• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12699.14
    • RUB162.16
    • EUR14847.83
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +26°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    "Самарқанд" атамаси қандай пайдо бўлган ва у нимани англатади?

    "Бухоро ёхуд Мовароуннаҳр" телеграм каналида Самарқанд шаҳри номининг келиб чиқиш тарихи ҳақида қизиқ маълумот эълон қилинди.

    "Қадимги юнон манбаларида бу шаҳар Marakanda (Мараcанда), хитой манбаларида эса Кан ва Самоусзян (Катта шаҳар) шаклида қайд этилган. Суғд тилидаги манбаларда унинг номи "смаркану" шаклида қайд этилган.

    Тарихий манбаларда Самарқанд шаҳрининг нима сабабдан бундай аталиши ҳақида турлича талқинлар мавжуд.
    Абу Райҳон ал-Беруний ва Маҳмуд Кошғарий маълумотига кўра, бу шаҳарнинг номи қадимги туркий тиллардаги семиз ва канд сўзларидан иборат бўлиб, "семиз шаҳар", яъни "катта шаҳар" маъносини билдиради. Испан элчиси Руи Гонзалес де Клавихонинг ёзишича, Самарқанд (Самаркант) шаҳрида ҳамма нарса мўл-кўл бўлган. Шунинг учун уни Симескант (Симескант) – "бой қишлоқ" деб атаганлар.

    Фото: Google Images

    Уларнинг тилида симес сўзи "катта", кант эса "қишлоқ" маъносини билдирган. Маҳмуд ибн Вали ва Хофизи Абруларнинг ёзишича, Самарқанд номи бу шаҳарга асос солган қадимги Яман подшоҳи Самар ибн Африқиш исмидан олинган. Абу Тоҳирхўжага кўра Самар исмли турк хонининг исми билан боғлиқ бўлиши мумкин. XIII асрда чизилган Европа хариталарида Хазар мамлакатида Самарча ёки Самарcан номли шаҳар қайд этилган. Ўрта асрларда Ғарбий Ўрол тоғ ёнбағирларида оқиб ўтган дарё ҳам Самар ёки Самур деб аталган.

    Истахрий ҳам Самарқанднинг бир дарвозасида химёрий тилида  "Самарқанддан Санъогача минг фарсах" деган ёзувни кўрганини айтади. Аммо исён юз бериб, дарвоза ёқиб юборилади ва дарвозани Абу Музаффар Муҳаммад ибн Луқмон ибн Наср ибн Аҳмад ибн Асад уни қайтадан ёзувсиз тиклайди.

    Фото: "Дарё"

    "Тарихи табарий"да ёзилишича, Самар деган бир хон шаҳар солдиради. Бу шаҳарга энг аввал "қанд" номли турк қавми кириб ўрнашади. Шунинг учун шаҳар "Самарқанд" деб аталади. "Тарихи Балъамий"да Самарқанд этимологияси хусусида шундай маълумот бор: "Ба Хуросон омад ва аз он ҷо оҳанги Туркистон кард, ки ба замини Турк шавад ба ҳадди Чинистон, то ин писарро, ки Ҳассон фиристода буд, ёрӣ кунад. Шаммар ба Самарқанд омад. Ва он вақт Самарқандро аз Чинистон доштандӣ. Ва Самарқандро 
    ҳисорҳое устувор будӣ. Он ҳисорҳо бикушод ва бисёр бикушту шаҳр вайрон кард ва ба номи хеш кард. Ва пеш аз он номе дигар буд. Пас мардумон шаҳр обод карданд ва инро ба порсӣ Самарканд ном карданд. Ва "канд" ба забони турк "шаҳр" бувад. Ва чун ба арабӣ гардониданд, Самарқанд гуфтанд). 

    Бунинг мазмуни қуйидагича: 

    "Хуросонга келди ва у ердан Ҳассон юборган бу ўғилга ёрдам бериш мақсадида Туркистонга - Чинистонгача бўлган турк ерига йўналди. Шаммар Самарқандга келди. Самарқанд мустаҳкам қалъалардан эди. У қалъаларни забт этди ва кўп ўлдириб шаҳарни вайрон қилди. Унинг (Самарқанднинг) олдинги исми бошқача эди. Сўнг одамлар шаҳарни обод қилдилар ва бунга форсчада Самарканд деб ном бердилар. "Канд" туркчада "шаҳар" демакдир. Буни арабчага ўгириб, Самарқанд деб номладилар".

    Демак, бундан хулоса шуки, Самарқанд туркча сўз бўлиб, бой, катта шаҳар маъноларини англатади", — дейилади телеграмдаги постда.

    16.06.2024, 18:05   Изоҳ (0)   21992
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Ўзбекистонда Қишлоқ хўжалигини ривожлантириш халқаро жамғармасининг ваколатхонаси очилди

    16.06.2024, 14:35

    Марказий банк байрам ва дам олиш кунлари ҳам ишлайдиган банклар рўйхатини эълон қилди

    16.06.2024, 14:16

    Ўзбекистонда 17 июнь куни кузатиладиган об-ҳаво прогнози эълон қилинди 

    16.06.2024, 13:45

    Қурбон ҳайити муносабати билан Шавкат Мирзиёев номига қутловлар келмоқда

    16.06.2024, 13:20

    “Ўзгидромет” кучли ёмғир сабабли ҳудудларни сув босишидан огоҳлантирди

    16.06.2024, 13:01

    Ўзбекистонга тўрт ойда қанча хорижлик ўқиш мақсадида келгани очиқланди

    16.06.2024, 11:05
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    BI Sad’O Business лойиҳасида очиқ эшиклар куни бўлиб ўтди ва ЧИЛЛА акцияси бошланди


    Beeline Uzbekistan ҳудудларда рақамли ривожланишни жадаллаштирмоқда


    Central Asian University RUR ва THE Impact Rankings 2025 халқаро рейтингларида ўз мавқеини мустаҳкамламоқда


    Чиқим ва кирим: назорат сари илк қадам


    Centrum Air 25 июлдан Тошкент — Сеул тўғридан-тўғри рейсларини бошлайди 


    Нео Insurance — суғурта бозоридаги рақамли ўзгаришларнинг 2 йиллик натижаси 


    Ипак Йўли Банкдан Tradeloan: халқаро битимларни молиялаштириш


    Kia Ўзбекистон бозорини эгалламоқда: 2025 йилнинг биринчи ярмида рекорд даражадаги сотувлар


    Ipoteka Bank OTP Group: “Қуёш” — паркентликлар учун янги маҳалла маркази ишга туширилди


    Ипотекага хонадон, совға сифатида эса — омборхона!


    Туризмдаги трендлар 2025: Хитойда Марказий Осиёга – Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистонга қизиқиш ўсмоқда


    Ўзбекистонда янгиланган HAVAL H6 расман ишга туширилди


    “КАФОЛАТ суғурта компанияси” АЖнинг молиявий барқарорлик рейтинги “Fitch Ratings” томонидан “Ижобий” прогнози билан “Б+” даражасида тасдиқланди


    Ўзбекистон Миллий банки халқаро капитал бозорида 400 млн АҚШ долларлик облигацияларни муваффақиятли жойлаштирди


    Сунъий интеллект бўйича икки дипломли таълим — UMFT& FAR EAST University ҳамкорлигида

     

    Тавсия этамиз

    Матриархат даври қайтадими: нима учун қиз фарзанд тарбиялаш трендга айланмоқда?

    14 июл, 13:07

    Оиласини қашшоқлик ва очликдан қутқарган жангчи йигит: Арда Гюлернинг курашга тўла ҳаёт мактуби

    13 июл, 22:15

    Кремль соясидаги жумбоқлар: сирли равишда вафот этган россиялик тадбиркор ва амалдорлар

    10 июл, 20:40

    Исроилнинг Ғазодаги қирғини ягона эмас: Инсоният тарихидаги энг йирик геноцидлар қандай содир бўлганди?

    10 июл, 19:12
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Tesla компанияси автопилот тизими билан боғлиқ ўлим бўйича судланади

    Дунё | 15 июл, 03:39

    Хитой океанларни ўрганиш учун ўзининг биринчи “ақлли” кемасини яратди

    Дунё | 14 июл, 23:55

    “Путин кўпчиликни алдаган, лекин мени алдолмайди” — Трамп 

    Дунё | 14 июл, 23:40

    “Дарё” видеорепортажи: Наманганда 50 кун давом этган гуллар фестивали якунига етди

    Ўзбекистон | 14 июл, 23:27

    Ер эвазига 600 минг доллар: Ўзбекистонда ҳоким ўринбосари ва қатор мансабдорлар пора билан ушланди

    Ўзбекистон | 14 июл, 22:40

    Обама Трампнинг тариф урушларини танқид қилди

    Дунё | 14 июл, 22:30

    “Украинани қуроллантириш учун АҚШ Хитойдан қарз олишга мажбур” — америкалик сенатор

    Дунё | 14 июл, 22:10

    Евроиттифоқ Исроилни жазолашнинг 10 та усулини таклиф этди

    Дунё | 14 июл, 21:50

    Ҳаёт моҳиятини очиб берувчи 10 фалсафий мультфильм

    Кино | 14 июл, 21:35
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.