Ўзбекистонда энг камида 69 нафар, бироқ расмий маълумотларга кўра 68 нафар боланинг ўлими, 16 нафар боланинг ногирон бўлиб қолишига олиб келган сироп иши бўйича бошланган суд бугун, 26 февраль куни якунига етади. Тошкент шаҳар судларининг Жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати сироп воқеасида айбланган 23 нафар судланувчига ҳукм ўқийди.
Мамлакатда жамоатчиликни жунбушга келтирган “Док-1 Макс” иши нима? У қачон бошланганди ва нима оқибатларга олиб келди? Салкам 7 ой давом этган судда нималар рўй берди? “Дарё” суд ҳукми аввалида сироп ишига доир энг қизиқ воқеаларни ёдга олади.
-w91er8Co.jpg)
2022 йилнинг октябрь, ноябрь ва декабрь ойларида болалар шамоллашига қарши қўлланилган “Док-1 Макс” ва “Амбронол” сиропи 2023 йилнинг январь ойида мамлакатда “Док-1 Макс” фожиаси сифатида бўй кўрсатди. Фожианинг дастлабки қурбонлари ҳақида хабар берган масъуллар марҳум болалар сони 65 нафар эканини очиқлаган бўлса, кейинчалик бу рақамлар 68 нафарга етгани маълум бўлди. 2022 йилнинг декабрь ойида тармоқларда Самарқанд шаҳридаги дорихоналардан харид қилинган “Док-1 Макс” таблетка ва сироп дори воситаларини қабул қилган беморларда турли ножўя таъсирлар кузатилгани ҳақида хабарлар тарқалганди. Фармацевтика тармоғини ривожлантириш агентлиги ушбу вазиятни дарҳол назоратга олди. Заҳарли сироп ҳақида жамоатчиликка ошкор қилган Самарқанд вилояти Болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бош врачининг ёзишича, икки ойда 21 киши шу дори воситаси қабулидан сўнг шикоят қилган. 17 нафар боланинг аҳволи ўта оғир бўлиб, уларнинг 15 нафарида ўлим ҳолати кузатилган.
2023 йилнинг 11 август куни сироп воқеасига доир жиноят иши Тошкент шаҳар судларининг Жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати томонидан кўриб чиқилиши маълум бўлди. Ва ўша куни суднинг дастлабки мажлисида 21 нафар судланувчи шахсига аниқлик киритилди. Айнан шу суд мажлисида сироп ишида энг асосий айбдорлардан бири сифатида кўрилаётган ҳиндистонлик С.Р.П. (Quramax Medical МЧЖ директори)нинг адвокати Даврон Аҳмадов суд ҳайъатидан ҳимояси остидаги айбланувчининг дини, вегетарианлигини инобатга олиб, унга нисбатан қўлланилган қамоқ эҳтиёт чорасини бекор қилишни, айбланувчига қамоққа олиш билан боғлиқ бўлмаган эҳтиёт чораси қўлланилишини сўради. Суд илтимосномани рад этди. Бундай илтимоснома адвокат томонидан кейин ҳам бир неча бор янгради. Лекин барчаси рад қилинди.
Судланувчиларнинг адвокатлари мазкур суд жараёнини ёритиш истагида бўлган интернет нашрлари — “Кун.уз” ва “Қалампир.уз”ни айбсизлик презумпциясига амал қилмаётганликда айблади. “Газета.уз”нинг эса суд жараёнини онлайн тарзда жамоатчиликка намойиш қилаётганидан шикоят қилиб, бу сайтнинг ҳам жараённи ёритиш истагини “ўлдирди”. Шундан сўнг ушбу нашрлар маълум муддатгача, суд жараёнлари ҳақида маълумот бермади.
Суд тергови жараёнида сиропдаги заҳарли моддани аниқлаш учун сичқонларда тажриба ўтказилгани, Фармацевтика тармоқларини ривожлантириш агентлигининг собиқ мансабдорлари дориларни рўйхатдан ўтказиш билан боғлиқ ҳолатларда 33 минг, 45 минг, 88 минг доллар пора олди-бердиси қилгани очиқланди. Пул олгани айтилган мансабдорлар гарчи буни рад этса-да, воситачи бўлган судланувчи пора воқеасини тан олди. Шундан сўнг қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чораси қўлланилган судланувчилар 7 нафардан 8 нафарга етди. 2023 йилнинг декабрь ойида мазкур жиноят ишига 16 нафар боланинг ногирон бўлиб қолиши, яна 3 нафар боланинг ўлими билан боғлиқ ҳолат қўшилиб, икки жиноят иши бириктирилди. Судланувчилар 21 нафардан 23 нафарга, қамоқ нарзидаги эҳтиёт чораси қўлланилганлар эса 8 нафардан 9 нафарга ошди.
Салкам 7 ой давом этган суд жараёнларида тиббиёт ходимларига ҳам жиноий иш қўзғатиш сўралди. Соғлиқни сақлаш вазирлигининг масъуллари, хусусан вазир ўринбосари Элмира Босихонава ҳам сўроқ қилинди. У сироп фожиасини тиббиёт ходимлари ҳам кеч англаб етганини, бироқ шундай бўлса-да, шифокорлар болаларни асраб қолиш учун қўлидан келган ишни бажарганини таъкидлади. Ва мамалакат шифокорлари номидан халққа мурожаат қилиб, кечирим сўради.
Судда сўралган жабрланувчилар вафот этган ва ногирон бўлиб қолган фарзандлари учун товон пули сўради. 100 миллион сўмдан бошланган компенсация миқдори аввалига 8 миллиард, сўнгра 500 миллиард сўмга етди. Давлат айбловчиси музокара сўзида судлов ҳайъатидан судланувчиларга муддат талаб қилар экан, жабрланувчиларнинг қонуний вакилларининг ҳар бирига 100 миллион сўмдан, фарзанди енгил тан жароҳати олган 2 нафар ота-онага эса 20 миллион сўмдан товон пули ундириб беришни сўради.
Судда музокара сўзи билан чиқиш қилган адвокатлар тергов органи судланувчиларга қўйилган айбловларни далиллар билан исботламаганини, умумий айблов йўлидан борилиб, фактлар келтирилмаганини даъво қилди. Хусусан, Фармацевтика тармоқларини ривожлантириш агентлигининг собиқ раҳбари Сардор Кариев ўзига қўйилган айбловларни тамоман рад этиб, тан олмаслигини билдирди ва суддан унга нисбатан оқлов эълон қилинишини сўради.
Суд мазкур жараёнларни батафсил кўриб чиқиб, 2024 йилнинг 19 февраль куни маслаҳатга кирди. Судлов ҳайъати бугун 26 февраль куни соат 15:00 да маслаҳатдан чиқиши кутилмоқда.
Изоҳ (0)