Шанель хоним ўзидан кўплаб сир ва жумбоқларни қолдирди, аммо уларнинг аксарияти Коконинг ўзи эмас, тақдир томонидан тайёрланган йўллардир. Бахтли рафиқа ва оналик насиб этмаган бўлсада, у бутун дунёда машҳурликка эришди. “100 буюк инсон” лойиҳаси доирасида бобосининг тавқи лаънатига учраган Коко Шанель оиласи ҳақида ҳикоя қиламиз.
.jpg)
Меросдаги тавқи лаънат
Габриэль Бонер Шанель 1893 йилнинг 19 август куни дунёга келган, аммо унинг ушбу санадан 10 йил олдин туғилгани ҳақида гувоҳнома мавжуд. Барчаси Коконинг бўлажак онаси, 19 ёшли Жанна Дювал у даврларда оғир жиноятни содир этганидан бошланган — у савдогар билан никоҳсиз муносбатларга киришади. Севгида ўзлигини йўқотган Жаннани атрофдагилар фикри қизиқтирмас, шу боисдан у тунларини модолернинг бўлажак отаси Албер Шанель билан бирга ўтказар эди.
Жаннанинг отаси, қаттиққўл Анри-Адриан қизининг сиридан хабар топгач уни ва бутун аёл уруғини лаънатлади. Жазо бу билан чекланиб қолмасди, албатта, бироқ қиз ота-онасининг уйидан ўз вақтида қочиб кетишга улгуриб, Албер Шанель билан қишлоқма-қишлоқ саргардон бўлади.
Тез орада оилада Жюлия, кейин эса Габриэль (Коко), Антуанетта ва яна икки ўғил — Люсен ҳамда Алфонс дунёга келади. Оиланинг учинчи ўғли Шанель Августин туғилибоқ вафот этади.
Биринчи фарзанд дунёга келганидан кейин Албер Жаннага уйланади, оила Сомюрда қўним топади, аммо йиллар ўтган сайин Шанелнинг масъулиятсизлиги ортиб, уйга камдан-кам келадиган бўлиб қолади. Шу боис бир неча йилдан кейин, кўп фарзандли она астмадан вафот этгач, эркак болаларини қариндошларига ташлаб, бошқа шаҳарчага кўчиб кетгани ҳайратланарли эмасди.
Ўзи савдогарликдан зўрға кун кўрадиган Шанеллар беш болани тарбия қила олмади, шу сабабдан ўғил болалар деҳқон оиласига, қизлар эса Авлиё Этен ибодатхонаси қошидаги етимхонга бериб юборилади.
Бобоси қарғаганидек тез орада кўнгилсизликлар бошланади: бевақт вафот этган Жанна ортидан Габриэлнинг опаси ва синглиси ҳам оламдан ўтади. У совуқ болалар уйи деворлари ичида бутунлай ёлғиз қолади — онасининг авлодидаги ягона аёл…
18 ёшга тўлиб Габриэль соҳибжамол қизга айланади: оқкўнгил ва яхши ҳазил ҳиссига эга қора сочли гўзал ҳар қандай жамоада ўз ўрнини топиб кета оларди. Кечалари у кабаре (эстрадали кафе) саҳнасида хушчақчақ “Qui qua vu Coco” қўшиғини куйлагани боис кейинчалик унга Коко лақабини беришади. Бу ерда у чиройли қизлар ошуфтаси бўлган бадавлат меросхўр Этен Балсан билан танишади. Тез орада Шанелнинг ўзи ҳам шу исмдан фойдаланишга ўтади, у гўёки ўз тақдиридан яширинишни истарди — чунки Габриэль исмини онаси берганди, Коко эса ўз-ўзидан пайдо бўлди.
Коко кабаредан кетишга муваффақ бўлади ва Этеннинг Руаёдаги кошонасига кўчиб ўтади — бу ерда у этикет қоидаларини, от минишни ўрганади ва шляпалар яратиш билан шуғулланади. Эркак эса ўз навбатида қизнинг меҳр-муҳаббатидан баҳраманд эди. Бироқ ўртадаги илиқлик тезда сўнади, эркак уйига янгидан-янги маъшуқаларни олиб келишни канда қилмасди. Габриэль эса охирига қадар яхши яшаш ва “таълимини” давом эттириш учун қўлдан келган барча ишни қилади. Хиёнатлар ва Шанелнинг дизайнерлик қобилиятларига нисбатан совуқ муносабатларга қарамай, Балсан қиз учун Париждан квартира ижарага олиб беради ва уни моддий қўллаб-қувватлайди.
Синган юрак
Охир-оқибат ўртадаги муносабат дарз кетади. Шу туфайли Балсан уни дўсти Артур Кейпел билан таништирганида, Габриэль уни ёқтириб қолади. Йигит ҳам унга бефарқ эмасди — уларнинг муносабатлари жуда тез алангаланди. Аввалига барчаси дўстона эди: Габриэль Артурникига кўчиб ўтди, у бўлса олдинги маъшуқалари билан алоқаларини узиб, бутун эътиборини қизга қаратди. Унга фақат эътибор берибгина қолмай, пул билан ҳам таъминлади. Айнан унинг кўмагида Коко ўзининг биринчи ателье ва дўконини очишга муваффақ бўлди.
Бироқ бахтли кунлар узоқ давом этмади: Артурнинг кўнгли тез совуди ва хиноят қилишни бошлади — у Шанелнинг қўлини сўрамайди ва жазманларини қиздан яширмайди. Бундан ташқари, умуман бошқа қизни хотин қилиб олмоқчи бўлгани Габриэлнинг ҳиссётларини чилпарчин қилади. Миш-мишларга кўра, Коко ҳатто унинг бўлажак хотиникига келин кўйлак тилиб беришга рози бўлган. Бундай муносабатлар 1919 йилда Кейпелнинг ўлими билан якун топди — Шанель узоқ вақт аъза тутади ва кейинчалик Артур ҳаётидаги ҳақиқий муҳаббати бўлганини айтади.
Машҳур кичкина қора кўйлак айнан Артурнинг ўлимидан кейин пайдо бўлганди: Шанель жамоатчилик маъқулламаганига қарамай, ўз мотамини кўрсатиб қўяди. У вақтда расмий никоҳда бўлмаган инсонга нисбатан мотам тутиш одобсизлик ҳисобланарди.
Таниқли жазманлар
1920 йилда, Кейпелнинг ўлимидан бир йил ўтиб Коко эркакларни яна ўзига ром этишни бошлайди. Россия императори Николай II нинг жиятни княз Дмитрий Романов унинг навбатдаги суюклисига айланади. У княз билан Биаррисда дам олаётганида танишади. Кечки базмлардан бирида уларни бир-бирига муқаддам Дмитрий Павлович билан яқин муносабатда бўлган Марта Давелли таништиради. У ҳазил тариқасида шундай дейди: “Агар хоҳласанг, сенга ён босаман! У менга қимматга тушяпти”. Шундай қилиб, бир йил ҳам давом этмаган муносабатлар бошланади. Дмитрий Павлович Габриэлнинг тақдирида ўз ролини ўйнайди — у аёлни парфюмер Эрнест Бо билан таништириб қўяди. Айнан у кейинчалик афсонавий Chanel №5 ифорини яратади.
.jpg)
Коконинг шахсий ҳаётининг кейинги саҳифаси герцог Вестминстер (Vendor) билан бошланади. Улар танишган вақтда герцог икки марта ажрашган бўлсада, бунинг Шанелга қизиғиқ йўқ эди. Унинг унвои Кокога ёқмасди ва шу босидан севгилисини эркалаб Бонни деб чақирарди. Улар биргаликда 14 йил яшади — барчаси ҳашаматли тўй билан якун топиши керакдек эди гўё. Герсов суюклисини совға-саломлар билан кўмиб ташлар ва унинг учун барчасига тайёр эди. Аммо у барибир аёлнинг қўлини сўраш таклифини билдирмайди.
Маълум бўлишича, Коко бепушт бўлган — бу омадсиз аборт натижасида юзага келганди. Герцог бўлса тўлақонли оилани, фарзандли бўлишни истарди. 14 йиллик муносабатлар якунланади ва тез орада эркак бошқасига уйланади. Габриэль эса оилали журналист ва рассом Пол Ирибарнегаре билан муносабатга киришади. У эса аёл учун рафиқаси билан ажрашади, аммо қўлини сўрашга улгурмайди — режалар бевақт ўлим туфайли барбод бўлади.
Охирги муносабатлар ва жосуслик
Шанелнинг кексалик даври ҳам сокин ўтмади. 1940 йилда моделер ўзидан 13 ёш кичкина бўлган Ганс Гюнтер фон Динклаге билан танишади. Бундан ташқари, у немис разведкасига ишларди. Ёшлар орасидаги фарқ Кокони ташвишга солмасди, “Кечирасизлар-у, лекин менинг ёшимдаги аёл ўзига ошиқ топиш имкониятини қўлга кирица, у йигитнинг паспортини сўраб ўтирмайди”, деганди Шанель.
Кўпчиликнинг ҳисоблашича, мазкур алоқа Динклагега Черчилл ва Германия разведкаси бошлиғI Шелленгерб билан музокараларда Кокони ўзига шерик сифатида оғдириб олишга хизмат қилган (собиқ севгилиси герцог Вестминстер учрашувга ёрдам берганди).
“Шляпа модаси” номини олган операция муваффақиятсиз кечади. Шундан сўнг Шанель фашистлар билан алоқада айбланади ва ҳибсга олинади, аммо кейинроқ Францияни зудлик билан тарк этиш шарти билан қўйиб юборилади. Биографларга кўра, Шанелни қамоқдан озод этилишига Уинстон Черчилл аралашган. Буни моделернинг набира жияни Габриэль Паласс-Лабрюни ҳам тасдиқлаган. Унинг эслашича, Коко ҳибсдан қайтганида чуқур нафас олиб “Черчилл мени озод этди”, деган.
У ошиғи Динглаге билан Швейцарияга йўл олади, бироқ бу муносабатлар ҳам узоқ давом этмади. Улар тез-тез жанжаллашиб қолар, ҳатто ёқалашиб ҳам этарди — шунинг учун улар тезда ажралиб кетади. Шанель бўлса Францияга қайтиб, карьерасини давом эттиради.
Габриэль, шунингдек, Салвадор Дали ва ўзидан анча ёш бўлган бошқа эркаклар билан ишқий муносабатларда бўлгани айтилади. Аммо буларнинг ҳеч бири дизайнерга тўлақонли оила ҳаётини тақдим эта олмади. 1971 йил 10 январь куни 87 ёшли Шанель “Рис” меҳмонхонасида юрак етишмовчилигидан вафот этди. Оилавий ҳаёти ўхшамаган моделер доим шундай дерди: “Мен доим ўз ҳиссиётларимга тўлиқ бўйсунган ҳолда севиб қолдим. Бироқ доим эркаклар ва кўйлакларим ўртасида танлов юзага келганида, кўйлакни танладим. Ҳамиша ҳиссиётларимдан устун бўлганман; иш ўзига хос наркотик эди”.
Изоҳ (0)