Гемоглабин инсон организмда муҳим вазифани бажаради. Унинг қон таркибидаги миқдори камайиб кетганида бир қатор муаммолар юзага келиши мумкин. “Лиса.ру” нашри озиқланиш ёрдамида аёл ва эркакларда гемоглобинни қандай ошириш мумкинлигини ва қандай ҳолларда шифокор билан маслаҳатлашиш кераклиги ҳақида маълумот берди.
Гемоглобин пасайишига сабаб нима?
Энг кенг тарқалганлардан бири анемия. Репродуктив ёшдаги аёллар кўпинча ҳайз пайтида ушбу элементнинг ойлик йўқотилиши туфайли темир танқислиги камқонлигидан азият чекади. Ушбу гуруҳга оғир ва узоқ ҳайз кўрган, кўп қон кетиши бўлган аёллар (бу гинекологга тезкор ташриф буюриш учун сабабдир); эмизикли аёллар, ҳомиладор аёллар, оғир бавосир (геморрой) қон кетиши бўлган одамлар, қон донорлари киради.
Эркаклар, шунингдек, менопаузадаги аёллар аниқланган темир танқислигига эътибор бериш керак. Шуни ҳам унутмаслик керакки, камқонликнинг сабаби темир етишмаслиги бўлмаслиги ҳам мумкин.
Гемоглобин пасайишининг ҳақиқий сабабларини аниқлаш учун қўшимча текширув керак, у шифокор томонидан белгиланади. Ҳар қандай ҳолатда, умумий қон тестида аёллар гемоглобини 120 г/л, эркакларда 130 г/л дан кам бўлса, шифокор билан маслаҳатлашиш керак.
Гемоглобин пастлигини қуйидаги белгилар ёрдамида аниқлаш мумкин:
- доимий заифлик;
- рангпар тери;
- соч тўкилиши;
- хотира бузилиши;
- қалтирайдиган оёқ-қўллар;
- юрак уриши тезлигининг ошиши.
Биринчи аломатларда дарҳол ташхис қўйиш ва даволаш учун шифокор билан маслаҳатлашиш муҳимдир. Гемоглобинни кўтарадиган маҳсулотлар ёрдам бериши мумкин, аммо муаммо жиддий тус олмаса.
Қандай маҳсулотлар гемоглобинни оширади?
Гемоглобинни оширувчи маҳсулотлар асосан темир таркибли озиқ-овқатлардир. Кунига озиқ-овқат ёрдамида тахминан 10-20 миллиграмм темир олиш мумкин, шундан фақат ўндан бир қисми сўрилади. Темирга бой озиқ-овқат маҳсулотларига қизил гўшт, денгиз маҳсулотлари ва ўсимлик маҳсулотлари, денгиз ўтлари, ловия, ясмиқ киради.
Гемоглобинни оширадиган маҳсулотлар:
Темирга бой
Биринчи навбатда уларни тез-тез истеъмол қилиш керак. Ушбу элементнинг етишмаслиги паст гемоглобин даражасининг энг кенг тарқалган сабабларидан биридир. Тавсия этилган темир моддаси эркаклар учун 8 миллиграмм (19 ёшдан 50 ёшгача) ва аёллар учун 18 миллиграмм (19 ёшдан 50 ёшгача).
Бунинг учун баргли сабзавотлар, жигар, тофу, исмалоқ, тухум, дуккаклилар, гўшт, балиқ, қуритилган мевалар каби озиқ-овқатларни истеъмол қилиш муҳимдир.
C витаминига бой
Темир организм томонидан тўлиқ сўрилмайди, шунинг учун унга ёрдам берадиган муҳит керак. Бунда витамин C катта рол ўйнайди. Апельсин, лимон, булғор қалампири, помидор, грейпфрут, резавор меваларни кўпроқ истеъмол қилиш керак, чунки улар C витаминига жуда бой.
Фолий кислота билан
Фолий кислота қизил қон ҳужайралари шаклланиши учун керак. Унинг етишмаслиги гемоглобин даражасининг пасайишига олиб келиши мумкин. Тез-тез яшил баргли сабзавотлар, кўкатлар, қуритилган ловия, ерёнғоқ, банан, брокколи, жигарни истеъмол қилиш тавсия этилади.
Лавлаги
Лавлаги эркак ва аёлларда қондаги гемоглобинни оширишнинг мазали ва арзон усули ҳисобланади. Унда нафақат темир, балки фолий кислотаси, шунингдек, калий ва соғлом клетчатка ҳам мавжуд. Соғлом қон миқдорини таъминлаш учун мунтазам равишда лавлаги шарбатини ичиш мумкин.
Анор
Анор жуда кўп калсий ва темирни, шунингдек, оқсил, углевод ва клетчаткани ўз ичига олади. Аёлларда гемоглобинни тез кўтариш ва нормал даражада ушлаб туриш сирларидан бири анор шарбатини ҳар куни ичишдир.
Хурмо
Бу қуритилган мева ширинликлардан воз кечмоқчи бўлганлар учун фойдалидир. Хурмо темир манбаи ҳисобланади. Бироқ кўпчилик шифокорлар шакар миқдори юқори бўлганлиги сабабли диабетга чалинганлар учун хурмони тавсия қилмайди.
Дуккаклилар
Дуккаклилар (ясмиқ, ерёнғоқ, нўхат ва ловия ва бошқалар) ҳам камқонликни сезиларли даражада яхшилайди. Улардаги темир ва фолий кислотасининг юқори миқдори қизил қон ҳужайралари ишлаб чиқаришни кўпайтиришга ёрдам беради.
Қовоқ уруғлари
Уруғда тахминан саккиз миллиграмм темир, шунингдек, жуда кўп калций, магний ва марганец мавжуд. Уларни шунчаки ўзини истеъмол қилиш мумкин. Ёки салат, смузига қўшиш, умуман олганда, уни хоҳлаган тарзда истеъмол қилиш тавсия этилади.
Тарвуз
Бу гемоглобин даражасини оширишга ёрдам берадиган энг яхши полиз экинларидан бири бўлиб, унинг таркибидаги темир ва C витамини туфайли сўрилишини яхшилайди ва тезлаштиради.
Терапевтик таъсирни таъминлаш учун, яъни темирнинг гемолел даражасини ошириш учун одам мунтазам равишда ушбу маҳсулотларни етарли даражада кўп миқдорда истеъмол қилиши керак. Клиник жиҳатдан рационни темир моддаси юқори бўлган маҳсулотлар билан бойитиш дори препаратларни қабул қилишдан ташқари тавсия этилиши мумкин. Аммо темир танқислигининг олдини олиш ва, қоида тариқасида, соғлом турмуш тарзини сақлаб қолиш учун, албатта, турли хил парҳез учун кўрсатма берилади.
Изоҳ (0)