Футболда ғалаба учун, ҳаттоки, энг буюк футболчилар ҳам турли найрангларни қўллашади. Масалан, Моуриньо ўз шогирдларига кўрсатмалар бериш учун кир чойшаблар орасига кириб олган. Белса рақибини ўрганиш учун жосусларни ёллаган. Марадонанинг Англия дарвозасига қўли билан урган ўша машҳур голни ҳамма билади.
Баъзи жамоалар ўйинчилари рақиб 11 метрлик жаримадан фойдалана олмаслиги учун ўша нуқтани оёғи билан эзиб қўйиши мумкин.
Аммо бу ҳолатлар бугун сизга ҳикоя қилинадиган ҳолатлар олдида оддийдек туйилиши мумкин.
Англия Кубогини қўлга киритиш учун бир ҳафта ювинмаслик
1988 йилда “Уимблдон” сенсацион тарзда “Ливерпуль”ни мағлуб этиб, Кубокка эга чиқди. Винни Жонс сардорлигидаги жамоани қўпол ўйини сабабли ўша пайтларда “аҳмоқлар тўдаси” деб аташган. Финал ўйинидан олдин жамоа ҳақидаги гапларнинг ўзи рақибларни қўрқитиб турган вазиятда улар яна бир найранг ўйлаб топишди — ювинмаслик.
“Биз меҳмонхонага бордик ва бир ҳафта давомида ўйингача ювинмасликка қарор қилдик. Агар кимдир ювинса, у қаттиқ жазоланарди”, — деб эслайди Жон Фашан The Daily Star’га берган интервьюсида.
“Таркибимизда бир нечта ҳеч нарсадан тап топмайдиган футболчилар бор эди. Улар ўйинда биздан бир километр наридан ҳид келиши кераклигини уқтиришарди. Биз ўзимизни жуда ҳам даҳшатли ҳис қилардик. Ҳаттоки, тишимизни ювмасдик.
Ўйиндаги ғалабага нафақат бу ҳид, балки, бизнинг қўпол ўйинимиз ҳам сабаб. Биз майдонга тушганда жангга тайёр эдик. Биз учун аввал жанжал, кейин футбол турар эди. Винни бешинчи дақиқаларда рақибнинг оёғига жуда қаттиқ тепди. Мана шунақа қилиб ўйин бошланган”, — деб эслайди собиқ футболчи.
Албатта, ғалабада “Уимблдон” дарвозабонининг “Ливерпуль” тепган пенальтини қайтаргани ҳам сабаб бўлган эди.
Рақибни байроқ ва машиналар ҳақидаги турли саволлар билан чалғитиш. Масалан, Колумбия ва Венесуэла давлатининг байроғида нега бир хил ранглар ишатилган?
ЖЧ—2014 саралаш ўйинларида Уругвай ва Колумбия қарама-қаршилиги юзага келган эди.
Уругвайликлар ўйингача бешинчи ўринда боришарди. Бундан ташқари Колумбия таркибида Фалкао, Жексон Мартинес, Куадрадо каби тажрибали ўйинчилар бор эди.
Бундан ҳам ёмони Уругвайнинг асосий ҳимоячиларидан бири ўйинда иштирок эта олмаслиги сабаб, мураббий 19 ёшли ўсмир Хосе Хименесни майдонга туширишга мажбур бўлганди. Айнан ўша ҳимоячи ўйиннинг туб бурилишига сабаб бўлди. У Фалкаони умуман ҳеч ким кутмаган тарзда “зарарсизлантирди”.
“Мен ҳеч диққатимни бир жойга тўплай олмадим. Ҳимоячи Хименес менга саволлар беравериб, жонимга тегди, — деб эслайди Радамел. — Аввалига у мендан машинамнинг русуми қанақа деб сўради. Мен “Audi” деб жавоб бергач, у ўриндиқлар қандай материалдан тайёрланганлигини сўради. Мен унга ўйлаб жавоб бергунча, у мендан аввал тўпга эга чиқарди.
Кейин у мендан нега Эквадор, Колумбия ва Венесуэла давлатларининг байроқларида бир хил ранглар ишлатилганини сўради. Яна бир сафар ёнимга келиб, бугунги ўйин унинг учун дебют эканлиги сабаб, бугунги санани татуировка қилиб танасига урдирмоқчилигини айтди ва мендан сентябрь (инглизча “september”) сўзининг охирида “р” ҳарфи бор ёки йўқ эканлигини сўради. Шундай қилиб, у менинг “қонимни қайнатди” ва мен ўйинга тўлиқ киришиб кета олмадим”, — дейди Колумбия терма жамоаси ҳужумчиси.
Уругвай баҳсда 2:0 ҳисобида ғалаба қозонди, Фалкао эса ҳеч қандай айтарли хавфли вазиятлар ярата олмади.
Рақибнинг ҳаётини қийинлаштириш: сувни ўчириш, кийим алмаштириш хонасини қизитиш ёки полни сирпанчиқ қилиш
2013/14 йилларда “Ливерпуль” чемпионлик учун курашаётган эди. Рақиблар эса уларга халақит қилиш учун турли йўлларни қилишди. “Вест Ҳэм” билан ўйиндан кейин Стивен Жеррард рақибларни турли нопок йўллардан фойдаланишда айблади.
-UlAH0S-z.jpeg)
“Биз кутганимиздан-да ёмонроқ вазиятларга солиндик: кийиниш хонамизни жуда иситиб юборишди, майдон эса жуда қуруқ эди, бундан ташқари автобусни стадиондан 2 километр узоққа қўйишимизни айтишди. Биз шунча жойдан пиёда келардик. Улар биз ўзимизнинг ўйинимизни кўрсата олмаслигимиз учун ҳамма нарса қилишди”, — дейди Стивен.
“Вест Ҳем” мутасаддилари айбловларни рад этди. Уларнинг фикрича, “Ливерпуль” ўзи автобусни узоққа қўйишни хоҳлаган, майдон эса бошқа кунлардан кўра намроқ бўлган. Хонанинг ҳарорати ҳақида “мерсисайдликлар” шикоят қилмаган.
Айнан “Ливерпуль” майдон ва кийиниш хонасининг ҳолати ҳақида нолимаса ҳам бўлади. Сабаби “Энфилд”га келган Микель Артета майдоннинг жуда намлиги ноқулайлик келтириши ва оёғини синдириб олишига сал қолганини айтиб ўтган. Бошқа рақибларнинг фикрига таянадиган бўлсак, улар айнан “қизиллар” кийиниш хонасининг сирпанчиқ эканлигидан нолиган.
Кийиниш хонасидаги айёрликлар қаторига “Норвич” 2018 йил қўллаган ишни ҳам кирицак бўлади.
Улар рақиблар кийим алмаштириш хонасининг рангини атайин ёрқин пушти рангга бўяган. Мутахассислар фикрича, бу ранг тестестеронни тушириб юборади ва одам ўзини чарчаган ҳис қилади.
Рақибнинг сочидан тортиш — Савич методи
“Атлетико” Ла Лигадаги энг “безори” жамоа ҳисобланади. Симеоне йигитлари рақибларнинг ўйин темпини ва ҳужумини бузиш ҳамда вақтни чўзишда турли нопок йўллардан фойдаланишади.
“Мен Испанияда бундай усулларга кўп дуч келганман”, — дейди “Ньюкасл” ҳимоячиси Киран Триппьер Тhe Guardian нашрига берган интервьюсида. “Мен ўйиннинг темпини тушириш ҳақида айтмоқдаман. Агар рақиб кўп ҳужумга ўца, албатта, ўйиннинг суръатини секинлатиш учун, ақлингизни ишлатишингиз керак.
Масалан, Савичнинг ишлари “таҳсинга сазовор”. У, ҳатто, машғулотларда футболчиларнинг сочини тортиб қолар эди”, — сўзлайди Триппьер.
Савич ўйинда бундай ишни кўп бажарган. Энг эсда қолган вазият Чемпионлар Лигасининг чорак финал жавоб ўйинида “Манчестер Сити”га қарши ўйинда юз берган.
Ўшанда у Грилишнинг сочидан тортган эди (ўша пайтда Жек ҳам ҳимоячини ҳақорат қилган).
Ғалаба учун кичик безориликлар: дарвозабон қўлқопини ёки оёқ кийим ипларини ечиш
2020/21 йилда “Фулҳэм” ярим ҳимоячиси Бобби Рид Эдуар Мендининг қўлқопини ечмоқчи бўлган.
2017 йил февраль ойида эса Либертадорес Кубоги ўйинида “Депортиво Капиата” аъзоси Хулио Иррасабал тўпни тепиш учун тўғрилаётгандек эгилиб, “Атлетико Паранаэнсе” футболчисининг оёқ кийими ипларини ечиб юборган. Бу чора самарасиз якунланганига қарамасдан, ижтимоий тармоқларда вирусдек тарқалган.
Рақибнинг энг яхши ўйинчисини навбат билан йиқитиш. Бу унинг жаҳлини чиқаради
Туркияга йўл олишдан олдин Заа “Кристал Пэлас”нинг энг тезкор ва дриблинги кучли ўйинчиси эди.
Шунинг учун унга нисбатан жуда кўп қўполликлар ишлатилган. Ўйинларнинг бирида Уилфрид ўзини тутиб тура олмаган ва бир дақиқадаёқ икки сариқ карточкани олиб, майдонни тарк этган. Биринчисини у Уорд-Проузга нисбатан қўполлиги, иккинчисини эса ҳакамга чалган қарсаклари учун олган.
Доимий оёқларига бўладиган зарбалардан чарчаган Заа, рақибларининг майдондан четлатилмаётганидан нолир эди.
“Уотфорд” сардори Трой Дини бир сирни очганди. Унинг тан олишича, Заага қўполлик қилиш учун ҳимоячилар навбатларни келишиб олган.
“Агар рақибингизга кўп қўполлик қилсангиз, у ҳакамга жаҳл билан бақиради. Бунақа пайтда ҳакам ҳам барча йиқилишларга жарима белгилайвермайди”, — дейди Трой Дини.
Жаҳон Чемпионати финалидаги Зидан билан бўлган ҳолат: Рақиб футболчисини ҳақорат қилиб, қуюшқондан чиқариш.
“Трешток” бўйича футбол баскетбол билан тенглаша олмайди, албатта. Аммо футболда ҳам бундай ҳолатлар учраб туради.
Шундай ҳолатлардан энг машҳури 2006 йил Зидан ва Матерацци ўртасида содир бўлган эди. Ўшанда Италия терма жамоаси ҳимоячиси Зиданни ҳақорат қилиши оқибатида кўкрак қисмига футбол афсоналаридан бирининг боши келиб урилишига сабаб бўлган эди. Оқибатда, французлар қўшимча вақтларни бир киши кам бўлиб қолишганди. Бу турнирда Италия терма жамоаси пенальтилар сериясида ғалаба қозонган.
Энг хавфли йўллардан бири: рақибга игна санчиш
Баъзида футболчилар ақл бовар қилмас йўлларни ўйлаб топишади. Масалан “Пасифико” жамоаси ҳимоячиси Федерико Аленде 2017 йил Аргентина Кубоги финал ўйинида “Эстудиантес” жамоаси футболчиларига игна санчганини тан олган.
“Мен рақиб ўйинчиларига ўйин давомида вақти-вақти билан игна санчардим. Юқори лига жамоалари ўйинни чўзишингиз ёки уларга нисбатан қўполлик қилишингизни ёқтиришмайди. Бу — футбол. Унда турли йўлларни синаб кўриш керак”, — дейди Аленде.
Ҳақиқат ошкор бўлгач “Пасифико” президенти футболчи билан шартномани бекор қилиши ҳақида айтиб ўтганди.
Ниналардан фойдаланиш бу янги услуб эмас. Аргентиналик ҳужумчи Карлос Билардо ўтган асрнинг 70—80 йилларида ўз буцаларига игналарни ёпиштириб, рақибларни жароҳатлашга уринган. У мураббий бўлганда ҳам айёрликларни ўйлаб топишдан чарчамаган. Миш-мишларга қараганда, унинг шогирдлари қўлларига қалампир суртиб чиқишар ва рақиб билан курашда қўлларини рақибининг кўзларига тегишга уринишган экан.
Эркин Ғайбуллаев таржимаси
Изоҳ (0)