Биткоин ҳалвинг криптовалюта ҳамжамиятида ҳар тўрт йилда бир марта содир бўладиган муҳим воқеа. Бу ҳодиса ҳар 210,000 блокда ёки тахминан ҳар тўрт йилда содир бўладиган биткоин сиёсатининг ажралмас қисми, ҳалвингдан сўнг тангаларни ишлаб чиқариш тезлиги пасаяди ва майнерлар мукофоти тенг ярмига камаяди. Биткоин асосчиси Сатоши Накамото унга қизиқишни доимий равишда сақлаб қолиш учун чекланган эмиссия ва ҳалвингни ўйлаб топган. Агар ҳар бир ҳалвингдан кейин биткоин қазиб олиш қийинлашса, унинг қиймати ошади. Демак, ҳалвинг инфляцияни назорат қилиш ва танқисликни келтириб чиқариш учун мўлжалланган.
Талаб ва таклиф иқтисодиёти
Биткоин ҳалвинг муомалага кирадиган янги биткоинлар таъминотига бевосита таъсир қилади. Таклифнинг пасайиши, талаб билан бирдек, нархнинг ошишига ҳам олиб келиши мумкин.
Биткоин ҳалвинг криптовалюта экотизимида қисқа муддатли нарх динамикасидан ташқари, кенгроқ таъсирга эга. Бу инфляцияга қарши восита сифатида инфратузилмани ривожлантиради ва рақамли олтинга институционал қизиқишни уйғотади.
Ҳалвинг биткоин нархига қандай таъсир қилади?
Ҳалвинг туфайли таъминот камаяди, биткоин нархи кўтарилади ва нарх кўтарилишидан фойда излаб, бозорга янги инвесторлар келади. Инвесторларнинг кириб келиши эса нархларнинг янада ўсишига сабаб бўлади.
Биткоиннинг узоқ муддатли нарх траекториясини таҳлил қилганда, ҳар бир ҳалвинг ҳодисаси ўсувчи бозор циклининг бошланғич нуқтаси эканини кўриш мумкин. Нарх одатда ҳалвингдан кейин бир йил ичида сезиларли даражада кўтарилади. Биткоиннинг асосий тармоғи ишга туширилгандан бери шу кунгача 3 марта ҳалвинг амалга оширилган.
2012 йилги ҳалвинг:
2012 йил биткоин тахминан 12 доллар атрофида эди. 2012 йил ноябрь ойидаги ҳалвингдан сўнг биткоин нархи 2013 йил охирида 1000 доллардан ошди.
2016 йилги ҳалвинг:
2016 йил биткоин 650 доллар атрофида сотилган бўлса, худди шу йилнинг июль ойидаги ҳалвингдан сўнг 2017 йил декабрь ойида биткоин нархи деярли 20 000 долларлик рекорд даражага етди.
2020 йилги ҳалвинг:
2020 йилда биткоин нархи 8000 доллар атрофида эди. 2020 йил май ойидаги ҳалвингдан сўнг биткоин нархи ноябрь ойида тарихий кўрсаткич 69000 долларгача чиқди.
Тарихий тенденциялар келажакдаги нарх кўрсаткичи бўлмаса-да, ҳалвинг ҳодисаси биткоиннинг нарх траекториясини шакллантиришда муҳим аҳамиятга эга деган хулоса ясаш мумкин.
Биткоин нархи 2024 йилги ҳалвингдан кейин кўтариладими?
Навбатдаги биткоин ҳалвинг тахминан 2024 йил апрель май ойларида бўлиб ўтади. Бу ҳодиса оммавий ахборот воситаларида катта шов-шувга айланиб биткоинга бўлган қизиқиш янада ошириши кутилмоқда. Chace Bank таҳлилчиларининг прогнозларига кўра, келаси йилги ҳалвингдан сўнг биткоин нархи 120 000 долларгача чиқиши мумкин. 2024 йилда ҳалвинг жуда муҳим, чунки бу йилда биткоин инфляция даражаси ниҳоят олтин даражасидан пастга тушади ва бу уни энг ноёб пулга айлантиради.
Аммо Аrcane Research таҳлилчиларининг фикрича, майнерларнинг умумий савдо ҳажмидаги роли 2020 йилги ҳалвингдан кейин кескин камайди ва улар энди биткоин нархига унчалик ҳам таъсир қилмай қўйди. Уларнинг маълумотларига кўра, қазиб олинган тангаларнинг ўртача кунлик ҳажми 900 Вт ёки спот айланмасининг 0,7 фоизи ташкил қилади. Ҳалвингдан олдин бу кўрсаткич 1800 Вт ёки 2 фоизни ташкил этган. Бугун нархлар катта миқдордаги биткоинни бозорга чиқаришга қодир “китлар” томонидан назорат қилинади. Бошқача қилиб айтганда, ишлаб чиқарилган тангалар ҳажми нархни сезиларли даражада ўзгартириш учун етарли эмас. Шунинг учун, катта эҳтимол билан, яқинлашиб келаётган ҳалвинг нархга жуда катта таъсир кўрсатмаслиги мумкин, бу эса кучли фундаментал омилларга олиб келади.
Ҳалвинг санаси ўзгариши мумкинми?
Ҳалвинг санаси кейинги 210 000 блок қачон қазиб олинишига, яъни ҳисоблаш тезлигига боғлиқ. Майнинг рентабеллигининг пасайиши эскирган самарасиз майнинг ҳовузларини йўқ қилади ва майнерларни янада тежамкор ҳамда самарали ускуналардан фойдаланишга ундайди. Агар 210 000 блок 4 йилда эмас ундан қисқа вақт ичида қазиб олинса ҳам ҳалвинг амалга оширилади.
Бошқа тангаларда ҳам ҳалвинг борми?
Бошқа тангаларда ҳам ҳалвинг бор лекин ҳаммасида эмас. Масалан, PОW алгоритми асосида қурилган Ethereum’да ҳалвинг йўқ. Аммо мукофотларнинг вақти-вақти билан қисқариши мавжуд, уларнинг аниқ санаси эса номаълум бўлади.
Ситора Мамарасулова
Изоҳ (0)