаҳрамон томошабинга ўз ҳикоясини айтиб бериш учун биринчи ўринга чиқади. Бу ерда асосий мавзу ҳокимият учун кураш эмас, балки қаҳрамонларнинг соф япон фидойилик ва жасорат тушунчаларига мувофиқ яшаш истаги. Японияликларнинг самурай шарафи учун ўзларини қурбон қилишга доимо тайёрлигини Анжин дастлаб тушунмайди. У шаъни поймол қилингандек бўлган бир пайтда ўз жонига қасд қилишга тайёр бўлган Ябушигега ҳайрат билан қарайди.
Ушбу сериалда иккита тамойил тўқнаш келади: прагматик Ғарб онги ҳамда Шарқона содиқлик ва бурч ғояси. Бу ерда гап тахтни эгаллаш эмас — Торанага сёгун бўлишни хоҳламайди. Бироқ бу тарихий дақиқада мамлакатни фақат сёгун ҳукмронлиги остида бирлаштириш мумкинлиги аниқ бўлади.
Изоҳ (0)