Бугунги кунда артериал гипертония дунё бўйлаб миллионлаб одамларга таъсир қиладиган энг кенг тарқалган ва хавфли тиббий муаммолардан бири бўлиб қолмоқда.
Россия Фанлар Академияси академиги, ФЕСC профессори, Сеченов Университети госпитал терапия клиникаси директори, юрак етишмовчилиги бўйича мутахассислар жамияти президенти Юрий Никитич Беленков билан бўлган суҳбатда биз ҳаётнинг турли босқичларида артериал босимни назорат қилиш нима учун муҳимлигини, ирсият гипертония ривожланиш хавфига қандай таъсир қилишини ва ушбу касалликни олдини олиш учун қандай профилактик чоралар кўрилиши мумкинлигини билиб оламиз.
Артериал босим учун оптимал мақсадли кўрсаткичлар қандай?
Кўпчилик катталар учун оптимал кўрсаткичлар бу 120 га 80 мм сим. уст. Аммо тушуниш муҳимки, босимнинг пастроқ ёки юқори кўрсаткичлари ёш ва умумий соғлиқ ҳолатига қараб нормал бўлиши мумкин.
Мисоллар келтиришингиз мумкинми?
Албатта. Масалан, 18 ёшли соғлом қиз учун нормал босим 100 га 70 бўлиши мумкин. Аммо 50 ёшдан катта одамларда биз 120 га 70 дан паст босимни тавсия қилмаймиз, чунки бу заифлик ва органларнинг етарли қон таъминланмаси билан боғлиқ бошқа муаммоларга олиб келиши мумкин.
Юқори нормал босим нима деб ҳисобланади?
130 дан 139 га 80 дан 89 мм сим. уст. босими юқори нормал деб ҳисобланади. Бу муҳимдир, чунки бундай кўрсаткичлар диққат билан кузатувни ва эҳтимол аралашувни ҳам талаб қилиши мумкин.
-biK8N-sv.jpg)
Гипертония ривожланиш хавфини қандай камайтириш мумкин?
Асосий эътибор соғлом турмуш тарзига қаратилиши керак. Бу тузни чеклаш, мунтазам жисмоний машқлар, чекишдан воз кечиш ва тананинг массасини назорат қилишни ўз ичига олади. Шунингдек, спиртли ичимликларни ҳаддан ташқари истеъмол қилишдан сақланиш лозим.
Гипертонияда қандай дори-дармонлар одатда қўлланилади?
Беш асосий антигипертоник дорилар синфи мавжуд. Даволашни индивидуаллаштириш жуда муҳим, кўпинча беморга қулайлик яратиш ва тавсияларга риоя қилиш эҳтимолини ошириш учун битта таблеткада икки дорининг комбинацияси билан бошланади.
Демак, сиз гипертонияни даволашда профилактик чоралар ҳақида гапиряпсиз тўғрими?
Ҳа, айнан шундай. Узоқ вақт таъсир қилувчи дори-дармонларни қўллаш нафақат юқори қон босимини пасайтиради, балки келажакда унинг ошишини олдини ҳам олади. Бу профилактик тиббиёт шакли ҳисобланади.
Босимини ҳар қанчада ва қайси вақтда ўлчаган яхши?
Босимни эрта тонгда ўлчаш тавсия этилади, чунки бу кечаси қандай кўрсаткичлар бўлганини тушунишга ёрдам беради ва кечқурун кун давомида умумий профилни кўриш тавсия қилинади. Аниқлик учун, босимни кетма-кет уч марта 1-2 дақиқа оралиғида ўлчаш ва ўртача қийматдан фойдаланиш керак.
Агар гипертонияни даволамаса нима бўлади?
Бу миокард инфаркти, инсульт, буйракларнинг шикастланиши ва ҳатто кўриш қобилиятининг йўқотиш каби жиддий асоратларга олиб келиши мумкин.
Гипертония - нафақат томирларга, балки бу томирлар олиб борадиган органларга ҳам таъсир қиладиган касалликдир.
Қандай ҳолатда шошилинч равишда шифокорга мурожаат қилиш керак?
Идеал ҳолда, ҳар бир катталар мунтазам равишда тиббий текширувдан ўтиши керак, аммо агар бош оғриғи, бош айланиши, қулоқлардаги шовқин, кўришдаги ўзгаришлар каби аломатлар пайдо бўлса ёки авлодида юрак-қон томир касалликлари билан касалланганлар бўлса, бу айниқса муҳимдир.
Мойиллиги бўлган одамлар 35 ёшдан бошлаб мунтазам равишда кардиологга ташриф буюришлари керак.
Гипертонияни олдини олиш учун қандай турмуш тарзини тавсия қиласиз?
Юриш ёки сузиш, ҳайвон ёғлари ва тузни чеклаш билан мувозанатли овқатланиш, чекишни ташлаш ва спиртли ичимликлар истеъмолини назорат қилиш каби ўртача жисмоний машқларни ўз ичига олган соғлом турмуш тарзи. Уйдаги босимни мунтазам равишда кузатиб бориш, босим ўзгаришини назорат қилишга ва ўз вақтида даволанишга ёрдам беради.
Яъни, сиз ҳатто 19-20 ёшда ҳам босимни кузатиб боришни тавсия қиласизми?
Ҳа, албатта, чунки ҳомиладорлик пайтида аёлларда гипертония ривожланиш хавфи ортиши мумкин. Бу физиологик ўзгаришлар билан боғлиқ бўлиб, сиз нафақат ўзингизни, балки болангизни ҳам қон айланишини сақлашингиз керак. Бундан ташқари, агар оилада гипертония касаллиги бўлса, айниқса аёлларда, қизларда унинг ривожланиш хавфи сезиларли даражада ошади.
Масалан, агар она ва бувиси гипертония билан оғриган бўлса, қизнинг биринчи ҳомиладорликдан кейин ушбу касалликка чалиниш эҳтимоли юқори.
Ёш одам гипертонияни олдини олиш учун нима қила олади?
Биринчидан, ўз оиласидаги соғлиқ тарихини билиши, иккинчидан, ўзингизни яхши ҳис қилсангиз ҳам артериал босимни мунтазам ўлчаш. Учинчидан, мувозанатли овқатланиш, иложи бўлса стресслардан қочиш каби соғлом турмуш тарзини олиб бориши лозим.
50 ёшдан кейин нима дейиш мумкин?
Бу ёшда бошқа жиддий касалликлар шакллана бошлайди ва мунтазам тиббий кўрик янада муҳим бўлади. Диспансеризация, гарчи баъзан танқид қилинса ҳам, сурункали касалликларни, шу жумладан, гипертонияни эрта аниқлаш ва олдини олишда муҳим рол ўйнайди.
Polpharma компанияси ҳақида нима дейсиз?
Polpharma — бу йирик фармациялик компания, Польшада 1935 йили бундан 100 йил олдин асосланган. Бу кампания халқаро бозорда ва Ўзбекистонда 20 йилдан ортиқ муваффақиятли хизмат қилмоқда.
Бу дорилар кўпинча бирлаштирилади ва улар бир нечта фаол таркибий қисмларни ўз ичига олади, бу эса даволаниш самарадорлигини оширишга ёрдам беради. Шунингдек, Polpharma генерик дориларни ҳам ишлаб чиқариш билан фаол шуғулланади.
Генериклар — бу препарат арзон нархда, лекин ҳақиқий дорилар билан бир хил эффект берадиган дори воситаси.
Бунинг сабаби шундаки, генерик ишлаб чиқарувчи компаниялар асл дори-дармонларни ишлаб чиқарувчилар сингари дастлабки ишлаб чиқариш ва кўп йиллик клиник синовлар учун катта маблағ сарфлашмайди. Шу тарзда, генериклар кенг аҳоли учун, айниқса паст ва ўрта даромадли мамлакатларда аҳоли учун даволашни янада қулайроқ қилади.
Polpharma, шунингдек, замонавий фармакология бўйича малака ва билимларни оширишга ёрдам берадиган мутахассисларни олиб келиш ва маҳаллий шифокорлар учун ўқув дастурларини ташкил этиш орқали тиббиёт ҳамжамиятини ривожлантиришга катта ҳисса қўшади. маҳаллий шифокорлар учун ўқув дастурларини ташкил этиш орқали тиббий жамоатчиликни ривожлантиришга катта ҳисса қўшмоқда, бу эса малакани ошириш ва замонавий фармакология соҳасидаги билимларни кенгайтиришга ёрдам беради.
Бу Polpharmaни нафақат сифатли дори-дармонларни ишлаб чиқариш билан шуғулланадиган, балки мавжуд бўлган ҳудудларда соғлиқни сақлаш даражасини яхшилашга интилаётган жаҳон фармацевтик бозорида муҳим ўйинчига айлантиради.
Шериклик ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)