• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12653.48
    • RUB159.75
    • EUR14871.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +32°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Ашхобод Ғарб ҳамкорларининг ишончини йўқотмоқда — АҚШ Давлат департаменти

    АҚШ Давлат департаменти Туркманистондаги сармоявий муҳит ҳақида ҳисобот эълон қилди.

    Туркманистон катта табиий газ захираларига қарамай, ўта ноқулай сармоявий муҳитга эга мамлакат бўлиб қолмоқда. Бу ҳақда АҚШ Давлат департаментининг кеча эълон қилинган тадқиқотида айтилади. Мамлакатда ҳукм сураётган ҳукумат назорати, коррупция ва олдиндан тахмин қилиб бўлмайдиган пул-кредит сиёсати тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар учун юқори риск сифатида тавсифланмоқда.

    АҚШ Давлат департаментининг сармоявий муҳит хусусида чоп этган ҳисоботи, Туркманистон давлат ва унга қарашли бизнес тузилмаларида безовталикка сабаб бўлди.

    Марказий Осиё бўйича эксперт Сердар Айтаков NG нашрига берган интервьюсида бу ҳисоботни “кеч бўлса ҳам Туркманистондаги ҳолат бўйича чиқарилган ҳукм” сифатида таърифлади.

    Фото: Google Images

    Тадқиқот дунёда тўртинчи ўринни эгаллаган Туркманистон энг йирик газ ишлаб чиқарувчи етакчилар ўнталигига кирмаслигини кўрсатди. Бунга сабаб мавжуд лойиҳаларнинг ҳукумат томонидан молиялаштирилиши, маълум жараёнлар ва сотувни эса давлат корхоналари томонидан бошқарилиши деб қаралмоқда.

    Норасмий доллар курси расмий курсдан беш баравар юқори бўлган Туркманистонда валютанинг қаттиқ назорати инвесторлар учун жиддий муаммоларни келтириб чиқармоқда. Бундай ҳолда инвесторлар ўз мамлакатларига даромад билан қайта олмайдилар. Импорт учун маҳаллий валютани конвертация қилиш имконининг йўқлиги иқтисодий маълумотларда хатога олиб келади.

    “Бу ҳақиқатан ҳам Туркманистоннинг иқтисодий ва молиявий тизимига нисбатан чиқарилган ҳукм. Тўпланган статистик маълумотлар фақатгина сармоявий муҳит ҳақида эмас. Балки сохталаштириш, манипуляцияларнинг Туркманистон расмийлари эътиборидан, иқтисодиёт ва молиянинг норма чегарасидан ташқарида эканлиги кўрсатмоқда”, дея таъкидлади эксперт.

    Бир неча йилдирки, Жаҳон банки ва Халқаро валюта жамғармаси Туркманистон ҳукумати томонидан тақдим этилган статистик маълумотларни таҳлил қилиш ва қайта ишлашдан бош тортмоқда. 

    Фото: Google Images

    Бундан ташқари, ҳукумат узоқ вақт давомида аҳоли ва уй-жой фондини рўйхатга олишнинг дастлабки натижаларини тақдим этишдан бош тортиб келмоқда. Бундай ҳолат аҳолини рўйхатга олиш тартибини техник жиҳозлаш ва ушбу йўналиш ходимларини қайта тайёрлаш учун катта куч ва маблағ сарфлаган Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Тараққиёт Дастури, БМТ Аҳолишунослик жамғармаси раҳбарлари ва халқаро экспертларни ҳайратда қолдирди.

    Масала дипломатик даражада кўтарилганда эса Туркманистон расмийлари “маълумотларни тақдим этиш имкониятини кўриб чиқамиз”, дея жавоб берди, аммо, афтидан, улар ҳали ҳам “кўриб чиқмоқда”, чунки ҳалигача ҳеч нарса халқаро тузилмаларга тақдим қилинмаган. Охирги марта аҳолини рўйхатга олишнинг тўлиқ ва қатъий таснифи 2012 йилда ўтказилган эди.

    “Вазият шу даражага етдики, Туркманистон аккредитациядан ўтган хорижий дипломатик доираларда Туркманистоннинг газ захиралари, биринчи навбатда, Галкиниш конлари гуруҳи аудитига нисбатан шубҳалар туғилмоқда, бу эса Gafney Consalting, Cline & Associates компаниялари томонидан тасдиқланди.

    Бир хорижлик журналистнинг аудит маълумотлари ҳақидаги саволига Британия компаниясининг юқори лавозимли ходими қарорлар қабул қилишда мустақил ўтказилган қўшимча тадқиқотлар мавжуд эмаслиги ва Туркманистон компанияси томонидан тақдим этилган маълумотларга асосланишини таъкидлаши билан муаммо яна юзага чиқди.

    Туркман режимининг иқтисодий қудратига ҳам шубҳа билан қарала бошланди.

    Туркманистонлик иқтисодчи ва сиёсатшунос Кумуш Байриеванинг NG телеканалига берган интервьюси, Американинг ушбу ҳисоботи “Туркманистон ҳукуматининг молиявий-иқтисодий сиёсат харажатларини аҳоли елкасига юклагани”ни яна бир бор тасдиқлади. Гап расмий ва реал валюта курси орасидаги тахминан беш баравар фарқ ҳақида кетмоқда.

    Фото: Google Images

    Бундан ташқари, Давлат департаменти ҳисоботида қайд этилганидек, ҳукумат томонидан назорат қилинадиган норасмий иккиламчи валюта ҳеч қайси молия ташкилотларида мавжуд эмас.

    “Бу хорижлик сармоядорларнинг даромадларини ўз мамлакатларига олиб кетишда ва маҳаллий валюта, импорт материаллари ёки жиҳозларини АҚШ долларига айлантиришда қийинчилик туғдиради. Бу амалиётнинг ЯИМ маълумотларидан кескин фарқ қилиши, ҳукумат томонидан эълон қилинган иқтисодий кўрсаткичларнинг аксарияти ишончсиз деган хулосани келтириб чиқарди”, — дейилади ҳужжатда.

    Кумуш Байриева масалага шундай аниқлик киритди: маошлар, пенсиялар, стипендиялар ва нафақалар манатнинг (туркман пул бирлиги) долларнинг расмий курси (3,5 манат) бўйича белгиланади, бунга таяниб аҳоли даромадлари юқори даражада дея оламиз. Бу эса, ўз навбатида, барча халқаро ҳисоботларга, жумладан Туркманистон Ташқи ишлар вазирлиги расмийлари томонидан ижобий қаралган “БМТнинг Барқарор ривожланиш мақсадлари бўйича ихтиёрий миллий маърузаси”га киритилган.

    Аммо маҳсулотлар, асосан истеъмол товарлари, хизматлар ва дори-дармонлар нархларининг катта қисми норасмий долларнинг реал курси (бир доллар учун 19,5 манат) асосида белгиланади. Яъни ҳокимият аҳолига беш баравар кам ҳақ тўлайди.

    Ҳисоботда Туркманистон иқтисодиётида малакали кадрлар тақчиллиги ҳақидаги баёнот ҳам бор.

    Фото: Google Images

    “Бу биринчи президент Ниёзов сиёсатидан бошлаб, Туркманистон сиёсий ва мафкуравий раҳбариятининг бир қатор хатоларининг натижасидир. “Биз газ савдосидаги даромадимиз билан ҳамма нарсани сотиб оламиз, шу жумладан малакали мутахассисларни ҳам”, деган қараш нақадар хато бўлганини бугунги кунга келиб кўриш мумкин.

    Расмийларнинг туркман газини хорижга сотишга бўлган сабрсизлигини айнан шундан келиб чиқиб изоҳлаш мумкин. Келиб тушган маблағлар жамиятнинг инсон капиталига сармоя сифатида киритилса яхши бўларди. Аммо йўқ! Ҳатто халқаро молия институтларининг ҳисоботлари ва пресс-релизларида ҳам Туркманистон ҳукумати самарасиз мегалойиҳаларга ҳаддан ташқари сармоя киритиб, инсон капиталини ривожлантиришга, хусусан, таълим, соғлиқни сақлаш ва бошқа соҳаларга инвестиция киритишни унутиб қўяётгани ҳақидаги фикр янгилик эмас”, дея таъкидлади Байриева.

    Шу билан бирга расмийларнинг хорижда сақланаётган 45 миллиард долларлик “олтин ва валюталари” ҳақидаги аниқ рақамлар биринчи марта очиқ эълон қилинди.

    Лекин бу танганинг фақат бир тарафи, дейди Байриева. Унинг сўзларига кўра, сотилган углеводородлар маблағлари “Туркманнефть” ва “Туркмангаз” каби икки давлат ташкилотига келиб тушади. Бироқ у ердаги мутлақо шаффоф бўлмаган активлар ҳақида парламент, мамлакат аҳолиси ва халқаро ҳамкорларга ҳеч нарса маълум эмас.

    “Аммо 10 йилдан кўпроқ вақт ичида биринчи марта, Туркманистоннинг углеводород ортидан келган пулларини “соя”га йўналтирилишнинг барча қирраларини очиб берган “Президентнинг шахсий чўнтаги — Нефть, Газ, Қонун” ҳисоботини яратган америкаликларга раҳмат”, деди сиёсатшунос.

    Байриева, расмийлар ушбу ҳужжат ва халқаро молия институтларининг бошқа материалларини танқидий таҳлил қилиш ўрнига, “сиёсий босим ўтказиш учун” бундай тадқиқотнинг “сиёсий буюртма” эканлиги ҳақидаги чўпчакни тарқата бошлаганига ишончи комил эканлигини таъкидлади.

    Чунки уларда ҳисоботни тўлиқ таҳлил қила оладиган ирода, сиёсий туйғу, хавф ва таҳдидларни баҳоловчи малака етарли эмас. “Газ тижоратига миллионлар сарфланган ерда ҳеч қандай натижа олинмагандан сўнг қандай обрў ҳақида сўз бориши мумкин?, дейди Кумуш Байриева.

    24.07.2024, 17:02   Изоҳ (0)   5951
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    “Қўшни давлатлар билан интеграция учун Россия таъсиридан қутулиш керак” – эксперт билан суҳбат

    30.04.2024, 20:15

    Россиянинг Марказий Осиё давлатлари билан товар айирбошлаш ҳажми 2023 йилда 44 млрд доллардан ошди

    16.05.2024, 12:15

    Кўп қутбли дунёда ШҲТнинг ўрни ва Туркманистоннинг энергетика дипломатияси: Афғонистон иқтисодиётини ўзгартириш учун етарлими?

    19.07.2024, 20:25

    Украина Россияга зарба бериш учун ўз ракеталарини ишлаб чиқмоқда

    24.07.2024, 16:45

    Хитойда “Гаэми”  супертўфони туфайли қизил даражали хавф эълон қилинди

    24.07.2024, 16:25

    Ироқ АҚШдан йил якунига қадар ҳарбий қисмларини тўлиқ олиб чиқишни талаб қилди

    24.07.2024, 15:30
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Навоий инновациялар университети 2 миллиард сўмлик грант дастурини эълон қилди 


    Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби магистратура дастурларига қабул жараёнлари давом этаётганини маълум қилади



    “Бизнесни ривожлантириш банки” БМТ Тараққиёт Дастури билан ҳамкорлик қилади


    Мирзо Улуғбек туманида жойлашган йирик кўчмас мулк аукционга қўйилди


    Суғурта соҳасидаги узоқ кутилган ислоҳотлар: манфаатлар қонун ҳимоясида 


    Yandex Music’да жазирама кайфият учун махсус “Чилла” бўлими пайдо бўлди


    Mobiuz — 8 миллиондан ортиқ абонентлар танлови 


    Вақт синовидан ўтган тармоқ: 33 йиллик фаолият, 12 миллион фойдаланувчи танлови ва мобил алоқанинг янги архитектураси



    Visa Kapitalbank билан Хитойга: WeChat Pay ва Alipay орқали нақд пулсиз тўловлар – эркин, осон ва хавфсиз


    Ўзбекистонда тиббий суғурта нима учун зарур: шифокор қараши ва Нео Insurance тажрибаси


    “Ўзбекинвест” суғурта компанияси 2025 йилнинг I ярим йиллиги якунларини эълон қилди


    ОКМКда янги сулфат кислота цехи қурилмоқда


    Kia Sonet ва ADM Global: Ўзбекистон автомобиль кластерини маҳаллийлаштирилишига   қарийб 260 млн АҚШ доллари миқдорида сармоя

     

    Тавсия этамиз

    Audio Icon

    Андижонча ҳотамтойлик: “Дунё садолари”га сарфланаётган миллиардлар ва шубҳали шартномалар

    24 июл, 21:25

    “Россия аллақачон катта оғалик мақомини йўқотиб бўлди”. Украина уруши постсовет ҳудудида нималарни ўзгартирди?

    24 июл, 15:15

    Нилдан Фрот дарёсигача: махфийликдан тобора реалликка айланиб бораётган “Катта Исроил” концепцияси

    22 июл, 12:22

    КГБ сохталаштирган жиноят – СССР парчаланиши арафасида ўлим жазоси берилган қария ким эди?

    21 июл, 21:06
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Нигерияда гуманитар вазият: 6 ойда қарийб 700 бола очликдан ҳалок бўлди

    Дунё | 26 июл, 23:57

    АҚШда штатларга мигрантларни сақлаш марказлари қуриш учун 608 млн доллар берилади

    Дунё | 26 июл, 23:47

    Қатар Европа Иттифоқига газ таъминотини тўхтатиш билан таҳдид қилди

    Дунё | 26 июл, 23:19

    “Қайтмас бўлиб кетди”. Россиянинг ягона авиаташувчиси сотилиши ёки утилизация қилиниши мумкин

    Дунё | 26 июл, 23:07

    UFC on ABC 9. Абу-Дабидаги мусобақанинг илк жангларининг бирида ўзига хос натижа қайд этилди

    Спорт | 26 июл, 23:06

    “Барселона” тарихидаги энг яхши футболчилар рейтинги тузилди

    Спорт | 26 июл, 22:46

    Фабрика матоларга ишлатилган сувни каналга ташлаган — Андижондаги каналдан нега кўпик оққанига изоҳ берилди

    Ўзбекистон | 26 июл, 22:35

    АҚШ Исроилни ҳимоялаш учун сарфлаган ҳаво мудофаа ракеталарини тиклашга 1 йил ва 2 млрд доллар керак — WSJ

    Дунё | 26 июл, 22:32
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.