• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12634.34
    • RUB162.37
    • EUR14821.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +33°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    "Самарқанд" атамаси қандай пайдо бўлган ва у нимани англатади?

    "Бухоро ёхуд Мовароуннаҳр" телеграм каналида Самарқанд шаҳри номининг келиб чиқиш тарихи ҳақида қизиқ маълумот эълон қилинди.

    "Қадимги юнон манбаларида бу шаҳар Marakanda (Мараcанда), хитой манбаларида эса Кан ва Самоусзян (Катта шаҳар) шаклида қайд этилган. Суғд тилидаги манбаларда унинг номи "смаркану" шаклида қайд этилган.

    Тарихий манбаларда Самарқанд шаҳрининг нима сабабдан бундай аталиши ҳақида турлича талқинлар мавжуд.
    Абу Райҳон ал-Беруний ва Маҳмуд Кошғарий маълумотига кўра, бу шаҳарнинг номи қадимги туркий тиллардаги семиз ва канд сўзларидан иборат бўлиб, "семиз шаҳар", яъни "катта шаҳар" маъносини билдиради. Испан элчиси Руи Гонзалес де Клавихонинг ёзишича, Самарқанд (Самаркант) шаҳрида ҳамма нарса мўл-кўл бўлган. Шунинг учун уни Симескант (Симескант) – "бой қишлоқ" деб атаганлар.

    Фото: Google Images

    Уларнинг тилида симес сўзи "катта", кант эса "қишлоқ" маъносини билдирган. Маҳмуд ибн Вали ва Хофизи Абруларнинг ёзишича, Самарқанд номи бу шаҳарга асос солган қадимги Яман подшоҳи Самар ибн Африқиш исмидан олинган. Абу Тоҳирхўжага кўра Самар исмли турк хонининг исми билан боғлиқ бўлиши мумкин. XIII асрда чизилган Европа хариталарида Хазар мамлакатида Самарча ёки Самарcан номли шаҳар қайд этилган. Ўрта асрларда Ғарбий Ўрол тоғ ёнбағирларида оқиб ўтган дарё ҳам Самар ёки Самур деб аталган.

    Истахрий ҳам Самарқанднинг бир дарвозасида химёрий тилида  "Самарқанддан Санъогача минг фарсах" деган ёзувни кўрганини айтади. Аммо исён юз бериб, дарвоза ёқиб юборилади ва дарвозани Абу Музаффар Муҳаммад ибн Луқмон ибн Наср ибн Аҳмад ибн Асад уни қайтадан ёзувсиз тиклайди.

    Фото: "Дарё"

    "Тарихи табарий"да ёзилишича, Самар деган бир хон шаҳар солдиради. Бу шаҳарга энг аввал "қанд" номли турк қавми кириб ўрнашади. Шунинг учун шаҳар "Самарқанд" деб аталади. "Тарихи Балъамий"да Самарқанд этимологияси хусусида шундай маълумот бор: "Ба Хуросон омад ва аз он ҷо оҳанги Туркистон кард, ки ба замини Турк шавад ба ҳадди Чинистон, то ин писарро, ки Ҳассон фиристода буд, ёрӣ кунад. Шаммар ба Самарқанд омад. Ва он вақт Самарқандро аз Чинистон доштандӣ. Ва Самарқандро 
    ҳисорҳое устувор будӣ. Он ҳисорҳо бикушод ва бисёр бикушту шаҳр вайрон кард ва ба номи хеш кард. Ва пеш аз он номе дигар буд. Пас мардумон шаҳр обод карданд ва инро ба порсӣ Самарканд ном карданд. Ва "канд" ба забони турк "шаҳр" бувад. Ва чун ба арабӣ гардониданд, Самарқанд гуфтанд). 

    Бунинг мазмуни қуйидагича: 

    "Хуросонга келди ва у ердан Ҳассон юборган бу ўғилга ёрдам бериш мақсадида Туркистонга - Чинистонгача бўлган турк ерига йўналди. Шаммар Самарқандга келди. Самарқанд мустаҳкам қалъалардан эди. У қалъаларни забт этди ва кўп ўлдириб шаҳарни вайрон қилди. Унинг (Самарқанднинг) олдинги исми бошқача эди. Сўнг одамлар шаҳарни обод қилдилар ва бунга форсчада Самарканд деб ном бердилар. "Канд" туркчада "шаҳар" демакдир. Буни арабчага ўгириб, Самарқанд деб номладилар".

    Демак, бундан хулоса шуки, Самарқанд туркча сўз бўлиб, бой, катта шаҳар маъноларини англатади", — дейилади телеграмдаги постда.

    16.06.2024, 18:05   Изоҳ (0)   21974
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Ўзбекистонда Қишлоқ хўжалигини ривожлантириш халқаро жамғармасининг ваколатхонаси очилди

    16.06.2024, 14:35

    Марказий банк байрам ва дам олиш кунлари ҳам ишлайдиган банклар рўйхатини эълон қилди

    16.06.2024, 14:16

    Ўзбекистонда 17 июнь куни кузатиладиган об-ҳаво прогнози эълон қилинди 

    16.06.2024, 13:45

    Қурбон ҳайити муносабати билан Шавкат Мирзиёев номига қутловлар келмоқда

    16.06.2024, 13:20

    “Ўзгидромет” кучли ёмғир сабабли ҳудудларни сув босишидан огоҳлантирди

    16.06.2024, 13:01

    Ўзбекистонга тўрт ойда қанча хорижлик ўқиш мақсадида келгани очиқланди

    16.06.2024, 11:05
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Kia Ўзбекистон бозорини эгалламоқда: 2025 йилнинг биринчи ярмида рекорд даражадаги сотувлар


    Beeline Uzbekistan ҳудудларда рақамли ривожланишни жадаллаштирмоқда


    Central Asian University RUR ва THE Impact Rankings 2025 халқаро рейтингларида ўз мавқеини мустаҳкамламоқда


    Чиқим ва кирим: назорат сари илк қадам


    InfinBANK’дан VISA картаси энди Swoo Pay иловасида


    Туризмдаги трендлар 2025: Хитойда Марказий Осиёга – Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистонга қизиқиш ўсмоқда


    riitm ақлли платформаси Ўзбекистон тингловчиларига 30 миллион трек таклиф этмоқда


    BI Sad’O Business лойиҳасида очиқ эшиклар куни бўлиб ўтди ва ЧИЛЛА акцияси бошланди


    Ипак Йўли Банкдан Tradeloan: халқаро битимларни молиялаштириш


    Centrum Air 25 июлдан Тошкент — Сеул тўғридан-тўғри рейсларини бошлайди 


    Нео Insurance — суғурта бозоридаги рақамли ўзгаришларнинг 2 йиллик натижаси 


    Ўзбекистон Миллий банки халқаро капитал бозорида 400 млн АҚШ долларлик облигацияларни муваффақиятли жойлаштирди


    Ўзбекистонда янгиланган HAVAL H6 расман ишга туширилди


    “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг молиявий барқарорлик рейтинги “Fitch Ratings” томонидан “Ижобий” прогнози билан “Б+” даражасида тасдиқланди


    Ичкаридан назар: Imzo фабрикаси қандай ишлайди?

     

    Тавсия этамиз

    Кремль соясидаги жумбоқлар: сирли равишда вафот этган россиялик тадбиркор ва амалдорлар

    10 июл, 20:40

    Исроилнинг Ғазодаги қирғини ягона эмас: Инсоният тарихидаги энг йирик геноцидлар қандай содир бўлганди?

    10 июл, 19:12

    Patriot: Исроил воз кечган, Украина эса кўпроғига эга чиқишни истаётган ярим асpлик тизим ҳақида нималар маълум?

    8 июл, 20:45

    “Ўлим шарбати”: СССРда Сталиндан сўнг иккинчи қудратли шахс номи берилган қурол қандай пайдо бўлганди?

    6 июл, 15:23
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Трамп Украина учун янги ёрдам пакетини тайёрламоқда — Politico

    Дунё | 12 июл, 11:45

    YouTube эндиликда сунъий интеллект ёрдамида тайёрланган видеороликларга пул тўламайди

    Лайфстайл | 12 июл, 11:35

    “Реал Мадрид” 100 млн еврога футболчи харид қилмоқчи

    Спорт | 12 июл, 11:25

    АҚШ Сенати комитети Украинага 500 млн доллар ёрдам кўрсатишни маъқуллади

    Дунё | 12 июл, 11:05

    Павел Дуров ўз муваффақиятининг сирини очди

    Лайфстайл | 12 июл, 10:45

    “Барселона” асосий эътиборини Рэшфорд трансферига қаратади

    Спорт | 12 июл, 10:35

    Ўзбекистонда қанча электромобиль борлиги маълум бўлди

    Ўзбекистон | 12 июл, 10:25
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.