Сабзавотлар соғлом озиқ-овқат эканлиги барчага маълум. Улар организм учун зарур бўлган клетчатка, крахмал, минерал ва биологик фаол моддаларни ўз ичига олади. Шунингдек, сабзавотлар инсон иммунитетини мустаҳкамлаш, организмни турли касалликлардан ҳимоя қилиш қобилиятига эга, деб ёзади “Новий очаг”.

Иммунитетни қандай мустаҳкамлаш мумкин?

Мавсумий инфекцияларни енгиш учун яхши овқатланиш керак. Рационда оқсилларнинг бўлиши организм учун муҳим бўлиб, улар мушак, органлар ва тери ҳолатини яхшилашда иштирок этади. Шунингдек, ферментлар, гормонлар ишлаб чиқариш, организмнинг функционал фаоллигини таъминлаш, иммунитет тизимини мустаҳкамлаш учун зарурдир.

Ёғлар эса яллиғланишга қарши ҳимояни таъминлайди ва вирус тарқалишига қарши туради.

Углеводлар организм учун асосий ёқилғи бўлиб, у инсонда содир бўладиган барча жараёнлар учун энергия беради. Углеводлар сабзавотлардаги асосий озиқ моддалардир.

А витамини иммунитет тизимини микроб ва вирусларни ўлдирадиган ҳужайралар ишлаб чиқаришни рағбатлантиради, E витамини эса кучли антиоксидантдир. C витамини антитолаларни ишлаб чиқаришда муҳим рол ўйнайди, иммунитет учун жавобгар бўлган оқ қон ҳужайралари сонининг кўпайишига ёрдам беради.

Клетчатка ичак микрофлорасини қўллаб-қувватлайди, овқат ҳазм қилиш трактини яхшилайди ва организмни токсинлардан тозалашга ёрдам беради.

Антиоксидантлар — оксидланиш жараёнларига қарши курашади ва натижада ҳужайраларни тиклашга, организмдаги метаболик жараёнларни оптималлаштиришга ва иммунитет тизимини мустаҳкамлашга ёрдам беради.

Фермент ва фитонсидлар патоген бактерия, вирусларни бостирадиган табиий антибиотиклар бўлиб, улар иммунитет тизимини иложи борича мустаҳкамлашга ёрдам беради.

Минераллар (калсий, фосфор, магний, натрий, калий, хлор, олтингугурт, темир, рух, мис, ёд, фтор ва бошқалар) барча ҳужайралар, тўқималар, суякларнинг бир қисмидир; улар организмдаги кислота мувозанатини сақлайди ва метаболизмга катта таъсир кўрсатади.

Сабзавот клетчаткаси — организмнинг табиий детоксификациясини таъминлайди, токсик метаболитларни чиқариб ташлайди ва шу билан иммунитетни ҳимоя қилади. Организмда токсинлар камроқ тўпланганлиги сабабли, иммунитет тизими шунга яраша зўриқади.

Кузги сабзавотлар таркибида нималар мавжуд?

Карам

Карам энг фойдали кузги сабзавотлардан бири бўлиб, уни доимий истеъмол қилиш иммунитет тизимини мустаҳкамлайди, чунки карамда А, C, E, B витаминлари, калций, калий, фосфор мавжуд. Бундан ташқари, C витамини хом ва тузланган карамда сақланади. Карам толага бой манба бўлиб, ичак фаолиятини фаоллаштиради. Қолаверса, француз олимлари тузланган карам коронавируснинг организмга кириши натижасида унинг таъсирини камайтириши мумкин, деган хулосага келди.

Қовоқ

Қовоқнинг асосий афзаллиги минералларнинг юқори миқдорида: калий, калсий, магний, мис, фосфор ва темир. Қовоқда кўп миқдорда витаминлар ҳам мавжуд: C, E, B гуруҳи. Клетчатканинг юқори миқдори туфайли қовоқ ичак фаолиятини рағбатлантиради. Қовоқ сабзи ёки мол гўшти жигарига қараганда бир неча баравар кўп каротинни ўз ичига олади ва бу қизил-тўқ сариқ маҳсулот пигменти аниқ антиоксидант хусусиятларга эга. Қовоқ таркибида кўп миқдорда рух, унинг уруғларида эса қимматбаҳо ўсимлик мойлари мавжуд.

Сабзи

Сабзи жуда кўп каротинни ўз ичига олади, бу модда инсон организмида ретинол (А витамини) га айланади ва вирусли ва бактериал касалликларнинг олдини олишга ёрдам берадиган ажойиб антиоксидантдир. Илмий тадқиқотлар шуни исботладики, қайнатилган сабзи хомга қараганда кўпроқ антиоксидант хусусиятларга эга. Пиширилганда антиоксидантлар даражаси деярли 34 фоизга ошади. Сабзи таркибида кўплаб C, B, E витаминлари ва минераллар мавжуд: калий, фосфор, темир, мис, ёд, рух.

Лавлаги

Ноёб маҳсулот ўз таркибида инсон организмининг кўплаб ички органлари ва тизимларининг тўғри ишлаши учун зарур бўлган жуда кўп миқдорда фойдали моддаларни ўз ичига олади. Лавлаги ичакларни тозалайди метаболизмни яхшилайди, А, C, E, B витаминлари, минераллар: калий, натрий, фосфор, магний, калсий, темир, рух, марганец, мис ва селен мавжуд. Бундан ташқари, лавлаги таркибига кирадиган моддалар оқсилларни сўрилишини ва қондаги гемоглобинни ташишни яхшилайди. Илдиз ҳосилида кўп миқдорда табиий антиоксидантлар мавжуд.

Пиёз ва саримсоқ

Ушбу сабзавотларнинг ўткир ҳиди кучли антивирус ва антибактериал таъсирга эга бўлган фаол моддалар — фитонцидлар мавжудлигини кўрсатади. А, E витаминлари, органик кислоталар, минераллар ва эфир мойлари билан тўйинган таркиби туфайли пиёз ва саримсоқ вирусли ва шамоллашнинг олдини олиш ва даволаш учун фойдалидир. Организмдаги фитонсидлар, иммуностимуляторлар ва эфир мойлари мавжудлиги сабабли вирусларнинг ривожланиши учун мос бўлмаган муҳит яратилади. C витамини шиллиқ пардаларни ҳимоя қилади. Рух, темир ва Б витамини гемоглобинни оширади ва организмнинг табиий ресурсларини фаоллаштиради.

Аччиқ қалампир

Унинг таркибидаги капсаицин қон айланишини фаоллаштиради, балғамни кўчиради, уни ўпкадан чиқишини осонлаштиради, тўғридан-тўғри антибактериал ва антивирус таъсирга эга. Бу сабзавот томоқ шишини ва бурун тиқилишини бартараф этишга қодир.