“Док-1 Макс” қонуний ҳужжатлар билан рўйхатдан ўтганда ҳам ундаги заҳарли моддаларни аниқлаб бўлмас эди” — судланувчи

Ўзбекистонлик 65 нафар бола ўлимига сабабчи дея қаралаётган “Док-1 Макс” сиропи бўйича суд иши бошлангани, судда адвокатлар ОАВ фаолиятига қаршилик кўрсатгани-ю, “Кун.уз” ҳамда “Қалампир.уз” сайтларини суд жараёнини ёритишда айбсизлик презумпсиясига амал қилмаганликда, “Газета.уз” нашрини эса жонли эфир қилиб, суд жараёнидаги катта сирларни фош қилишда айбдор қилишга урингани хабар берилганди. Шунингдек, судда адвокатлар ОАВларни нотўғри ахборот тарқатишда айблаб, уларни суд залидан чиқариб юборишни талаб қилгани, судья эса адвокатларга нотўғри ахборотлар расмий ОАВлар хабарини нотўғри талқин қилаётган норасмий каналлар орқали тарқатилаётганини тушунтирганди.

Навбатдаги судларнинг бирида адвокатлардан бири Фармацевтика тармоғини ривожлантириш агентлигининг собиқ раҳбари С.К.га савол билан юзланиб, “ Рўйхатдан “Док-1 Макс” сиропи ўтказувчилар томонидан қонуний рўйхатдан ўтказилиб, лаборотория текширувларидан ўтганида ундаги заҳарли моддани аниқлаш имкони бормиди?” дея савол берди. Собиқ мансабдор эса бу саволга “Йўқ, барибир шу натижа чиқар эди”, дея жавоб қайтариб, заҳарли модда аниқланмасдан қолиши мумкинлигини тан олди. Ва “Лобаратория синови тасдиқланган норматив ҳужжатлар асосида ўтказилишини инобатга олиб айтсак, барибир ўша натижа ўша натижа бўларди”, — деди.

Адвокат эса жавобни аниқлаштириш мақсадида “Лаборатория текширувида ҳам сиропдаги заҳарли моддани аниқлай бўлмасди, шундайми?”, дея қўшимча савол берди. “Йўқ, чунки лобаратория ҳам тасдиқланган норматив ҳужжатлар асосида текширади”, деди.

Жавобни эшитган адвокат “Демак, исталган ишлаб чиқарувчининг дориси билан яна шундай ҳолат юз бериши мумкин. Яъни дори қонуний олиб кирилса-да, лаборатория текшируви тасдиқланган ҳужжатларга кўра ўтказилиб, барибир иккиламчи моддалар аниқланмай қолиб кетиши мумкин десак бўладими?”, деди.

Хоҳлаган соҳангиздаги ишлар кимдирлар тасдиқлаган тартиб ва режа бўйича ўтказилади, масалан мана шу суд мажлиси ҳам белгиланган регламент бўйича бўлиб ўтади. Худди шундай бизнинг соҳада ҳам кириб келаётган дорилар экспертларга берилади, экспертлар халқаро тажриба асосида текширади. Шу занжир кетади, — деди.

Собиқ мансабдорнинг тушунтириш беришича, дори ишлаб чиқарувчи белгиланган тартиб бўйича дори ишлаб чиқаради. Яъни бу ҳолатни қайси давлат бўлса, ундаги экспертлар гуруҳи белгилаб беради. Ишлаб чиқарувчи эса айнан ўша тартиб бўйича дори ишлаб чиқаради. Ҳамда шу дорининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатларини тасдиқлайди.

Биздаги марказ экспертга тушгач, эксперт ана шу норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар асосида ишлаб чиқарувчи тўғри ёки нотўғри, халқаро стандартлар асосида қилганми, шуни аниқлаб, тасдиқлаб беради. Ва шу асосий ҳужжат бўлиб қолади, — дейди Фармацевтика тармоғини ривожлантириш агентлигининг собиқ раҳбари С.К. судланувчи сифатида адвокат саволига жавоб берар экан.

Эслатиб ўтамиз, Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Республика суд тиббий экспертизаси илмий-амалий маркази ва унинг ҳудудий филиаллари хулосаларига кўра, “Док-1 Макс” ва “Амбронол” (сироп) дори воситаларини истеъмол қилган 65 нафар бола ўлимига мазкур дори воситалари таркибидаги этиленгликол ва диэтиленгликол ёт моддаларидан заҳарланиш сабаб бўлган. Доридан заҳарланган болаларда ўткир буйрак етишмовчилиги, полиорган етишмовчилиги келиб чиққан.

Суднинг дастлабки мажлисларида сўз олган судланувчиларнинг қайд этилишича, “Док-1 Макс” сиропи Ўзбекистонга дастлаб 2012 йил олиб кирилган. 2021 йил 22-октябрь куни “Док-1 Макс” сиропини рўйхатдан ўтказилганлик гувоҳномасининг муддатини узайтириш учун Давлат марказига ариза топширилган. Ҳужжатларда сиропни ишлаб чиқарувчи Marion Biotech Pvt.Ltd компаниясининг GMP сертификати муддати 2021 йил 24-октябрь куни тугаши кўрсатилган бўлган.