Олтин бошқа металлар сингари гиперинфляция ва молиявий бозорлардаги глобал тартибсизлик даврида ҳам нол даражада қадрсизланмайди. Шу маънода у ҳақиқатан ҳам қимматли қоғозлар ва валютага қараганда ишончлироқдир.

Одатда акция ва бошқа кўплаб активлар арзонлашган иқтисодий пасайиш даврида, олтин ва кумушга талаб ва нархлар ошади. Масалан, 2020 йилда, коронавирус пандемияси авжига чиққан вақтда Россияда олтин нархи 3000 рублдан 4900 рублга (31 доллардан 60 долларгача), кумуш эса 35 дан 68 рублга (0,36 доллардан салкам 1 долларгача) кўтарилди. Аксинча карантин чоралари туфайли кўплаб корхоналар зарар кўргани учун акция ва облигациялар қийматини йўқотди.

Агар инвестиция портфелингизга қимматбаҳо металларни кирицангиз, у фонд бозоридаги беқарорлик даврида катта йўқотишлардан ҳимоя қилувчи суғуртага айланади.

Бироқ, бошқа томондан, олтин ва бошқа металларнинг нархлари жуда ўзгарувчан. Агар қисқа муддатга сармоя киритишга қарор қилсангиз, бундай инвестиция фойдали бўлишига кафолат йўқ.

Шунинг учун қимматбаҳо металларга сармоя киритиш одатда узоқ муддатли (10-20 йил) сармоя сифатида тавсия этилади. Узоқ муддатда уларнинг қийматининг ўсиши кўпинча инфляциядан ўзиб кетади. Аммо худди шу даврда бошқа активлар кўпроқ пул олиб келиши мумкин.

Барча пулларингизни фақат олтинга инвестиция қилишдан фойда йўқ — йўқотишга учрашингиз мумкин. Худди шундай, бошқа активларга ҳам ёпишиб олмаслик керак. Инвестицион портфелингизга ҳар хил турдаги инструментларни киритиш мантиқийроқ —инвестицияларни диверсификация қилиш катта йўқотишлар хавфини камайтиради.

Активларни танлаш қанча муддатга инвестиция қилиш, қанчалик таваккалга мойиллигингиз ва фонд бозорини таҳлил қилиш учун кўп вақт сарфлашга тайёрлигингизга боғлиқ. 

Олтин доллар ва еврога муқобил бўла оладими?

Барчаси сизнинг мақсадларингизга боғлиқ. Саёҳат қилиш ва хорижда товарларга тўлов учун қимматбаҳо металлар мос келмайди. Олтинга инвестициялар қисман чет эл валютаси ўрнини эгаллаши мумкин. 

Банклар мижозларга олтин қуймалари, қуйма тангалар ва металл ҳисобларни таклиф қилганда, улар қимматбаҳо металларнинг чегирмали нархларига таянади. Қимматбаҳо металлар нархига бошқа омиллар, масалан, ишлаб чиқариш ҳажмининг ошиши ёки камайиши ҳам таъсир қилиши мумкинлигини ҳисобга олиш зарур. Шунинг учун улар валютанинг тўлиқ ўрнини боса олмайди.

Инвестиция учун фақат олтин мосми ёки бошқа қимматбаҳо металлар ҳамми?

Олтинга қўшимча равишда сиз кумуш, платина ёки палладийга сармоя киритишингиз мумкин. Қимматбаҳо металлни танлашда қуйидаги параметрларга эътибор бериш керак:

Нарх

Агар сармоянгиз кам бўлса, олтин қуйма ёки танга сотиб олиш ўрнига, пулни арзонроқ металлга йўналтиринг. Олтин қуймаларини сотиб олаётганда, улар стандарт ўлчамларда бўлишини ҳам ҳисобга олиш керак. Мисол учун, энг кичик кумуш қуйма оғирлиги 50 граммни ташкил қилади, аммо у 1 граммлик олтин қуймадан арзонга тушиши мумкин.

Нархларнинг ўзгариши

Агар қимматли қоғозлар бозорида ўйнашни истасангиз, нархи кўпроқ ўзгариб турадиган металлни танлашингиз мумкин. Масалан, кумушнинг нархи олтинга қараганда тез-тез ва катта амплитуда билан ўзгаради. Бу қисқа вақтда ҳам кўпроқ пул топишингиз, ҳам йўқотишингизни билдиради.

Аммо бошланғич инвесторлар учун металл қийматини ўзгаришини прогноз қилиш қийин, шу сабабдан уларга узоқ муддатли инвестициялар мос келади.

Валюталарда бўлгани каби, қимматбаҳо металларни сотиб олиш ва сотиш ҳар бир банк ва биржага қараб фарқ қилади. Энг яхши таклифларни солиштиришга эринманг.

Қимматбаҳо металларга қандай сармоя киритиш керак?

Бир нечта инвестиция вариантлари мавжуд. Уларнинг ҳар бири ўзининг афзаллик ва камчиликларига эга.

Қуйма сотиб олиш

Афзалликлари:

— Агар жамғармангизни реал қийматда сақламоқчи бўлсангиз, олтин ва кумуш бунга мос келади;

— Фақат металлнинг ўзи учун тўлайсиз, уни қайта ишлаб чиқарилгани учун эмас;

— Қуймалар турли ўлчамларда, ҳатто оғирлиги 1 грамм бўлади. Қимматбаҳо металл сотиб олиш учун миллионер бўлиш шарт эмас.

Камчиликлар:

— Ҳақиқий қуймани металлга қараганда, масалан, биржада сотиб олиш ва сотиш қийинроқ;

— Олтин қуймаларни қаердадир сақлаш керак;

— Агар олтинни банкка сотишга қарор қилсангиз, у текширувдан ўтказиб, металлнинг ҳолатини баҳолайди. Агар тирналган ёки бошқа зарар аниқланса, нарх пасаяди. Зарурат туғилганда олтинни ломбардга олиб бориш мумкин.

Қимматбаҳо металлардан ясалган тангалар хариди

Қуйма тангаларнинг нархи у ишлаб чиқарилган металлнинг қийматига боғлиқ. Афзалликлари:

— Кумуш ва олтин тангалар учун нархлар доираси жуда кенг. Ҳар қандай бюджет учун мос вариант мавжуд;

— Тангалар яхши совға бўлиши мумкин. Бундан ташқари, улар ихчамдир — ҳатто уйда ҳам жой топиш осон. Бироқ бундай сақлашнинг хавфсизлиги ҳақида ўйлаш керак.

Камчиликлар:

Тангаларни жуда эҳтиёткорлик билан сақлаш керак. Ҳар қандай тирналиш ёки бошқа камчиликлар уларнинг нархини сезиларли даражада пасайтиради. Шунингдек, қимматбаҳо металлардан ясалган эсдалик тангаларига сармоя киритиш мумкин, улар коллекторлар орасида талабга эга. Баъзан уларнинг нархи металлнинг нархидан тезроқ кўтарилади, аммо фойдани олдиндан айтиш қийин.