Кўпчилик учун ҳар куни нонуштага ёки газак сифатида бирор ширинлик истеъмол қилиш кундалик одатга айланиб қолган. Кун давомида организм қанча шакар қабул қилишини ҳисобласангиз, ҳайратга тушасиз. Шакарнинг зарари ва ундан келиб чиқадиган хавфли касалликлар ҳақида бир нечта илмий мақолаларни ўқиб чиқиш орқали қарашларингиз буткул ўзгариши шубҳасиз.
Нима учун кўнгил ширинлик тусайверади? Шакарга қарамликнинг давоси борми? Қуйида ана шу саволларга жавоб оламиз.
Нега организм доимо ширинлик талаб қилади?
Бунинг асосий ва энг кўп учрайдиган сабабларидан бири стрессдир. Сурункали стресс туфайли овқат ҳазм қилиш функцияси блокланади ва тушкунликдаги инсон деярли овқатланмайди. Ёки аксинча дардларини ширинликлар билан “ейишга” ҳаракат қилади. Ширин овқатлар бахт ва қувонч гормони — серотонин ишлаб чиқаришни фаоллаштиради. У бизга яхши кайфият бағишлайди ва ташвишларни камайтиради. Таом қанчалик ширин бўлса, серотонин даражаси шунчалик юқори бўлади.
Аммо танганинг бошқа томони ҳам бор. Серотонин тез фурсатда кўпайиб, яна қисқа муддат ичида жойига келади. Шунинг учун яхши кайфият узоққа чўзилмайди. Ширинликлар тамаки ёки спиртли ичимликлар каби миянинг тузилишини фаоллаштиради. Шунинг учун шакарга қарамлик гиёҳвандлик каби кучли ҳисобланади.
Ширинлик ейиш хоҳишининг навбатдаги сабаби — энергия етишмаслиги. Ҳозирда кўплаб инсонларда C, D, B гуруҳи витаминлари, хром, магний, рух, темир каби микроэлементлар танқислиги учрайди. Шаҳарда яшовчи шахсларда энергия етишмаслиги, заифлик ва чарчоқ кучли бўлади.
Мазкур микроэлементлар ва витаминлар метаболик жараёнларда, қувонч ва завқ гормонларини ишлаб чиқаришда, углевод алмашинувида иштирок этади. Улар қондаги инсулин ва глюкоза даражасини назорат қилади. Шунинг учун энергияси йўқ организм ширинлик талаб қила бошлайди. Биз эса фойдали бўлган мураккаб углеводлар ўрнига енгил углеводлар — шакарни танлаймиз.
Ширинликларга ружу қўйишнинг яна бир сабаби — нотўғри овқатланиш. Оқсиллар, ёғлар ва углеводларга бой маҳсулотлар истеъмол қилмаслик ва доимий шакар ейиш қондаги глюкоза даражасига таъсир қилади, инсулин ошади.
Ширинликлар нимаси билан хавфли?
Шакар чекиш ёки спиртли ичимликлар каби зарарли эканлигини аксарият инсонлар тушунмайди. Зарарсиз бўлиб кўринган биргина торт бўлагининг нимаси хавфли бўлиши мумкин дерсиз? Ҳаддан ортиқ миқдорда шакарни истеъмол қилиш юрак-қон томир касалликлари, қандли диабет ва семиришга олиб келади. Шакар тез қаритади, юзга барвақт ажин туширади, сочларни оқартириб юборади.
Организмга тушган паразитлар, кандидалар ва бошқа бактериялар айнан шакар билан озиқланади ва турли касалликлар ривожланишига олиб келади. Шунинг учун ошқозон-ичак тизимига аҳамият бериш ва ичак флорасини тиклаш жуда муҳимдир.
Шакарга қарамликдан қандай қутулиш мумкин?
Биринчидан, ширинликларга бўлган кучли истакнинг сабабини аниқлаш лозим. Агар бу микроэлементлар ва витаминлар етишмаслиги бўлса, уларнинг ўрнини тўлдириш, ошқозон-ичак тракти билан боғлиқ муаммолар бўлса, ичак флорасини тиклаш ва яллиғланишни бартараф этиш керак. Агар бунинг сабаби энергия етишмаслиги бўлса, психо-эмоционал фон билан ишлаш лозим чунки нерв тизими ҳам маълум витаминлар ва микроэлементлар билан озиқланади.
Агар инсон бутун умри давомида доимий ширинлик истеъмол қилган бўлса, бу одатни бир неча кунда тарк этиш қийин масала. Аммо сабабни аниқлаб, унга қарши курашилса, ширинликка бўлган иштиёқ аста-секин камаяди. Шакардан воз кечиш босқичма-босқич амалга оширилади.
Изоҳ (0)