Келинни йиғлатиш шарт: турк тўйларидаги ноодатий анъаналар

Даврлар ўзгариб, кўпчилик турклар замонавий тўй қилаётган бўлса-да, баъзи анъаналар ҳалигача сақланиб қолган.

Ҳина кечаси

Ҳина кечаси одатда тўйдан 2-3 кун олдин ўтказилади. Меҳмонлар йиғилишади, халқ қўшиқларини куйлашади. Байрам жараёнида келиннинг кафтига ва куёвнинг кичик бармоғига ҳина суртилади. Ҳина муқаддас бўёқ ҳисоблангани учун муҳим воқеалар олдидан — ҳарбий хизматга кетаётганлар ва уйланаётганларга суртилади.

Ҳина кечасида келинни йиғлатиш муҳим қисм ҳисобланади. Келинни ҳина ва шам қўйилган патнис кўтариб олган қизлар ўраб олиб, доира ичида айлантиришади. Шу вақтда анъанавий халқ қўшиқлари куйланади, бу эса кучли ҳиссий муҳит яратади ва келин йиғлаши керак бўлади. Тадбирдан мақсад барча кўз ёшлар шу ерда тўкилиб, келин янги уйида бахтли яшаб, бошқа йиғламаслигини таъминлашдир.

Ҳина кечаси учун анъанавий кийим — биндаллидир. Одатда қизил рангдаги либосга устунлик берилади, шунингдек қизил, яшил ва тўқ кўк ранглардан ҳам фойдаланилади. Қизил рангга афзаллик берилишининг сабаби у муҳаббат, содиқлик ва турмуш ўртоғига тегишлиликни билдиради.

Тўй маросими

Туркияда тўй маросимлари шарқдан ғарбга, ҳудудларнинг анъаналари ва куёв ҳамда келин қандай оилада тарбияланганига қараб фарқ қилади. Агар тўй олис қишлоқда бўлса, маросим асосий майдонда ўтказилади. Барча маҳаллий аёллар меҳмонлар учун таом тайёрлайди, эркаклар миллий асбобларда мусиқа чалиб, меҳмонлар ярим кечасигача рақсга тушади.

Йирик шаҳарларда тўй маросими салонда ўтказилади, у ерда овқат ва салқин ичимликлар тортилади. Расмий никоҳдан ўтгандан сўнг торт кесилади ва совғалар қабул қилинади, бу пайтда эса оркестр мусиқа чалиб туради. Анъанага кўра, эртаси куни келин-куёв тўй саёҳатига жўнаб кетади.

Келинлик либоси

Замонавий турк келинлари одатда оқ либос кийишни ва бошига фата тақишни афзал кўради. Оқ кўйлакдан ташқари, кўпчилик келинларда яна бир умумийлик бор — қизлик белбоғ. Одатда бу келин белига боғланадиган қизил лента бўлиб, у қизнинг бокиралигини билдиради. Ўтмишда қизлик белбоғисиз чиққан қиз маҳаллий аҳоли орасида гап-сўзларга сабаб бўлган, лекин ҳозирги замонавий келинлар имижига камар қўшишни ўзлари ҳал қилади. Аввалги пайтларда турк келинлари қизил ниқоб ҳам тақишган, бироқ бу одат ҳозир камдан-кам учрайди.

Туркча тўйга таклиф қилинган киши совға ҳақида бош қотирмаса ҳам бўлади. Қимматбаҳо идиш тўпламлари, ётоқ жамланмалари ва бошқа уй-рўзғор совғалари ҳақида унутинг, чунки бу ерда фақат 2 та танлов мавжуд. Жуфтлик ҳужжатни имзолаганидан ва расман турмуш қурганидан сўнг, уларнинг бўйнига қизил ленталар боғланади. Меҳмонлар уларга олтин тангалар, заргарлик буюмларини туҳфа қилади ёки матога пул ёпиштиради.

Бу анъана янги турмуш қурганларнинг моддий муаммоси ҳал қилади. Жуфтликлар олтинни кўп йиллар давомида сақлайди ва уни фақат фавқулодда ҳолатлардагина ишлатади.

Ноодатий анъаналар

Туркиядаги ноанъанавий одатларга кўра, тўйдан олдин тиббий кўрикдан ўтиш шарт. ЗАГС ходимлари куёв ва келиннинг аризасини юқумли касалликлар, генетик касалликлар ва сил касаллиги бўйича қон таҳлиллари натижасиз қабул қилмайди. Туркияда анъанавий қарашларга кўра, никоҳдан олдин куёв ва келиннинг оилалари ҳам ёшларнинг тиббий карталаридан хабардор бўлиши керак. Уларнинг фикрича, бу келажакдаги болаларнинг соғлиғига таъсир қилиши мумкин.

Туркияда янги оилада ким бошлиқ эканлигини кўрсатиш учун келин-куёв бир-бирининг оёғини босишга ҳаракат қилади. Куёв келиннинг оёғини қаттиқ босиб юбормаслиги учун маросимни фақат келин бажариши таклиф қилинади. Бу ҳолат турк оиласида ҳамма нарса хотиннинг қарорига биноан амалга оширилиши, чунки у оилада асосий шахс эканлигини билдиради.

Яна бир ғалати одат шундан иборатки, куёвнинг дўстлари тўйдан кейин уни дўппослаши керак. Улар янги куёвни уйигача кузатиб боришади, у эшикдан қадам босгач, дўстлари уни ураётгандек кўрсатишади. Шундай қилиб, эркак бу маросим орқали бўйдоқлик ҳаётидан бутунлай кетади.

Бундан ташқари, Туркияда никоҳ узуклари расмий никоҳдан кейин эмас, балки совчилик пайтида тақилади. Узуклар қизил лентага боғланган бўлиб, уни оиланинг кекса аъзоларидан бири кесиши керак. Тўйдан олдин куёв ва келин узукларни ўнг бармоғига, тўйдан кейин эса чап бармоғига тақади.