Хитой “Сибир кучи 2” қувури орқали етказиб бериладиган газ учун тўловни Россиядаги ички нархларга мос тарзда тўламоқчи. Бу ҳақда манбаларга таяниб, Financial Times хабар берди.
Манбаларга кўра, Хитой йиллик режалаштирилган 50 миллиард куб метр газнинг фақат кичик қисмини сотиб олишга рози бўлган. Икки давлат ўртасида газ қувурини қуриш бўйича келишув “Газпром”га ўз мавқейини яхшилаш имконини беради. Чунки компания Европага экспортнинг кескин пасайиши туфайли 2023 йилни рекорд даражада деярли 630 миллиард рубль йўқотиш билан якунлаганди.
Гарчи Россия “Сибир кучи 2” бўйича “тез орада” келишувга эриша олишини расман айтса-да, Financial Times манбалари буни рад этмоқда. Уларнинг сўзларига кўра, айнан музокаралар боши берк кўчага кириб қолгани сабабли жорий йилнинг май ойида “Газпром” раҳбари Алексей Миллер Россия президенти билан бирга Хитойга ташриф буюрмаган.
“Сибир кучи 2” келишуви Путиннинг Хитой раиси билан учрашуви чоғидаги учта илтимосидан бири эди. Қолган иккитаси Россияда Хитой банкларини фаоллаштириш ва Пекиннинг шу ой Женевада бўлиб ўтиши керак бўлган Украина бўйича тинчлик конференциясида қатнашмаслиги, — дейди манбалар.
31 май куни Хитой Украина саммитида қатнашмаслигини эълон қилди. Банк соҳасида эса Россия мудофаа саноати учун бутловчи қисмлар савдосини молиялаштиришда бир ёки бир нечта банкларни тайинлаш имкониятини муҳокама қилмоқда, деди икки манба. Бироқ ҳозирча банк соҳасида ҳамкорлик Россия талабига нисбатан анча паст даражада.
Колумбия университети қошидаги Глобал энергетика сиёсати маркази тадқиқотчилари 2019 йилдан 2021 йилгача бўлган даврда божхона маълумотларига асосланиб, Хитой аллақачон Россияга бошқа етказиб берувчиларга қараганда камроқ нарх тўлаётганини аниқлади. Ўртача бир миллион BTU (Британия термал бирлиги) учун Хитой тахминан 4,4 доллар, Мьянмага 10 доллар, Ўзбекистонга эса 5 доллар тўлайди.
Россияда газ экспорти учун муқобил қуруқлик йўли йўқлиги “Газпром”нинг Хитой шартларини қабул қилишга мажбурлаши мумкин. Хитой вақт у томонида эканига ишонади. У энг яхши шароитларни қўлга киритиш учун кутиш имкониятига эга, — дейди Берлиндаги Россия ва Евросиё тадқиқотлари маркази директори Александр Габуев.
Глобал энергетика сиёсати маркази ҳисоб-китобларига кўра, Хитойнинг импорт қилинадиган газга бўлган талаби 2023 йилдаги 170 миллиард куб метрдан 2030 йилга бориб қарийб 250 миллиард куб метргача кўтарилиши мумкин. 2030 йилга келиб, Хитойнинг газга бўлган талаби катта ёки тўлиқ жорий етказиб бериш қувури ва суюлтирилган газ ҳисобига қопланади. Бироқ 2040 йилгача Хитойнинг импорт талаби ва амалдаги мажбуриятлари ўртасидаги фарқ 150 миллиард куб метрга етади.
Пекиннинг “Сибир кучи 2” газ қувурига нисбатан қатъий позицияси Украинага бостириб кириш Россияни Хитой иқтисодий ёрдамига тобора кўпроқ қарам қилиб қўйганини кўрсатади, — деб ёзади FТ.
Урушдан олдин Россия Европага 200 миллиард куб метрдан ортиқ газ етказиб берган. “Сибир кучи 2” ишга туширилган тақдирда ҳам у Хитойга атиги 98 миллиард куб метр газ етказиб бера олади.
Изоҳ (0)