Амударёдан 2023 йилда қайси давлат кўпроқ фойдалангани маълум қилинди

Ўзбекистон 2023 йилда Амударё сувининг 18,3 километр кубидан фойдаланган. Бу ҳақда Марказий Осиё давлатлараро сув хўжалигини мувофиқлаштириш комиссияси илмий-ахборот маркази маълумотларига таяниб “Метеожурнал” хабар берди. 

Қайд этилишича, Амударё суви 2023 йилда уч мамлакатга 47,58 километр куб сув улашди (Афғонистон ҳисобга олинмаган). Дарё сувидан энг кўп фойдаланган Туркманистон бўлиб, улар дарё сувини 42 фоизини ўз мамлакатига йўналтирди. Бу, дарёнинг қарийиб 20 километр куб суви демакдир.

Кейинги ўринда Ўзбекистон бўлиб, дарё сувининг 38,4 фоизини ишлатди (18,3 километр куб атрофида). Тожикистон ҳисобига 19,8 фоиз сув тўғри келди (9,4 километр кубдан ортиқ).

Афғонистон бўйича маълумотлар мавжуд эмас, лекин сув олиш бўйича у қандай бўлишидан қатъи назар, Афғонистон ҳеч бўлмаганда ҳозирча рўйхатдаги тўрт ўриндан 4-ўринни эгаллайди.

“Ушбу статистика минтақада аҳоли сони энг кам давлат бўлган Туркманистонда сувдан ниҳоятда самарасиз фойдаланилаётганининг яққол далилидир. Расмий маълумотларга кўра, мамлакатда 7 миллиондан кўпроқ аҳоли истиқомат қилади, мустақил ҳисоб-китобларга кўра — 5 миллиондан сал кўпроқ. Ҳатто аҳоли сони бўйича расмий маълумотлардан келиб чиқса ҳам, Туркманистон 2023 йилда Амударёдан сув олиши аҳоли жон бошига 6741,7 метр кубни ташкил қилди”, — дейилади маълумотда. 

Туркманистоннинг Мурғоб, Тажан, Атрек, Сумбар каби бошқа ички дарёлари ва сув ресурслари ҳисобга олинса, аҳоли жон бошига умумий сув истеъмоли бундан ҳам юқори.  Ушбу давлат дунёда сувдан пала-партиш ва ҳаддан ташқари кўп фойдаланаётган мамлакат рўйхати ичида пешқадам бўлиб турибди.

Мавсумлар кесимида ҳам Туркманистон Амударёдан энг кўп фойдаланувчи бўлган. Февраль, март ва июль ойларини инобатга олмаса, туркманлар ҳар ой Ўзбекистондан кўп сув олган.

Шу билан бирга, ОАВлардаги кўплаб маълумоларга кўра, Туркманистон суғориладиган сув танқислигидан мунтазам азият чекмоқда. Бунга сабаб қилиб қатъий марказлашган бошқарув тизимига қурилган бошқарув тизимининг ўта самарасизлиги, аграр сектордаги мутахассислар етарли малакага эга эмаслиги, коллектор ва суғориш каналлари тизими эскириб кетгани, каналлар орқали сув ташишда кўп сув йўқотилиши кабилар келтирилган.