Биз нима есак, ўшамиз. Буни айтганда Гиппократ мутлақо ҳақ эди. Бугунги кунда дўкон расталарида хилма-хил маҳсулотлар таклифи бўлган пайт инсонлар доим ҳам соғлом овқатланиш тартибига риоя этмайди. Бу айниқса тишлар саломатлигида акс этади. Тишлар кўринишининг ўзгаришига гигиена қоидаларига риоя қилмасликдан ташқари, айрим маҳсулотлар истеъмоли ҳам таъсир қилади. Улар ҳақида эса қуйида маълумот бериб ўтамиз.
Тишлар учун энг зарарли маҳсулот — ширинликлар
Ширинликлар оғиз бўшлиғидаги бактерия ва микроорганизмларнинг “севимли овқатидир”. Улар шакардан ҳаёт учун энергия сифатида фойдаланади. Натижада турли кислоталар пайдо бўлиб, тиш эмалидан минералларни ювиб кетади ва кариес ҳосил бўлади.
Эътиборли жиҳати шундаки, истеъмол қилинадиган ширинликнинг ҳажми эмас, балки частотаси муҳим аҳамиятга эга. Ширинлик егандан сўнг оғиз бўшлиғидаги pH даражаси пасаяди ва кислоталар миқдори ошади. Унинг даражаси нормага келиши учун 40-60 дақиқа керак бўлади.
Мевалар таркибида ҳам табиий сахароза ва кислоталар мавжуд. Улар ҳам тиш эмалини емиради ва кариесга олиб келади. Янги сиқилган шарбатлар, компотлар ҳам шулар жумласидандир. Шунинг учун ширинлик, мева ва шарбат истеъмолидан сўнг камида оғизни чайқаш лозим.
Тишлар учун бошқа зарарли ичимликлар
Эрталаб бир финжон қаҳва ёки лимонли бир стакан сув ичиш каби одатлар ҳам тишлар саломатлигига салбий таъсир қилади. Ишлаб чиқарувчилар қаҳва таъмини мазали қилиш учун унга лимон, олма кислоталари қўшади. Бундай кислоталар тиш эмалини қисқа фурсатда емириб, тишлар орасида тошлар ҳосил бўлишига олиб келади.
Музқаймоқ билан қаҳва ичишни яхши кўрадиганлар учун ҳам ёмон янгилик бор: иссиқ ва совуқ овқатни бир вақтда истеъмол қилиш тиш ва милклар сезгирлигини оширади ва эмалда ёриқлар ҳосил қилади.
Газланган ичимликларнинг зарари ҳақида эса кўпчилик эшитган бўлса керак. Газли лимонадлардаги кўп миқдорда шакар ва кислоталари эмалдаги минералларни ювиб юборади. Айниқса, эмал зичлиги паст бўлган сут тишларининг барвақт тўкилишига сабаб бўлади.
Тишлар саломатлиги учун тавсия этилмайдиган маҳсулотлар
Нон маҳсулотлари, турли пишириқлар, печенье ва круассанлардаги шакар ёпишқоқ хусусиятга эга бўлгани учун тишларда узоқроқ вақт қолади ва оғиз бўшлиғидаги бактериялар улардан энергия олиб, кислота ишлаб чиқаради.
Қотирилган нон, писта, чипс ва ёнғоқлар оғиз бўшлиғининг шиллиқ қаватини шикастлаши ва ҳатто тишларни қисман синдириши мумкин. Бундай маҳсулотларни истеъмол қилишни чеклаш ёки егандан сўнг албатта тишларни яхшилаб ювиш даркор. Шунингдек, ҳар 6 ойда бир маротаба стоматолог кўригидан ўтиш ҳам муҳим.
Изоҳ (0)